Chương 20: Bố Chính quan viên chính sự
Xưởng Luyện Thiết Bố Chính, hay nói đúng hơn đây chính là một cái thông trấn cỡ nhỏ.
Xưởng Luyện Thiết thực tế phần trung tâm quan trọng rộng chừng hai mẫu đất. Bên trong đó bao gồm kho tàng bến bãi chứa nguyên vật liệu như sắt quặng đã được chế biến hoàn chỉnh. Kho than củi với sức chứa hàng chục tấn. Ở mặt đông của khu trung tâm chính là hai lò cao luyện thiết khổng lồ. Nam khu vực là một dãy dài các lán với ụ rèn cho các công nhân làm việc. Sở dĩ nơi này bố trí tới 2 mẫu đất rộng lớn vì tất cả động cơ cho công việc luyện thiết đều từ sức người hoặc gia súc như trâu bò kéo các cánh tay đò xoay ổ trục làm động năng. Những ổ trục động lực này bắt buộc phải được chế tạo cực lớn để phù hợp cho các nhiệm vụ trên.
Cũng không thể có cách nào khác cho được, động cơ hơi nước, động cơ điện không có. Vì lẽ đó chỉ có thể dùng sức kéo của nhân lực hay súc vật mà thôi.
Nhưng những “động cơ” này thực tế rất hiệu quả. Với hệ thống banh răng truyền lực được bố trí khoa học, thêm vào đó là sự tính toán chuẩn xác cánh tay đòn, bánh răng kích thước thì phương án thủ công này có thể tạo ra đủ động lực cho sự hoạt động bán công nghiệp của xưởng luyện thiết.
Khu trung tâm này là nơi làm việc của 147 người nay đã thuộc thân binh nhóm Ngô gia. Những ai không có nhiệm vụ tất nhiên sẽ cấm tiệt bén mảng nơi đây
Phía ngoài khu trung tâm xưởng luyện thiết được bố trí 4 khu chia đông tây, nam , bắc. Nam khu thông bến tàu và cũng được quy hoạch vạch rào với diện tích tương đương 2 mẫu. Nơi này chính là có một số lượng lớn công nhân chế biến quặng mỏ với máy nghiền đá kẹp hàm, máy nghiền bi. Sau khi nguyên liệu được chế biến hoàn chình và sàng lọc mới được vận chuyển vào kho chứa phía trong trung tâm khu luyện thiết.
Mặt tây của khu trung tâm là một khoảng to lớn diện tích không có tường bao, khu này được xưng tụng là than đốt khu. Than đốt khu chính là nơi các công nhân khai thác gỗ thả trôi theo dòng sông Linh Giang từ thượng ngàn đổ xuống, họ sẽ chặn dòng vớt gỗ mà đốt than ngay tại khu vực này.
Bắc và Đông khu chính là khu vực sinh hoạt của công nhân cũng như công tượng. Nơi này lít nhít tính đến cả ngàn hộ dân đông đúc hơn bất kỳ huyện thành nào nơi này ngoại trừ Bố Chính thành.
Xưởng Luyện Thiết vận hành mang đến rất nhiều công ăn việc làm cho người dân nơi này. Số lượng công tượng thực tế chính thức làm việc cho Xưởng chỉ có 147 người thuộc khu trung tâm cùng 120 người Nam khu chế biến quặng. Số người còn lại di rời đến nơi này vì những công việc ăn theo như đốt than, bốc vác nơi bến tàu, bán hàng dong .v.v…
Đông khu nơi dãy nhà của các công tượng, hôm nay cũng như bao ngày, các công tượng dậy sớm từ tờ mờ sáng chuẩn bị bữa ăn cùng một ngày làm việc mới. Đây là đãi ngộ chưa từng có ở thời đại này. Công nhân Xưởng Luyện Thiết cũng như công nhân xưởng rượu, hay thân binh, binh sĩ sương binh nhóm đều được ăn ba bữa, sáng , trưa, chiều tối. Tất nhiên địa vị khác nhau sẽ có đãi chất lượng bữa ăn khác nhau. Nhưng đó cũng là điều không tưởng đối với thời đại mà con người chỉ quen với 2 bữa cơm cháo, đôi khi nhà nghèo đói chỉ có một bữa lót dạ mà thôi.
Khu Đông quy củ bình yên nhưng hôm nay không khí nhìn chung có vẻ hơi quái. Chỉ thấy mỗi hộ công nhân cả nhà đều thấp thó ngoài cổng ánh mắt tò mò hướng về nơi nào đó.
Ngô Đản nhà, Khu Đông công xưởng luyện thiết, lúc này gà bay chó nhảy.
“ Tên khốn này mau dạy ngay, mau dạy ngay, tắm rửa thay đồ. Đại nhân dặn dò sáng nay vào thành diện kiến … Nhanh, ngươi cái thằng ranh ham ngủ” Tiếng mẫu thân Ngô Đản lanh lảnh vang lên.
“ Ai ui, nương ngươi đánh ta cái gì. Trời còn tối đen, nương muốn ta vào thành sớm cũng phải để đại nhân nghỉ ngơi chứ. Ta còn chưa tỉnh rượu… oa…ngáp” Đản lật mình qua lại nhưng vì men rượu tối qua mà hắn vẫn muốn lười nhác ôm chăn thêm chút nữa.
“ Tức chết lão nương.. ngươi chờ” Đản mẫu thức giận phò phò thở đi ra ngoài.
“Ào Ào Ào”
“ Khụ Khụ … phi phi…nương , người làm gì vậy ướt hết chăn chiếu rồi” Đản nhảy dựng người khỏi giường, lúc này hắn đã tỉnh hẳn. Một chậu nước vào người không tỉnh mới là chuyện lạ.
“ Ngươi biết cái gì nhóc con, ngươi giờ là quan, phải chăm chỉ, nếu đại nhân thấy ngươi lười nhác sẽ phế ngươi. Nhanh ra sân tắm rửa thay quan phục sau đó vào thành hầu đại nhân. Nều đại nhân đang nghỉ thì ngươi đứng ngoài chờ cho đến khi đại nhân kêu vào hầu. Tên ngu ngốc này” Đản mẫu một tay cầm lấy tai tên to con mà kéo ra ngoài.
“ Ai ui nương, ta tự đi ta tự đi” Đản mặt méo xẹo không tình nguyện ra sân tắm rửa.
“ Nương, ai nói cho ngươi mà ngươi biết nhiều đạo lý như vậy?” Đản vừa múc lên từng gàu nước dội lên người vừa hỏi mẫu thân.
