Tản Mạn Dị Sử

Năm ấy một triền sông Thượng bị lũ quét, quan Binh Bộ Thị Lang nhận lệnh Chúa đem quân binh đến giúp dân chống lũ.

Đêm đến bên bờ sông Thượng tụ tập đến mấy trăm người, hò nhau mà khuân đất đá chặn dòng.

Quan Binh Bộ Thị Lang cho lính tốt vòng qua con lũ lớn, lấy đất đá mà ghè ném xuống sông, được mấy chốc đất đá chèn kín. Chỗ hở đê được bịt kín, sớm hôm sau lũ rút không còn. Nhân dân lấy được làm mừng lắm, hò reo ca múa rộn vang. Quan Binh Bộ Thị Lang kiểm thấy đê không còn chỗ hở, lại bàn giao cho Lang Trung Lệnh ở lại xử lý công vụ đê điều. Còn mình thì tự thân hồi Phủ Chúa hoàn mệnh được giao.

Binh Bộ Thị Lang vừa rời khỏi sớm hôm trước, hôm sau đê lại vỡ, lũ lại tràn vào. Đêm ấy lũ quét dữ dội, cả triền sông Thượng chết đến mấy trăm mạng người.
Chúa biết chuyện liền cả giận, trách Binh Bộ Thị Lang lơi lỏng việc công, không hoàn thành chức trách. Khiển cho Thượng Thư Bộ Hình bắt vào lao ngục. Hẹn giờ Tý đem Binh Bộ Thị Lang ra trảm thị chúng.

Quan Thái Sư biết chuyện, liền can Chúa không nên chém Binh Bộ Thị Lang. Lại coi thấy tử vi Binh Bộ Thị Lang còn đang thịnh, nếu gϊếŧ không được còn mang họa cho Chúa.

Chúa nghe thấy vậy càng giận:

“Lẽ nào ta không gϊếŧ nổi cái loại vô năng ấy!”

Rồi vẫn sai Hình Bộ quyết chém chết Binh Bộ Thị Lang cho bằng được.

Đêm ấy bỗng Kinh Thành mưa lớn, nước ngập quá đầu gối. Lao Ngục ngập sâu dưới đất bị nước mưa ngập cả. Ngục tù chết đến mấy trăm người, sớm hôm sau Cai Ngục kiểm xác chết, lại không thấy xác Binh Bộ Thị Lang. Lại báo lên Phủ Chúa, Thái Sư biết tin liền hốt hoảng:
“Họa đến nơi rồi, Chúa còn không mau mau tìm cách tránh họa còn kịp đặng!”

Chúa vẫn mặc kệ chẳng thèm quan tâm.

Chuyện ấy sau này cũng gác lại không mấy ai để ý.

Lại nói Binh Bộ Thị Lang đêm ấy, trong Ngục tù tối tăm ẩm mốc, nước tràn vào ầm ầm. Binh Bộ Thị Lang sợ lắm, lại nghĩ trước sau cũng chết, đành than thở mà chờ đợi.

Bỗng thấy cả người bị ngập trong nước, lạ thường thay lại có thể thở được. Binh Bộ Thị Lang đang cảm thấy kì quái, lại thấy ẩn hiện trong làn nước có bóng người nam tử. Mặt mũi tuấn tú bất phàm, trên mép có hàm râu rậm trông rất phú quý.

Nam tử bước đến cúi mình mà nói:

“Ta là con của Hà Bá sông Thượng, quan nhân mấy ngày trước chặn đê ở sông Thượng mà chống lũ. Rủi hôm đó đê kín nhưng lại chặn mất đất cấm của Giao Long sông Thượng. Nó tức giận đến kêu phụ thân di rời đê điều, có điều phụ thân làm lơ không quản. Cuối cùng làm họa Giao Long phá đê, khiến quan nhân phải chịu ngục lao tù!”
Nam tử lại nói:

“Kiếp trước phụ thân cùng quan nhân có giao tình, nay thấy quan nhân gặp họa. Phụ thân không thể làm lơ không quản, khiển ta đến rước quan nhân đến Hà Bá Phủ lánh nạn!”

