Chương 42
Trong mắt Giai Tuệ, bà ngoại và ông ngoại là người tốt nhất trên thế giới này. Ở thời điểm cô đau khổ và hoang mang nhất, hai cụ đã đón nhận cô, chăm sóc cô mà không cần bất kỳ điều kiện gì. Nhưng trong miệng mẹ, ông ngoại lại trở thành người thiên vị cố chấp, trọng nam khinh nữ. Nếu ông ngoại không thiên vị như vậy, bà ta sẽ có hộ khẩu phi nông nghiệp, trở thành người thành phố; nếu ông ngoại không cố chấp như vậy, bà ta cũng sẽ không đến trường học làm giáo viên tư thục gì đó, vất vả nhiều năm như vậy, cuối cùng nói tinh giản biên chế là tinh giản; nếu không đến trường học nông thôn hẻo lánh như vậy, bà ta cũng sẽ không lấy loại người như Vương Bảo Sơn...
Sau khi ông ngoại qua đời, Giai Tuệ đã từng nhờ bà ngoại chứng thực, những lời mà mẹ cô oán trách có phải là thật hay không. Đến bây giờ cô vẫn không thể quên được vẻ mặt của bà ngoại. Bà lão gầy gò yếu ớt thở dài một tiếng, nói: "Muốn trách chỉ có thể trách ông ngoại cháu mắt mù, kết hôn với bà. Nếu như ông ấy tìm một người thành phố để kết hôn, hai người đều có đơn vị, chẳng phải sẽ có một công việc cho mẹ cháu thay thế hay sao? Mẹ cháu cũng sẽ không rơi vào số phận như vậy."
Khi đó Giai Tuệ mới biết, trước khi kết hôn, ông ngoại làm kế toán ở tổ chức tín dụng thị trấn, có hộ khẩu phi nông nghiệp. Còn bà ngoại là hộ khẩu nông nghiệp. Thời đó, người có hộ khẩu phi nông nghiệp sinh ra đã cao hơn người nông thôn một bậc, thân phận khác biệt giống như người thành phố Hải, người thủ đô với người lao động nhập cư sau này. Sau khi ông bà ngoại kết hôn, trong một khoảng thời gian rất dài đều là một người làm việc ở trên thị trấn, người còn lại làm ruộng ở nông thôn, chăm sóc hai đứa con. Tình huống giống như bọn họ, trước đây được gọi là "Hộ nửa biên chế".
Ở thành phố, "Hộ nửa biên chế" bị người ta xem thường, nhưng ở nông thôn lại khiến ta hâm mộ. Trong những năm tháng mà mọi người đều rất nghèo khổ, trong nhà có một khoản thu nhập cố định, về mặt kinh tế ít nhiều đều sẽ dư dả hơn người khác một chút. Mỗi tháng ông ngoại chỉ chừa chút tiền cho mình ăn cơm, còn lại đều mang về đưa cho bà ngoại, kể từ đó, các con đi học cũng không cần vay tiền người khác, ăn tết còn có thể mua quần áo mới và giày mới.
Nhưng điều này không có nghĩa là cuộc sống của bà ngoại rất thoải mái. Trước khi phổ biến cơ giới hóa nông nghiệp, làm ruộng là một chuyện vô cùng vất vả. Cày ruộng bừa ruộng, gặt lúa quạt thóc đều là lao động chân tay thuần túy. Vào mùa hè thiếu nước, người trong thôn đều sẽ tranh giành nước tưới cho đồng ruộng, nhà nào không có đàn ông trai tráng thường sẽ bị người khác bắt nạt. Nhất là bà ngoại còn là một người phụ nữ dáng dấp nhỏ gầy, tính cách cũng rất hiền dịu. Sau đó Giai Tuệ phân tích, có lẽ là do hoàn cảnh sinh hoạt như vậy mới khiến cho mẹ trở thành một người phụ nữ mạnh mẽ hung hãn. Bà ta không hung hãn sao được? Cha ở bên ngoài nhiều năm, trong nhà chỉ có người mẹ yếu đuối và em trai còn nhỏ, làm sao bà ta có thể không tranh không giành với người khác? Không tranh giành thì sống thế nào được?