“ Hừ, ngày hôm qua nhận được quan phục mẫu thân đã bày hương thắp cúng tổ tiên, sau đó ta phải chạy đi một chuyến hỏi thăm hương trưởng Hương Khải Cấp. Cũng may hương trưởng khi nghe ngươi được làm quan nhân thì không có ghét bỏ lão nương mà hết sức nhiệt tình hướng dẫn ta mới biết được. Ngaỳ hôm qua đi cùng nương còn có mẫu thân của Lực Ngưu” Đản mẫu xì mũi vênh vênh tự đắc. Thực tế sau khi biết tin con mình làm quan nàng đã cầm quan phục đi khoe một vòng hàng xóm, nói chuyện rồi nang mới được mọi người mách nước đi hỏi Hương trưởng xem làm quan phải chú ý gì, nếu phạm mất chức thì thiệt thòi lớn. — QUẢNG CÁO —
Quan phục cửu cấp cũng chẳng có gì đặc biệt, bộ đồ là một bộ đồ áo Giao Lĩnh tay dài với vạt áo lớn. Áo có màu xanh đập vật liệu cũng chỉ là vải thô nhưng tinh mĩ dệt may. Cổ áo được thêu cầu kì hoa văn họa tiết. Mũ quan cánh chuồn ngắn hai bên màu đen. Nói thật dân chúng thời này ăn còn không no nói chi nghĩ đến mặc, dân đen tầng lớp đa phần là áo ngắn tay quần lửng để tiết kiệm vải vóc. Một bộ đồ Giao Lĩnh tinh mĩ như vậy đủ để một gia đình 4 người dân thường mỗi người hai bộ thay đổi.
Ngô Đản tắm rửa sau đó mặc lên bộ Giao Lĩnh quan phục thì lập tức rạng ngời, người đẹp vì lụa câu nói này không sai. Thay nốt đôi dày dơm bện bằng đôi giày vải đế da thì hắn đúng là đã quan đến mức độ không thể quan hơn được nữa. Nhìn con trai mình trong quan phục quần áo mà Đản mẫu không thể tin vào mắt, nàng chỉ biết hai hàng nước mắt hạnh phúc mà khấn vái bàn thờ tổ tiên.
“ Nương, người làm cái gì lại khóc đâu”
“Nương là hành phúc mà khóc, à thôi… đi nhanh, đi nhanh vào thành không đại nhân chờ.”
“ Ta còn chưa có ăn”
“ Cầm lấy nắm cơm trên đường ăn.. có chút muối rang đây”.
“ Được rồi con đi đây”.
Ngô Đản bước ra khỏi cổng nhà thì bỗng trợn mắt há mồm, lúc này bà con xóm giềng đã canh sẵn mà ùa ra vây lấy hắn.
“ Úi giời, Đại Đản làm quan rồi, mặc quan phục nhìn rất đẹp trai nhé”
“ Đẹp trai”
“ Đại Đản, ngươi xoay một vòng xem nào”
“ Ấy ấy nói chuyện cẩn thận, hắn là quan nhân rồi”
“ Hứ, ta biết hắt từ lúc cởi chuồng tắm mưa, tên này không phải dạng có của khinh bạn hèn, ta nói phải không Đại Đản.”
“ Phải phải phải, ta có làm quan thì cũng là thân hữu bạn bè với các ngươi, lúc khác đàm lúc khác đàm, cho ta nhường chút đường. Thành chủ đại nhân cho lệnh hầu, ta vào thành muộn ăn đòn thì sao…” Đản nhăn nhó, xóm giềng nhiệt tình quá mức, hắn là rất tự hào trong lòng đấy nhưng vẫn phải cố nén.
“ Phải phải nhường đường cho hắn đi, mọi người đừng cản a.”
“ Ai ui, con Trâu lớn nhà ngươi mặc quan phục đẹp hơn cả Đại Đản.”
“ Ai ui cưỡi cả lừa,”
Lúc này Lực Ngưu cũng xuất hiện, nhưng hắn chuẩn bị cầu kỳ hơn nhiều, hắn không đi bộ mà dưới chân là một con lừa trên lưng còn trải một tấm vải nệm.
“ Lực Ngưu ngươi lấy đâu ra lừa mà cưỡi vào thành” Đản với với hỏi.
— QUẢNG CÁO —
“ Ngươi ngốc a Đản tử, nhìn lại giày chúng ta đi xem, là dày vải đế da không phải dày cỏ, ngươi tính dùng thứ này lết đường đất từ đây vào thành. Ta tính không được ba hôm giày hỏng, mà đi đường bẩn thỉu ngươi tính mang đất vào nhà đại nhân?” Lực Ngưu bĩu môi kinh bỉ Đản, hắn là cái nhanh trí người nên nghĩ ra cách này, cưỡi lừa vào thành.
“ Tại sao ngươi không nói cho ta, lúc này ta phải làm sao?” Đản tử hơi cuống.
“ Ta nào nghĩ ra, là phụ thân ta nghĩ ra rồi đi mượn lừa từ chô Hương Trưởng Khải Cấp, không cần lo lắng, cha ta mượn thêm một con cho ngươi, tắm rửa đàng hoàng không có mùi hôi.” Lực Ngưu cười cười nói. Lúc này hắn mới né chút người ra, thì ra phía sau hắn còn một thớt lừa nhỏ hơn một chút.
“ Ha ha . đa tạ Đại Trâu, ngươi là cái huynh đệ tốt nhất của ta” Đản tử vui vẻ ra mặt mà nhảy lên lưng lừa, cả hai “đại quan nhân” cứ như vậy ngày đầu tiên cưỡi lừa đi nhậm chức.
Thành Bố Chính, Phủ Nha Tri Châu. Thực tế đây mới là tòa nhà trung tâm quyền tực của cả một Châu nhưng Ngô Khảo Ký thời gian này rất ít khi làm việc nơi này. Thường thì hắn sẽ làm việc tại phủ đệ riêng của mình, hoặc sẽ có mặt quân doanh, có khi là xưởng rượu nhưng nhiều nhất là luyện thiết xưởng.
Thực tế một cái Châu này không chỉ mình Ngô Khảo Ký cùng đám thân binh thân tín quản lý. Mặc dù châu Bố Chính chỉ bé như một Huyện của miền Đồng Bằng phía Bắc , vậy nhưng chim sẻ cũng có đầy đủ ngũ tạng a.
