Bối cảnh tiểu thuyết lấy vào cuối thời nhà Nguyên, hơn 100 năm sau sự kiện trên đỉnh Hoa Sơn trong Thần điêu hiệp lữ, lúc này nhà Nguyên đang bị suy yếu bởi các cuộc khởi nghĩa và vì sự xa hoa lãng ph …
Bối cảnh tiểu thuyết lấy vào cuối thời nhà Nguyên, hơn 100 năm sau sự kiện trên đỉnh Hoa Sơn trong
Thần điêu hiệp lữ, lúc này nhà Nguyên đang bị suy yếu bởi các cuộc khởi nghĩa và vì sự xa hoa lãng phí của triều đình. Truyện xoay quanh Trương Vô Kỵ và mối tình phức tạp với 4 cô gái, bên cạnh đó là những âm mưu thủ đoạn đầy máu tanh trên giang hồ nhằm chiếm đoạt
2 món báu vật là Đồ Long đao và Ỷ Thiên kiếm, với lời đồn nếu tìm được bí mật trong đao kiếm sẽ hiệu triệu được thiên hạ. Truyện kết thúc với sự sụp đổ của nhà Nguyên, người Mông Cổ phải rút về thảo nguyên phía bắc cùng với sự thành lập của nhà Minh bởi Minh Thái Tổ Chu Nguyên Chương.
Trương Vô Kỵ được xem là có nội tâm phức tạp hơn so với Quách Tĩnh và Dương Quá trong khi không có những phẩm chất anh hùng như hai người kia. Điều này làm cho nhân vật trở nên thực tế hơn. Anh là người hay bị tác động bởi người khác, hay tự đặt mình vào thế đã rồi và anh đã không thể thoát khỏi cái hiện thực tàn khốc đó. Trương Vô Kỵ vào cuối truyện xem Triệu Mẫn là tình yêu của đời mình, tuy nhiên khó có thể biết được chính xác ai mới là anh yêu nhất, kể cả chính anh. Mặc dù có võ công cao cường, gần như vô địch đương thời, chỉ thua có Trương Tam Phong và là một người chính trực khảng khái, người có thể truyền cảm hứng cho người khác, Trương Vô Kỵ không hề có những tố chất cần thiết của một nhà lãnh đạo là lòng ham muốn mãnh liệt đối với quyền lực và tâm kế để duy trì quyền lực. Chính vì vậy vào cuối truyện, anh đã bị Chu Nguyên Chương lừa nên bỏ đi cùng Triệu Mẫn và quyền lực Minh giáo dần rơi vào tay Chu Nguyên Chương, làm bước đệm cho y tranh thiên hạ.