Khi đó, dân nông thôn nằm mơ cũng muốn có hộ khẩu phi nông nghiệp, được sống những ngày tháng nhận tiền lương, không bị gió thổi mưa dầm, không cần vất vả làm ruộng. Nhưng muốn chuyển từ hộ khẩu nông nghiệp sang hộ khẩu phi nông nghiệp là vô cùng khó khăn. Ông ngoại chỉ có một cách, đó là chờ lúc ông về hưu, để một trong hai đứa con đi đảm nhận công việc của ông. Mà điều khiến mẹ cô căm giận và bất bình nhất là cơ hội thay thế này cuối cùng lại rơi vào tay em trai bà ta.
Đối với quyết định này, bà ngoại giải thích rằng, đây cũng không phải là do họ trọng nam khinh nữ, mà là một lựa chọn khó khăn sau khi ông ngoại cân nhắc cẩn thận. Nếu như ngay từ đầu đã định sẵn chỉ có một trong hai người có thể thay thế vị trí của cha, như vậy tương lai của đứa con còn lại khiến ông bà rất lo âu. Mà dựa theo sự quan sát và phân tích của ông ngoại về thời thế, có lẽ để con đi học cũng là một lối ra. Nếu như có thể thi đỗ trường sư phạm huyện, thậm chí là đại học, đó sẽ là kết quả mà mọi người đều vui vẻ. Con trai vẫn luôn học hành rất cẩu thả bình thường, mà con gái lại rất hiếu thắng, thành tích thường xuyên đứng đầu, như vậy thì người làm cha mẹ chắc chắn sẽ muốn nhìn thấy con gái thành tài, gửi gắm hy vọng tốt đẹp "Cá chép hóa rồng" lên người con gái.
Sau khi ông ngoại qua đời, Giai Tuệ đã từng nhờ bà ngoại chứng thực, những lời mà mẹ cô oán trách có phải là thật hay không. Đến bây giờ cô vẫn không thể quên được vẻ mặt của bà ngoại. Bà lão gầy gò yếu ớt thở dài một tiếng, nói: "Muốn trách chỉ có thể trách ông ngoại cháu mắt mù, kết hôn với bà. Nếu như ông ấy tìm một người thành phố để kết hôn, hai người đều có đơn vị, chẳng phải sẽ có một công việc cho mẹ cháu thay thế hay sao? Mẹ cháu cũng sẽ không rơi vào số phận như vậy."
Ở thành phố, "Hộ nửa biên chế" bị người ta xem thường, nhưng ở nông thôn lại khiến ta hâm mộ. Trong những năm tháng mà mọi người đều rất nghèo khổ, trong nhà có một khoản thu nhập cố định, về mặt kinh tế ít nhiều đều sẽ dư dả hơn người khác một chút. Mỗi tháng ông ngoại chỉ chừa chút tiền cho mình ăn cơm, còn lại đều mang về đưa cho bà ngoại, kể từ đó, các con đi học cũng không cần vay tiền người khác, ăn tết còn có thể mua quần áo mới và giày mới.
Đối với quyết định này, bà ngoại giải thích rằng, đây cũng không phải là do họ trọng nam khinh nữ, mà là một lựa chọn khó khăn sau khi ông ngoại cân nhắc cẩn thận. Nếu như ngay từ đầu đã định sẵn chỉ có một trong hai người có thể thay thế vị trí của cha, như vậy tương lai của đứa con còn lại khiến ông bà rất lo âu. Mà dựa theo sự quan sát và phân tích của ông ngoại về thời thế, có lẽ để con đi học cũng là một lối ra. Nếu như có thể thi đỗ trường sư phạm huyện, thậm chí là đại học, đó sẽ là kết quả mà mọi người đều vui vẻ. Con trai vẫn luôn học hành rất cẩu thả bình thường, mà con gái lại rất hiếu thắng, thành tích thường xuyên đứng đầu, như vậy thì người làm cha mẹ chắc chắn sẽ muốn nhìn thấy con gái thành tài, gửi gắm hy vọng tốt đẹp "Cá chép hóa rồng" lên người con gái.