Ngô Khảo Ký nhậm chức Tri Châu Bố Chính đồng thời cũng là Chỉ Huy Sứ Tứ Sương quân. Có nghĩa là hắn vừa quản dân chính vừa quản quân chính nơi này. Thực tế thì tình trạng này phổ biến ở thời Lý triều. Đơn giản Đinh_Lê tiền triều vẫn là hệ thống cát cứ phân quyền. Mãi cho đến Lý Triều mới là bắt đầu của một hệ thống trung ương tập quyền chưa hoàn chỉnh. Tức là hệ thống trung ương tập quyền này vẫn có hình bóng của dư âm cát cứ phân quyền từ thời Đinh_ Lê. Chính vì lẽ đó xu thế một người trưởng khống cả dân chính và quân chính tại địa phương vẫn phổ biến, nhất là những địa phương xa như Bố Chính Châu.
Nhưng nói thật hai năm nhậm chức nơi này thì Ngô Khảo Ký cũng không quá để ý dân chính. Thực tế là hắn chỉ để ý quân chính sự tình, dân chính thì hắn bỏ mặc cho Đỗ Liếʍ giám sát.
Phía dưới Ngô Khảo Ký còn có một bộ máy gồm Thành Hòa, Thành An, Lăng Đài Lệnh cấp dưới chuyên lo chuyện dân chính và là trung ương bộ máy quyền lực ở Bố Chính Thành. Ngoài ra còn có Thôi Quan , Phán Quan các ban ngành . Bọn họ chuyên lo thuế khóa kiện tụng hay nói chúng là quản lý dân sự toàn bộ Bố Chính.
Những chức quan này theo thông lệ đều là hàn môn đệ tử, phần lớn xuất thân bản địa. Nhưng tình thế của Bố Chính hơi khác. Đây là một Châu mới thuộc kiểu hàng năm chiến loạn không lường trước vậy nên thế lực lớn cường hào bản địa là không có. Những chức quan trên đều là hàn môn đệ tử điều đến từ phụ cận xung quanh kinh thành.
Hai năm qua Ngô Khảo Ký cũng không quá để ý dân chính. Thực tế là hắn chỉ để ý quân chính sự tình, dân chính thì hắn bỏ mặc cho Ngô Khảo Ký cũng không động đến họ và cũng không có ý định động. Hắn chỉ bố trí một mình Đỗ Liễm làm Đại Tư Xã, quyền chức thuộc hàng thấp nhất trong nhóm trên để nhằm mục đích giám sát nhóm người trên mà thôi.
Ngô Khảo Ký không động vì nhân tài hắn không đủ dùng, Những thân binh theo hắn lập nghiệp Bố Chính võ công có thừa nhưng khuyết thiếu dân chính tài năng. Hắn động vào những hàn môn đệ tử đó thì chẳng còn ai giúp hắn quản lý cả Bố Chính Châu.
Nguyên nhân thứ hai Ngô Khảo Ký không động nhóm quan viên trên vì họ không gây cản trở hay khó khăn gì cho Ngô Khảo Ký cả. Ngược lại nhóm người này an phận có thừa giúp ích rất nhiều cho sự cai trị của Ngô Khảo Ký. Một mình Đỗ Liễm làm quan văn cũng đủ giám sát nhóm trên rồi. Tất nhiên Đỗ Liễm chức quan bé như hạt vừng nhưng ai cũng biết hắn là thân tín của Tri Châu đại nhân, do đó những quan viên trên cũng rấ biết điều phối hợp cùng Đỗ Liễm quản lý Bố Chính.
Những quan viên phía trên thực tế là những người bất đắc trí, có thể vì hàn môn không chỗ dựa, có thể vì phạm, có thể vì gây thù mà bị chèn ép nên bị điều đến Bố Chính. Đến nơi này coi như sự nghiệp làm quan chấm dứt thăng tiến. Do đó họ cũng là an phận nhân mà thôi. Ngô Khảo Ký không rảnh rỗi đi gây sự nếu họ không gây chuyện trước.
Hệ thống thứ hai đó là các Huyện quan. Bố Chính ngoài chủ thành có tam huyện thành Chính Hòa, Đặng Gia, Tòng Chất. Ba nơi này chính thức nằm trong tay tiểu thế gia có nguồn gốc địa phương. Nghĩa là Huyện Lệnh, Huyện Thừa, Môn Hạ tỉnh lục sự, Lệnh Sử, Thư Lệnh Sử đều là người bản địa và cũng là tiểu gia tộc cường hào bản địa đảm nhiệm. Nhưng cũng may mắn là Ngô Khảo Ký không hàm hồ, quân lực tại những nơi này do Hành Quân Tư Mã đảm nhận đều bị hắn thâu tóm. Ngô Khảo Ký rất muốn đυ.ng vào vị trí 3 cái Huyện Lệnh này nhưng thực tế hắn không hề có nhân tài quản lý dân chính nên đành ngậm ngùi lướm nguýt mà thôi.
Hôm nay sau một thời gian dài không có mặt tại Phu Nha Tri Châu Ngô Khảo Ký lại có mặt. Không có cánh nào, rất nhiều chính lệnh cần hắn thông cáo Bố Chính, ngoài ra còn rất nhiều công thư cần hắn xem và duyệt. Những công thư mà chỉ có hắn mới có tư cách phê duyệt mà thôi.
Lúc này Ngô Khảo Ký đang ngồi nơi chủ vị và xét duyệt công văn, bên cạnh hắn Đỗ Liễm Lão đang theo hầu.
Phía dưới Thành Hòa Lê Văn Toản , Thành An Vũ Tường Y , Lăng Đài Lệnh Khúc Thanh Tùng, Thôi Quan Lê Hữu Ý , Phán Quan Trung Văn Phúc đang lần lượt bẩm cáo công truyện.
“ Lê Văn Toản , tháng này ngươi làm khá tốt, không hề có báo cáo dân oán kêu oan. Nha môn làm việc đắc lực tháng này thêm thưởng” Ngô Khảo Ký đọc báo cáo thấy rất hài lòng.
“ Bẩm đại nhân quá khen, thực tế hai tháng qua làm gì có án lớn, trộm gà bắt chó cũng không có nữa là. Số là Xưởng Tửu cùng Xưởng Thiết kéo theo quá nhiều công an việc làm, giờ đây những người không có ruộng chỉ cần hở ra là sẽ bị túm đi làm việc trả công đầy đủ. Người không đói thì không nghĩ tới làm chuyện xấu, tất cả vi công đại nhân mà thôi” Thành Hòa Lê Văn Toản nịnh nọt vuốt mông ngựa.
