Chương 43: Phượng Hót Rồng Ngâm, Huệ Vương Tin Lời Sàm Tấu.tan Nhà Nát Cửa,Bàng Quyên Lưu Lạc Tha Hương
Chuyện Ngụy Huệ Hầu thử vương phục trong cung mau chóng truyền tới tai tư đồ Chu Uy. Chu Uy sai người kín đáo dò la, biết được chuyện vương phục liên quan tới thượng đại phu Trần Chẩn và thượng tướng quân công tử Ngang. Nhớ tới lời nói của con sáo trong cung và việc Công Tôn Ưởng tới cầu hoà, tôn vương, Chu Uy bất giác rùng mình ớn lạnh, nghĩ đi nghĩ lại, càng nghĩ càng thấy không ổn, bèn vội vã tới phủ tướng quốc.
Bạch Khuê đi vắng, phủ tướng quốc thường ngày huyên náo như chợ hôm nay tĩnh lặng khác thường. Chu Uy đi ra sân sau, Công Tôn Diễn đang thay Bạch Khuê xử lý mọi chuyện trong phủ, nghe thấy tiếng bước chân gấp gáp, vội chạy ra cửa nhìn thấy Chu Uy, đang định hành lễ thì Chu Uy đã phẩy tay nói: “Công Tôn huynh, mau tới Đại Lương một chuyến, mời Bạch tướng quốc về ngay!”
Công Tôn Diễn ngạc nhiên hỏi: “Xảy ra chuyện gì ư?” Chu Uy thuật lại sơ qua toàn bộ sự việc, Công Tôn Diễn trầm ngâm suy nghĩ, sắc mặt mỗi lúc càng thêm trầm trọng, thở dài một tiếng: “Than ôi, chúa thượng thực sự muốn xưng vương, nước Ngụy nguy rồi!”
Chu Uy vốn chỉ cho rằng có điều không ổn, chưa nghĩ tới mối nguy, nghe Công Tôn Diễn nói vậy, kinh hãi mà hỏi: “Công Tôn huynh, dựa vào đâu mà nói như vậy?”
“Người Tần quy phục là giả, muốn tranh giành Hà Tây với ta mới là thực. Chu thất tuy suy, song danh nghĩa vẫn còn. Triều hội Mạnh Tân lần này, chúa thượng tuy nhất hô bách ứng, hiệu lệnh thiên hạ, song cờ giương lên vẫn là cờ hiệu tôn Chu. Tần không tôn Chu, chúa thượng cổ vũ thiên hạ thảo phạt, chư hầu cùng hưởng ứng. Kết quả, còn chưa khởi binh phạt nghịch, bản thân đã trở thành nghịch tặc, ắt đánh mất lòng thiên hạ. Hiện nay, thiên hạ ủng hộ hay quay lưng sẽ quyết định thành công hay thất bại, chúa thượng làm vậy, chẳng khác gì tự huỷ trường thành!”
Chu Uy vẫn như không hiểu, lẩm bẩm nhắc lại: “Tự huỷ trường thành?”
“Đúng vậy! Chỉ cần đánh mất lòng dân, nước Tần ắt sẽ lấy danh nghĩa phạt nghịch để khiêu chiến với ta, ta sẽ rơi vào thế cô lập không ai trợ giúp, trở thành giặc chung của thiên hạ!”
Chu Uy nghe xong, toát mồ hôi lạnh, vội vàng hỏi: “Công Tôn huynh, có cách gì cứu vãn không?”
Công Tôn Diễn lắc đầu nói: “Chúa thượng sớm đã có ý xưng vương, lại có công tử Ngang, Trần Chẩn ở hai bên hô ứng, chuyện này e rằng đã định, khó lòng cứu vãn.”
Chu Uy trầm tư suy nghĩ, rồi kiên quyết nói: “Công Tôn huynh, huynh mau tới Đại Lương một chuyến, mời Bạch tướng quốc trở về, còn ta ở đây gấp rút triệu tập bá quan. Chỉ cần tướng quốc trở về, bá quan có người cầm đầu, họa may có thể thay đổi suy nghĩ của chúa thượng!”
Công Tôn Diễn gật đầu: “Cũng chỉ còn cách này!”
“Sự việc không thể chậm trễ, xin Công Tôn huynh mau chóng lên đường!”
Công Tôn Diễn tới tàu ngựa, chọn ra hai con ngựa tốt, cưỡi một con, dẫn theo một con, phi như bay về phía Đại Lương.