Binh Bộ Thị Lang mừng lắm, bèn theo nam tử kia ra khỏi tù ngục. Nam tử hóa phép biến thành một con trạch nhỏ, lại thu Binh Bộ Thị Lang vào trong bụng. Con trạch men theo lối nước lạch nhỏ, chui ra rãnh lớn, cuối cùng bơi hòa vào sông Thượng.

Được mấy chốc sau, Binh Bộ Thị Lang thấy mình xuất hiện ở một tòa điện phủ xa hoa. Lại thấy một lão bá tuổi khoảng sáu mươi râu tóc đen nhánh, bước ra niềm nở cười nói.

“Lão đây vẫn còn được gặp lại cố nhân vẫn còn may lắm!”

Từ bấy ở Hà Bá Phủ say sưa mấy ngày, lúc này Binh Bộ Thị Lang sực nhớ đến gia quyến, lại sợ Chúa cả giận mà bắt tội cả nhà. Bèn muốn cáo từ Hà Bá trở về chịu tội, Hà Bá biết tin lấy làm khuyên ngăn.

“Cố nhân mắc thù lớn với Chúa, lần này về chỉ có chết. Chi bằng để lão đây sai con trai đi đón lấy gia quyến cố nhân, sau này tìm đất phúc mà làm nơi cư ngụ!”

Binh Bộ Thị Lang mừng lắm bèn đồng ý. Con trai Hà Bá được tin liền lẻn về Kinh Thành, lẻn vào Thị Lang Phủ, đêm đấy đưa cả nhà mười mấy người của Binh Bộ Thị Lang đều biến mất cả.

Được đấy mấy năm, Chúa hoang da^ʍ vô độ, chém gϊếŧ vô cớ. Dân tình lấy làm bất bình lắm…

Binh Bộ Thượng Thư ở Hà Bá Phủ đã mấy năm, lại cả gia quyến đông đến mười mấy người, lấy làm ngại với Hà Bá, nhất quyết đòi đi cho bằng được.

Hà Bá biết không giữ được, liền đem miếng lân giáp bằng ngọc mà nói:

“Cố nhân lần này đi ắt được phúc, chỉ cần giữ lấy lân giáp này quanh người! Vận may đều tràn đầy, rủi làm mất miếng lân giáp, họa sát thân liền đến!”

Binh Bộ Thị Lang nhận lấy lân giáp mà cảm tạ, lại theo bụng trạch trở về.

Biết tin chúa hoang da^ʍ vô độ, dân tình bất bình, sớm muốn làm loạn.

Binh Bộ Thị Lang còn hận chúa chém vô cớ năm ấy, lại liên hệ với gia binh dưới trướng lúc trước, tập hợp tư binh. Tụ tập được đến cả nghìn người, dân tình ủng hộ, theo Binh Bộ Thị Lang làm phản.

Binh Bộ Thị Lang đem đám thuộc hạ đánh vào Phủ Chúa, đêm ấy Phủ Chúa sáng rực, Chúa bị bắt đem ra giữa Kinh Thành mà bêu giữa dân chúng. Dân tình phẫn nộ, ném đá vào Chúa dữ tợn đến chảy cả máu đầu.

Đám thuộc hạ khuyên Thị Lang trung nên gϊếŧ Chúa đi để ngừa hậu họa mà tự lập làm vương.

Chúa lúc này lại nghĩ đến lời khuyên của quan Thái Sư, bèn hối hận lắm, van xin thề thốt với Thị Lang trung. Thị Lang trung mủi lòng bèn tha, lại cho về Phủ Chúa. Nghĩ đạo quân thần gϊếŧ vua là tội lớn, lại cho rằng lần này răn Chúa là có thể sửa đổi.