Đám quan lại còn lại giật mình, kĩ năng nịnh nọt thượng thừa. Họ nhưng đánh mất tiên cơ. Nếu không tìm ra điểm nịnh nọt vị thành chủ này thì há chẳng phải mình ăn thiệt thòi. — QUẢNG CÁO —
“ Dạ phải, đại nhân anh minh chỉ đạo, đại nhân trí tuệ vô song mới xây dựng được nhị xưởng từ đó dân chúng cơm no áo mặc sẽ không có loạn, chúng hạ quan chỉ là dựa hơi đại nhân mà thôi” Thành An Vũ Tường Y vôi vàng thưa là phải.
Đám còn lại định mở miệng thì Ngô Khảo Ký giơ tay ra hiệu ngưng.
“ Nói thật con người ai cũng thích được khen và cũng ưa nịnh, các ngươi nịnh nọt ta cũng không phải là xấu. Nhưng cái ta cần là các ngươi làm việc đúng bổn sự và làm cho thật tốt. Ta biết các ngươi cùng ta trước đây là chung cảnh ngộ, cùng là kẻ bất đắc trí. Phải như ta ở Ngô gia bị coi là phế vật mà đuổi đến nơi thâm sơn cùng cốc này. Các ngươi kẻ hàn môn, kẻ phạm húy, kẻ đắc tôi người mà đến nơi đây. Vốn dĩ chúng ta cùng đường đừng mong về được những nơi béo bở gần Long thành. Nhưng lúc này đâu, không về được thì chúng ta xây bố chính phồn vinh hơn cả Long thành. Các ngươi thấy Tửu Xưởng chỉ là mở đầu, tiếp theo là Thiết Xưởng, ta nói cho các ngươi bieetsm sẽ còn nhiều hơn các Xưởng mọc lên, tiền vào Bố Chính sẽ như nước. Hai năm qua ta không động các ngươi phần vì chung cảnh ngộ, hai vì các ngươi cũng là an phận không phạm chuyện. Cho dù chúng ta không có quan hệ thân thiết nhưng hai năm không có tình cũng có cảm. Ta cũng không muốn đυ.ng các ngươi, chỉ mong các ngươi giúp ta quản lý tốt dân chính việc.”
“ Ở đây có hai việc ta muốn nói, thứ nhất Thiết Xưởng sản lượng ít nhất 1000 tấn gang một năm, ba thành phải nộp về triều đình, vậy chúng ta có 7 thành để kinh doanh. Số này nếu bán theo giá triều đình 40 đồng một cân thì là 2 vạn 800 xâu tiền. Ta dành 1 thành cổ phần cho công tượng hoa hồng. Nửa thành ta tính để cho đám quan viên các ngươi . Nhưng có điều kiện, thứ nhất nếu rời đi nơi khác làm quan thì trả lại cổ phần, thứ hai ta đã cho các ngươi lợi ích thì ai tham nhũng một xu tiền công dù chạy chân trời ta cũng chém, thứ ba đó chính là hết sức làm việc cho bổn quan, quản lý tốt Bố Chính dân chuyện cho ta. Phía dưới nghe nhiểu sao?”
Ngô Khảo Ký ngừng lời đám quan viên phía dưới như ngừng thở, mà thực sự họ ngừng thở. Đám này quan nhân toàn là dân chính người tính toán rất nhanh. Đơn giản sơ lược thì mỗi năm họ được lãnh tầm 1400 xâu tiền, chỗ này quan viên từ hạt vừng cho đến lớn nhất là Thành Hòa -Lê Văn Toản cũng ngót ngét 30 nhân. Tính ra trung bình mỗi người 40 xâu tiền. Mà tiền lương của họ lúc này là bao nhiêu. Cỡ như Lê Văn Toản mỗi năm cũng chỉ là 10 xâu tiền.
Tất nhiên số tiền kia không thể chia đều vì quan chức khác nhau, tầm quan trọng khác nhau chính là tiền chia cũng phải khác nhau. Chính vì thế Lê Văn Toản nghĩ hắn ít nhất cũng phải được trên 60 xâu tiền một năm. Nghĩ đến đây vị Thành Hòa đại quan Bố Chính ngồi bệt xuống đất thở dốc. Không chỉ hắn, cả một đám quan viên như bị súng tiểu liên tấn công mà dúi dụi nghiêng ngả.
“ Đại nhân anh minh, chúng hạ quan thề trung thành”
“ Đúng thề chết trung thành đại nhân”
“ Đại nhân như phụ mẫu tái sinh, xin cho học trò một lạy”
“ Học sinh gan óc lày đất cũng xin nguyện hoàn thành công việc đại nhân giao phó”
“ Đại nhân vạn tuế”
“ Nói bậy nào đến tai triều đình có hại cho đại nhân”
“ Ở đây chỉ có chúng ta ai nói ra ngoài mà lo lắng”
“ Đúng đại nhân cho con đường sáng, chúng hạ quan rõi bước theo”
Ngô Khảo Ký cảm thấy cũng đủ rồi cho nên hắn ra lệnh cho ngưng lại biểu tình của quần chúng.
“ Hiện giờ có ba việc cần làm gấp”
“ Thứ nhất mỏ quặng sắt phía Tòng Chất Huyện sản lượng quá thấp, việc của mọi người là tìm phương án giải quyết, có thể điều thêm người , về dụng cụ cuốc xẻng, xà beng thì Xưởng Luyện Thiết sẽ cung cấp, đây chính là lợi ích của mọi người, quặng không đủ thì không có nhiều gang bán, không có gang bán thì chúng ta không có tiền, tức là các ngươi tiền cũng ít đi. Phương án hai đó là dò tìm thêm mỏ quặng”
“ Đại nhân xin để hạ quan quản lý việc này, việc khai thác quặng và tìm mỏ quặng hạ quan có tâm đắc trước đây hạ quan là đốc công của mỏ thiết Phú Bình” Một quan viên đứng ra.
“ Tốt, phân cho ngươi 100 binh đi theo bảo vệ ngươi lo chuyện này, ngươi có quyền điều động dân phu tam huyện, nhớ phải trả công đầy đủ, tiền chúng ta không thiếu. Đừng làm việc mất lòng dân. Chỉ còn 2 tháng là đến vụ gặt lúa, ngươi phải nắm chắc thời gian” Ngô Khảo Ký ném xuống chỉ lệnh
“ Việc thứ hai đó chính là lập học xá, phổ cập chữ toàn dân, trẻ nhỏ 6 tuổi – 12 tuổi bắt buộc đi học. Lứa tuổi này được nuôi ăn một bữa tại học xá. Việc học bao gồm hai loại văn tự, thứ nhất là Hán văn nhưng không quá ép buộc, loại thứ hai là Việt văn, loại này các ngươi không biết, sau đây ta sẽ phổ cập cho các ngươi, từ các ngươi sẽ phổ cập toàn dân chúng. Học xá thành lập nội thành Bố Chính 8 nhà, Xưởng Luyện Thiết 2 nhà, Mỗi Huyện một nhà. Mỗi Học xá sức chứa 200 chia làm 5 phòng . Tiền sẽ do Thiết Xưởng ra, các ngươi minh bạch?” Ngô Khảo Ký không nhanh không chậm lên tiếng.
Xưởng Luyện Thiết thực tế phần trung tâm quan trọng rộng chừng hai mẫu đất. Bên trong đó bao gồm kho tàng bến bãi chứa nguyên vật liệu như sắt quặng đã được chế biến hoàn chỉnh. Kho than củi với sức chứa hàng chục tấn. Ở mặt đông của khu trung tâm chính là hai lò cao luyện thiết khổng lồ. Nam khu vực là một dãy dài các lán với ụ rèn cho các công nhân làm việc. Sở dĩ nơi này bố trí tới 2 mẫu đất rộng lớn vì tất cả động cơ cho công việc luyện thiết đều từ sức người hoặc gia súc như trâu bò kéo các cánh tay đò xoay ổ trục làm động năng. Những ổ trục động lực này bắt buộc phải được chế tạo cực lớn để phù hợp cho các nhiệm vụ trên.
Cũng không thể có cách nào khác cho được, động cơ hơi nước, động cơ điện không có. Vì lẽ đó chỉ có thể dùng sức kéo của nhân lực hay súc vật mà thôi.
Khu trung tâm này là nơi làm việc của 147 người nay đã thuộc thân binh nhóm Ngô gia. Những ai không có nhiệm vụ tất nhiên sẽ cấm tiệt bén mảng nơi đây
Phía ngoài khu trung tâm xưởng luyện thiết được bố trí 4 khu chia đông tây, nam , bắc. Nam khu thông bến tàu và cũng được quy hoạch vạch rào với diện tích tương đương 2 mẫu. Nơi này chính là có một số lượng lớn công nhân chế biến quặng mỏ với máy nghiền đá kẹp hàm, máy nghiền bi. Sau khi nguyên liệu được chế biến hoàn chình và sàng lọc mới được vận chuyển vào kho chứa phía trong trung tâm khu luyện thiết.
Bắc và Đông khu chính là khu vực sinh hoạt của công nhân cũng như công tượng. Nơi này lít nhít tính đến cả ngàn hộ dân đông đúc hơn bất kỳ huyện thành nào nơi này ngoại trừ Bố Chính thành.
Xưởng Luyện Thiết vận hành mang đến rất nhiều công ăn việc làm cho người dân nơi này. Số lượng công tượng thực tế chính thức làm việc cho Xưởng chỉ có 147 người thuộc khu trung tâm cùng 120 người Nam khu chế biến quặng. Số người còn lại di rời đến nơi này vì những công việc ăn theo như đốt than, bốc vác nơi bến tàu, bán hàng dong .v.v…
Khu Đông quy củ bình yên nhưng hôm nay không khí nhìn chung có vẻ hơi quái. Chỉ thấy mỗi hộ công nhân cả nhà đều thấp thó ngoài cổng ánh mắt tò mò hướng về nơi nào đó.
Ngô Đản nhà, Khu Đông công xưởng luyện thiết, lúc này gà bay chó nhảy.
“ Tên khốn này mau dạy ngay, mau dạy ngay, tắm rửa thay đồ. Đại nhân dặn dò sáng nay vào thành diện kiến … Nhanh, ngươi cái thằng ranh ham ngủ” Tiếng mẫu thân Ngô Đản lanh lảnh vang lên.
“ Ai ui, nương ngươi đánh ta cái gì. Trời còn tối đen, nương muốn ta vào thành sớm cũng phải để đại nhân nghỉ ngơi chứ. Ta còn chưa tỉnh rượu… oa…ngáp” Đản lật mình qua lại nhưng vì men rượu tối qua mà hắn vẫn muốn lười nhác ôm chăn thêm chút nữa.
“ Tức chết lão nương.. ngươi chờ” Đản mẫu thức giận phò phò thở đi ra ngoài.
“Ào Ào Ào”
“ Khụ Khụ … phi phi…nương , người làm gì vậy ướt hết chăn chiếu rồi” Đản nhảy dựng người khỏi giường, lúc này hắn đã tỉnh hẳn. Một chậu nước vào người không tỉnh mới là chuyện lạ.
“ Ngươi biết cái gì nhóc con, ngươi giờ là quan, phải chăm chỉ, nếu đại nhân thấy ngươi lười nhác sẽ phế ngươi. Nhanh ra sân tắm rửa thay quan phục sau đó vào thành hầu đại nhân. Nều đại nhân đang nghỉ thì ngươi đứng ngoài chờ cho đến khi đại nhân kêu vào hầu. Tên ngu ngốc này” Đản mẫu một tay cầm lấy tai tên to con mà kéo ra ngoài.
“ Ai ui nương, ta tự đi ta tự đi” Đản mặt méo xẹo không tình nguyện ra sân tắm rửa.
“ Nương, ai nói cho ngươi mà ngươi biết nhiều đạo lý như vậy?” Đản vừa múc lên từng gàu nước dội lên người vừa hỏi mẫu thân.