Lại lập Chúa lên tôn làm chủ, rồi tự mình nắm giữ binh quyền trong tay. Nghĩ như vậy có thể bình an, lại không phạm đạo làm tôi.

Chúa về phủ thoát chết trong gang tấc, vừa mừng vừa sợ. Nhưng trong lòng lại càng thù Binh Bộ Thị Lang hơn, lúc ấy rắp tâm tính kế muốn hại Binh Bộ Thị Lang.

Dưới trướng Chúa còn nhiều thủ hạ, Binh Bộ Thị Lang muốn quản cũng không quản nổi. Nhưng Binh Bộ Thị Lang lại nắm giữ binh quyền, cho nên cũng không sợ đám thuộc hạ Phủ Chúa.

Chúa lấy đó làm gốc, rắp tâm âm mưu muốn gϊếŧ Binh Bộ Thị Lang.

Nhưng mà mấy lần cùng đám thuộc hạ bày mưu, đều bị Binh Bộ Thị Lang phát hiện, cuối cùng mưu kế đều hỏng. Mà đám thuộc hạ của Chúa cũng đều chết hết, Chúa không còn nơi bám víu, kể từ ấy mới yên phận.

Được mấy năm trong nước đều yên ổn, dân tình khấm khá. Quan Binh Bộ Thị Lang đi đâu cũng được dân quý, lại được dân chúng lập Miếu thờ phụng như thần như phật sống. Quan vượt mặt Chúa, cả nước chỉ biết đến quan chứ không còn biết đến Chúa nữa.

Nghĩ lúc này đã hết hiểm họa, Binh Bộ Thị Lang đến triền sông Thượng mà cảm tạ làm lễ với Hà Bá. Lại đem miếng lân giáp lúc trước ra triền sông mà dâng hai tay nói lớn:

“Nhờ có lân giáp của Hà Bá mà dân Nam ta sống yên ổn, nay không chỉ dân tình khấm khá, mà gia hương cũng đều được may mắn. Chúa yên phận sửa đổi, tôi giữ đạo quân thần thật may mắn lắm thay!”

Nói rồi lạy tạ ba lần, lại cất lân giáp vào trong túi ngực trân trọng như báu vật.

Chúa biết tin liền cả mừng, rắp tâm muốn trộm lân giáp của Binh Bộ Thị Lang.

Lại khiển người thϊếp xinh đẹp quấn lấy Binh Bộ Thị Lang mê hoặc, có điều Binh Bộ Thị Lang không ham nữ sắc nên liền nạt lại Chúa mắng thậm tệ. Chúa nấy làm nhục lắm, nhưng biết Binh Bộ Thị Lang còn lân phiến thì còn không thể làm gì.

Được nhiều năm qua đi, Binh Bộ Thị Lang cũng quên mất chuyện lân phiến. Cùng gia quyến ngao du đất Bắc, khi trở về thì phát hiện lân phiến đã mất. Quan liền hoảng hốt sai gia nhân đi tìm, nhưng mà đều tìm không thấy. Lại nghĩ lần phiến đã mất họa liền tới, Hà Bá là phận Tiên Nhân tuyệt sẽ không dối gạt.

Lúc này trong nước hiểm họa chỉ có mỗi Phủ Chúa. Binh Bộ Thị Lang sai quan binh đến ép Chúa thoái vị, Chúa dùng dằng không chịu. Quan lại kéo thê thϊếp phủ Chúa ra mà làm nhục, quân thần thấy vậy tức thay cho Chúa.

Lại vì chuyện lân giáp bị mất, Binh Bộ Thị Lang sinh ra chán nản, cáu giận vô cớ, nhiều lần đánh đám thuộc hạ không ra cái gì.

Có hôm tên Thuộc Tướng của Binh Bộ Thị Lang uống rượu say, lại hát ca ngợi Chúa có công lớn. Binh Bộ Thị Lang nghe thấy liền giận sôi máu, đem gậy gộc mà đánh Thuộc Tướng thừa sống thiếu chết.