“ Hừ, ngày hôm qua nhận được quan phục mẫu thân đã bày hương thắp cúng tổ tiên, sau đó ta phải chạy đi một chuyến hỏi thăm hương trưởng Hương Khải Cấp. Cũng may hương trưởng khi nghe ngươi được làm quan nhân thì không có ghét bỏ lão nương mà hết sức nhiệt tình hướng dẫn ta mới biết được. Ngaỳ hôm qua đi cùng nương còn có mẫu thân của Lực Ngưu” Đản mẫu xì mũi vênh vênh tự đắc. Thực tế sau khi biết tin con mình làm quan nàng đã cầm quan phục đi khoe một vòng hàng xóm, nói chuyện rồi nang mới được mọi người mách nước đi hỏi Hương trưởng xem làm quan phải chú ý gì, nếu phạm mất chức thì thiệt thòi lớn. — QUẢNG CÁO —
Quan phục cửu cấp cũng chẳng có gì đặc biệt, bộ đồ là một bộ đồ áo Giao Lĩnh tay dài với vạt áo lớn. Áo có màu xanh đập vật liệu cũng chỉ là vải thô nhưng tinh mĩ dệt may. Cổ áo được thêu cầu kì hoa văn họa tiết. Mũ quan cánh chuồn ngắn hai bên màu đen. Nói thật dân chúng thời này ăn còn không no nói chi nghĩ đến mặc, dân đen tầng lớp đa phần là áo ngắn tay quần lửng để tiết kiệm vải vóc. Một bộ đồ Giao Lĩnh tinh mĩ như vậy đủ để một gia đình 4 người dân thường mỗi người hai bộ thay đổi.
Ngô Đản tắm rửa sau đó mặc lên bộ Giao Lĩnh quan phục thì lập tức rạng ngời, người đẹp vì lụa câu nói này không sai. Thay nốt đôi dày dơm bện bằng đôi giày vải đế da thì hắn đúng là đã quan đến mức độ không thể quan hơn được nữa. Nhìn con trai mình trong quan phục quần áo mà Đản mẫu không thể tin vào mắt, nàng chỉ biết hai hàng nước mắt hạnh phúc mà khấn vái bàn thờ tổ tiên.
“ Nương, người làm cái gì lại khóc đâu”
“Nương là hành phúc mà khóc, à thôi… đi nhanh, đi nhanh vào thành không đại nhân chờ.”
“ Ta còn chưa có ăn”
“ Cầm lấy nắm cơm trên đường ăn.. có chút muối rang đây”.
“ Được rồi con đi đây”.
Ngô Đản bước ra khỏi cổng nhà thì bỗng trợn mắt há mồm, lúc này bà con xóm giềng đã canh sẵn mà ùa ra vây lấy hắn.
“ Úi giời, Đại Đản làm quan rồi, mặc quan phục nhìn rất đẹp trai nhé”
“ Đẹp trai”
“ Đại Đản, ngươi xoay một vòng xem nào”
“ Ấy ấy nói chuyện cẩn thận, hắn là quan nhân rồi”
“ Hứ, ta biết hắt từ lúc cởi chuồng tắm mưa, tên này không phải dạng có của khinh bạn hèn, ta nói phải không Đại Đản.”
“ Phải phải phải, ta có làm quan thì cũng là thân hữu bạn bè với các ngươi, lúc khác đàm lúc khác đàm, cho ta nhường chút đường. Thành chủ đại nhân cho lệnh hầu, ta vào thành muộn ăn đòn thì sao…” Đản nhăn nhó, xóm giềng nhiệt tình quá mức, hắn là rất tự hào trong lòng đấy nhưng vẫn phải cố nén.
“ Phải phải nhường đường cho hắn đi, mọi người đừng cản a.”
“ Ai ui, con Trâu lớn nhà ngươi mặc quan phục đẹp hơn cả Đại Đản.”
“ Ai ui cưỡi cả lừa,”
Lúc này Lực Ngưu cũng xuất hiện, nhưng hắn chuẩn bị cầu kỳ hơn nhiều, hắn không đi bộ mà dưới chân là một con lừa trên lưng còn trải một tấm vải nệm.
“ Lực Ngưu ngươi lấy đâu ra lừa mà cưỡi vào thành” Đản với với hỏi.
— QUẢNG CÁO —
“ Ngươi ngốc a Đản tử, nhìn lại giày chúng ta đi xem, là dày vải đế da không phải dày cỏ, ngươi tính dùng thứ này lết đường đất từ đây vào thành. Ta tính không được ba hôm giày hỏng, mà đi đường bẩn thỉu ngươi tính mang đất vào nhà đại nhân?” Lực Ngưu bĩu môi kinh bỉ Đản, hắn là cái nhanh trí người nên nghĩ ra cách này, cưỡi lừa vào thành.
“ Tại sao ngươi không nói cho ta, lúc này ta phải làm sao?” Đản tử hơi cuống.
“ Ta nào nghĩ ra, là phụ thân ta nghĩ ra rồi đi mượn lừa từ chô Hương Trưởng Khải Cấp, không cần lo lắng, cha ta mượn thêm một con cho ngươi, tắm rửa đàng hoàng không có mùi hôi.” Lực Ngưu cười cười nói. Lúc này hắn mới né chút người ra, thì ra phía sau hắn còn một thớt lừa nhỏ hơn một chút.
“ Ha ha . đa tạ Đại Trâu, ngươi là cái huynh đệ tốt nhất của ta” Đản tử vui vẻ ra mặt mà nhảy lên lưng lừa, cả hai “đại quan nhân” cứ như vậy ngày đầu tiên cưỡi lừa đi nhậm chức.
Thành Bố Chính, Phủ Nha Tri Châu. Thực tế đây mới là tòa nhà trung tâm quyền tực của cả một Châu nhưng Ngô Khảo Ký thời gian này rất ít khi làm việc nơi này. Thường thì hắn sẽ làm việc tại phủ đệ riêng của mình, hoặc sẽ có mặt quân doanh, có khi là xưởng rượu nhưng nhiều nhất là luyện thiết xưởng.
Thực tế một cái Châu này không chỉ mình Ngô Khảo Ký cùng đám thân binh thân tín quản lý. Mặc dù châu Bố Chính chỉ bé như một Huyện của miền Đồng Bằng phía Bắc , vậy nhưng chim sẻ cũng có đầy đủ ngũ tạng a.
Ngô Khảo Ký nhậm chức Tri Châu Bố Chính đồng thời cũng là Chỉ Huy Sứ Tứ Sương quân. Có nghĩa là hắn vừa quản dân chính vừa quản quân chính nơi này. Thực tế thì tình trạng này phổ biến ở thời Lý triều. Đơn giản Đinh_Lê tiền triều vẫn là hệ thống cát cứ phân quyền. Mãi cho đến Lý Triều mới là bắt đầu của một hệ thống trung ương tập quyền chưa hoàn chỉnh. Tức là hệ thống trung ương tập quyền này vẫn có hình bóng của dư âm cát cứ phân quyền từ thời Đinh_ Lê. Chính vì lẽ đó xu thế một người trưởng khống cả dân chính và quân chính tại địa phương vẫn phổ biến, nhất là những địa phương xa như Bố Chính Châu.
Nhưng nói thật hai năm nhậm chức nơi này thì Ngô Khảo Ký cũng không quá để ý dân chính. Thực tế là hắn chỉ để ý quân chính sự tình, dân chính thì hắn bỏ mặc cho Đỗ Liếʍ giám sát.
Phía dưới Ngô Khảo Ký còn có một bộ máy gồm Thành Hòa, Thành An, Lăng Đài Lệnh cấp dưới chuyên lo chuyện dân chính và là trung ương bộ máy quyền lực ở Bố Chính Thành. Ngoài ra còn có Thôi Quan , Phán Quan các ban ngành . Bọn họ chuyên lo thuế khóa kiện tụng hay nói chúng là quản lý dân sự toàn bộ Bố Chính.
Những chức quan này theo thông lệ đều là hàn môn đệ tử, phần lớn xuất thân bản địa. Nhưng tình thế của Bố Chính hơi khác. Đây là một Châu mới thuộc kiểu hàng năm chiến loạn không lường trước vậy nên thế lực lớn cường hào bản địa là không có. Những chức quan trên đều là hàn môn đệ tử điều đến từ phụ cận xung quanh kinh thành.
Hai năm qua Ngô Khảo Ký cũng không quá để ý dân chính. Thực tế là hắn chỉ để ý quân chính sự tình, dân chính thì hắn bỏ mặc cho Ngô Khảo Ký cũng không động đến họ và cũng không có ý định động. Hắn chỉ bố trí một mình Đỗ Liễm làm Đại Tư Xã, quyền chức thuộc hàng thấp nhất trong nhóm trên để nhằm mục đích giám sát nhóm người trên mà thôi.
Ngô Khảo Ký không động vì nhân tài hắn không đủ dùng, Những thân binh theo hắn lập nghiệp Bố Chính võ công có thừa nhưng khuyết thiếu dân chính tài năng. Hắn động vào những hàn môn đệ tử đó thì chẳng còn ai giúp hắn quản lý cả Bố Chính Châu.
Nguyên nhân thứ hai Ngô Khảo Ký không động nhóm quan viên trên vì họ không gây cản trở hay khó khăn gì cho Ngô Khảo Ký cả. Ngược lại nhóm người này an phận có thừa giúp ích rất nhiều cho sự cai trị của Ngô Khảo Ký. Một mình Đỗ Liễm làm quan văn cũng đủ giám sát nhóm trên rồi. Tất nhiên Đỗ Liễm chức quan bé như hạt vừng nhưng ai cũng biết hắn là thân tín của Tri Châu đại nhân, do đó những quan viên trên cũng rấ biết điều phối hợp cùng Đỗ Liễm quản lý Bố Chính.
Những quan viên phía trên thực tế là những người bất đắc trí, có thể vì hàn môn không chỗ dựa, có thể vì phạm, có thể vì gây thù mà bị chèn ép nên bị điều đến Bố Chính. Đến nơi này coi như sự nghiệp làm quan chấm dứt thăng tiến. Do đó họ cũng là an phận nhân mà thôi. Ngô Khảo Ký không rảnh rỗi đi gây sự nếu họ không gây chuyện trước.
Hệ thống thứ hai đó là các Huyện quan. Bố Chính ngoài chủ thành có tam huyện thành Chính Hòa, Đặng Gia, Tòng Chất. Ba nơi này chính thức nằm trong tay tiểu thế gia có nguồn gốc địa phương. Nghĩa là Huyện Lệnh, Huyện Thừa, Môn Hạ tỉnh lục sự, Lệnh Sử, Thư Lệnh Sử đều là người bản địa và cũng là tiểu gia tộc cường hào bản địa đảm nhiệm. Nhưng cũng may mắn là Ngô Khảo Ký không hàm hồ, quân lực tại những nơi này do Hành Quân Tư Mã đảm nhận đều bị hắn thâu tóm. Ngô Khảo Ký rất muốn đυ.ng vào vị trí 3 cái Huyện Lệnh này nhưng thực tế hắn không hề có nhân tài quản lý dân chính nên đành ngậm ngùi lướm nguýt mà thôi.
Hôm nay sau một thời gian dài không có mặt tại Phu Nha Tri Châu Ngô Khảo Ký lại có mặt. Không có cánh nào, rất nhiều chính lệnh cần hắn thông cáo Bố Chính, ngoài ra còn rất nhiều công thư cần hắn xem và duyệt. Những công thư mà chỉ có hắn mới có tư cách phê duyệt mà thôi.
Lúc này Ngô Khảo Ký đang ngồi nơi chủ vị và xét duyệt công văn, bên cạnh hắn Đỗ Liễm Lão đang theo hầu.
Phía dưới Thành Hòa Lê Văn Toản , Thành An Vũ Tường Y , Lăng Đài Lệnh Khúc Thanh Tùng, Thôi Quan Lê Hữu Ý , Phán Quan Trung Văn Phúc đang lần lượt bẩm cáo công truyện.
“ Lê Văn Toản , tháng này ngươi làm khá tốt, không hề có báo cáo dân oán kêu oan. Nha môn làm việc đắc lực tháng này thêm thưởng” Ngô Khảo Ký đọc báo cáo thấy rất hài lòng.
“ Bẩm đại nhân quá khen, thực tế hai tháng qua làm gì có án lớn, trộm gà bắt chó cũng không có nữa là. Số là Xưởng Tửu cùng Xưởng Thiết kéo theo quá nhiều công an việc làm, giờ đây những người không có ruộng chỉ cần hở ra là sẽ bị túm đi làm việc trả công đầy đủ. Người không đói thì không nghĩ tới làm chuyện xấu, tất cả vi công đại nhân mà thôi” Thành Hòa Lê Văn Toản nịnh nọt vuốt mông ngựa.
Đám quan lại còn lại giật mình, kĩ năng nịnh nọt thượng thừa. Họ nhưng đánh mất tiên cơ. Nếu không tìm ra điểm nịnh nọt vị thành chủ này thì há chẳng phải mình ăn thiệt thòi. — QUẢNG CÁO —
“ Dạ phải, đại nhân anh minh chỉ đạo, đại nhân trí tuệ vô song mới xây dựng được nhị xưởng từ đó dân chúng cơm no áo mặc sẽ không có loạn, chúng hạ quan chỉ là dựa hơi đại nhân mà thôi” Thành An Vũ Tường Y vôi vàng thưa là phải.
Đám còn lại định mở miệng thì Ngô Khảo Ký giơ tay ra hiệu ngưng.
“ Nói thật con người ai cũng thích được khen và cũng ưa nịnh, các ngươi nịnh nọt ta cũng không phải là xấu. Nhưng cái ta cần là các ngươi làm việc đúng bổn sự và làm cho thật tốt. Ta biết các ngươi cùng ta trước đây là chung cảnh ngộ, cùng là kẻ bất đắc trí. Phải như ta ở Ngô gia bị coi là phế vật mà đuổi đến nơi thâm sơn cùng cốc này. Các ngươi kẻ hàn môn, kẻ phạm húy, kẻ đắc tôi người mà đến nơi đây. Vốn dĩ chúng ta cùng đường đừng mong về được những nơi béo bở gần Long thành. Nhưng lúc này đâu, không về được thì chúng ta xây bố chính phồn vinh hơn cả Long thành. Các ngươi thấy Tửu Xưởng chỉ là mở đầu, tiếp theo là Thiết Xưởng, ta nói cho các ngươi bieetsm sẽ còn nhiều hơn các Xưởng mọc lên, tiền vào Bố Chính sẽ như nước. Hai năm qua ta không động các ngươi phần vì chung cảnh ngộ, hai vì các ngươi cũng là an phận không phạm chuyện. Cho dù chúng ta không có quan hệ thân thiết nhưng hai năm không có tình cũng có cảm. Ta cũng không muốn đυ.ng các ngươi, chỉ mong các ngươi giúp ta quản lý tốt dân chính việc.”
“ Ở đây có hai việc ta muốn nói, thứ nhất Thiết Xưởng sản lượng ít nhất 1000 tấn gang một năm, ba thành phải nộp về triều đình, vậy chúng ta có 7 thành để kinh doanh. Số này nếu bán theo giá triều đình 40 đồng một cân thì là 2 vạn 800 xâu tiền. Ta dành 1 thành cổ phần cho công tượng hoa hồng. Nửa thành ta tính để cho đám quan viên các ngươi . Nhưng có điều kiện, thứ nhất nếu rời đi nơi khác làm quan thì trả lại cổ phần, thứ hai ta đã cho các ngươi lợi ích thì ai tham nhũng một xu tiền công dù chạy chân trời ta cũng chém, thứ ba đó chính là hết sức làm việc cho bổn quan, quản lý tốt Bố Chính dân chuyện cho ta. Phía dưới nghe nhiểu sao?”
Ngô Khảo Ký ngừng lời đám quan viên phía dưới như ngừng thở, mà thực sự họ ngừng thở. Đám này quan nhân toàn là dân chính người tính toán rất nhanh. Đơn giản sơ lược thì mỗi năm họ được lãnh tầm 1400 xâu tiền, chỗ này quan viên từ hạt vừng cho đến lớn nhất là Thành Hòa -Lê Văn Toản cũng ngót ngét 30 nhân. Tính ra trung bình mỗi người 40 xâu tiền. Mà tiền lương của họ lúc này là bao nhiêu. Cỡ như Lê Văn Toản mỗi năm cũng chỉ là 10 xâu tiền.
Tất nhiên số tiền kia không thể chia đều vì quan chức khác nhau, tầm quan trọng khác nhau chính là tiền chia cũng phải khác nhau. Chính vì thế Lê Văn Toản nghĩ hắn ít nhất cũng phải được trên 60 xâu tiền một năm. Nghĩ đến đây vị Thành Hòa đại quan Bố Chính ngồi bệt xuống đất thở dốc. Không chỉ hắn, cả một đám quan viên như bị súng tiểu liên tấn công mà dúi dụi nghiêng ngả.
“ Đại nhân anh minh, chúng hạ quan thề trung thành”
“ Đúng thề chết trung thành đại nhân”
“ Đại nhân như phụ mẫu tái sinh, xin cho học trò một lạy”
“ Học sinh gan óc lày đất cũng xin nguyện hoàn thành công việc đại nhân giao phó”
“ Đại nhân vạn tuế”
“ Nói bậy nào đến tai triều đình có hại cho đại nhân”
“ Ở đây chỉ có chúng ta ai nói ra ngoài mà lo lắng”
“ Đúng đại nhân cho con đường sáng, chúng hạ quan rõi bước theo”
Ngô Khảo Ký cảm thấy cũng đủ rồi cho nên hắn ra lệnh cho ngưng lại biểu tình của quần chúng.
“ Hiện giờ có ba việc cần làm gấp”
“ Thứ nhất mỏ quặng sắt phía Tòng Chất Huyện sản lượng quá thấp, việc của mọi người là tìm phương án giải quyết, có thể điều thêm người , về dụng cụ cuốc xẻng, xà beng thì Xưởng Luyện Thiết sẽ cung cấp, đây chính là lợi ích của mọi người, quặng không đủ thì không có nhiều gang bán, không có gang bán thì chúng ta không có tiền, tức là các ngươi tiền cũng ít đi. Phương án hai đó là dò tìm thêm mỏ quặng”
“ Đại nhân xin để hạ quan quản lý việc này, việc khai thác quặng và tìm mỏ quặng hạ quan có tâm đắc trước đây hạ quan là đốc công của mỏ thiết Phú Bình” Một quan viên đứng ra.
“ Tốt, phân cho ngươi 100 binh đi theo bảo vệ ngươi lo chuyện này, ngươi có quyền điều động dân phu tam huyện, nhớ phải trả công đầy đủ, tiền chúng ta không thiếu. Đừng làm việc mất lòng dân. Chỉ còn 2 tháng là đến vụ gặt lúa, ngươi phải nắm chắc thời gian” Ngô Khảo Ký ném xuống chỉ lệnh
“ Việc thứ hai đó chính là lập học xá, phổ cập chữ toàn dân, trẻ nhỏ 6 tuổi – 12 tuổi bắt buộc đi học. Lứa tuổi này được nuôi ăn một bữa tại học xá. Việc học bao gồm hai loại văn tự, thứ nhất là Hán văn nhưng không quá ép buộc, loại thứ hai là Việt văn, loại này các ngươi không biết, sau đây ta sẽ phổ cập cho các ngươi, từ các ngươi sẽ phổ cập toàn dân chúng. Học xá thành lập nội thành Bố Chính 8 nhà, Xưởng Luyện Thiết 2 nhà, Mỗi Huyện một nhà. Mỗi Học xá sức chứa 200 chia làm 5 phòng . Tiền sẽ do Thiết Xưởng ra, các ngươi minh bạch?” Ngô Khảo Ký không nhanh không chậm lên tiếng.