Từ An Ấp tới Đại Lương, đi đường tắt cũng phải hơn nghìn dặm. Công Tôn Diễn phi ngựa suốt ngày đêm, trên đường liên tục đổi ngựa. Khi đã thấm mệt, đành phải dừng lại nước Hàn nghỉ ngơi hai canh giờ. Đến buổi trưa ngày thứ ba thì tới Đại Lương.
Phủ quan của Đại Lương không một bóng người. Công Tôn Diễn hỏi thăm mãi mới biết Bạch tướng quốc và thú thừa Đại Lương đang ở chỗ thi công kênh lớn, bèn vội vàng quất ngựa tới đó.
Lúc này, ở gần Phùng Trạch, phía đông Đại Lương, đoạn cuối cùng của con kênh đào đã gần thông suốt. Khắp một vùng, dân công đi lại nhộn nhịp, đâu đâu cũng thấy kẻ khuân người vác.
Bạch Khuê và thú thừa Đại Lương khắp người lấm lem đất cát, tay xách theo cây thuổng, hăm hở bước về phía mái lều dựng tạm trên một bãi đất cao. Trong lều kê vài chiếc bàn dính đầy bùn đất, trên bàn bày sơ đồ và sa bàn thi công.
Bạch Khuê tinh thần phấn chấn, không hề có vẻ mệt mỏi, vừa uống nước vừa cắm cúi lật xem bản sơ đồ, nói với thú thừa Đại Lương bên cạnh: “Cứ tình hình này, chỉ một tháng nữa kênh lớn có thể thông suốt toàn bộ!”
Thú thừa Đại Lương gật gù tán đồng: “Hạ quan đã tra kỹ rồi, ngày vọng(1) tháng tới là ngày cất lợi, có thể phóng thuỷ!”
Bạch Khuê phấn chấn: “Tốt lắm! Tới lúc đó bản tướng sẽ đích thân tới dự lễ phóng thuỷ!”
Lời vừa dứt, bỗng nghe tiếng vó ngựa dồn dập, mỗi lúc một gần. Công Tôn Diễn tới trước lều, xoay người xuống ngựa, chạy tới trước mặt Bạch Khuê khấu đầu phủ phục dưới đất: “Công Tôn Diễn khấu kiến chúa công!”
Nhìn thấy Công Tôn Diễn, Bạch Khuê càng thêm phấn khởi: “Công Tôn Diễn đấy ư? Mau đứng lên, lão hủ cũng vừa nghĩ tới ngươi. Báo cho ngươi một tin vui, vào ngày vọng tháng sau sẽ khai thông kênh lớn!”
Công Tôn Diễn đứng dậy, người hầu liền đưa lại một tấm khăn ướt, Công Tôn Diễn cầm lấy, lau mặt qua quýt rồi đỡ lấy bát nước lạnh, uống ừng ực vài ngụm đã hết.
Bạch Khuê đứng dậy, hồ hởi chỉ tay về phía đoạn kênh đang thi công bên ngoài, nói: “Ngươi xem, Phùng Trạch lũ lụt triền miên, dân chúng gần xa lầm than cơ cực. Lần này kênh lớn khai thông, nước Phùng Trạch có thể biến hại thành lợi, nối liền một mạch với mười sông hai mươi tám đầm. Công Tôn Diễn, ngươi đừng xem nhẹ con kênh này. Với thương nhân, phía đông có thể qua, phía nam có thể tới; với nhà nông, hạn hán có thể tưới ruộng, mưa lũ có thể tiêu úng, chỉ thấy trăm lợi mà không có lấy một hại, quả là người Ngụy có phúc!”
Công Tôn Diễn đứng ngây người nhìn Bạch Khuê. Bạch Khuê thấy lạ, nhưng vẫn nói tiếp: “Công Tôn Diễn, lão hủ còn muốn nói cho ngươi biết, trị quốc cần lấy nông làm gốc, lấy thương làm hồn, hai thứ này không thể thiên vị bên nào. Trọng thương khinh nông, nước không thể mạnh; còn trọng nông khinh thương, dân không thể giàu.”
Công Tôn Diễn chẳng còn tâm trí đâu để nghe những lời giáo huấn, mặt mũi nhăn nhó mà nói: “Chúa công, xảy ra chuyện lớn rồi!”
Bạch Khuê thoáng sững sờ: “Chúa thượng xuất binh ư?”
“Không phải!”
Bạch Khuê thở phào nhẹ nhõm, thủng thẳng hỏi: “Vậy chuyện gì khiến ngươi hoảng hốt đến thế?”
“Chuyện này còn tệ hại hơn cả xuất binh!”
Bạch Khuê bình thản bưng một bát nước lạnh lên, khẽ nhấp một ngụm, nói: “Chỉ cần không phải là khởi binh phạt Tần, nước Ngụy hẳn không có chuyện gì nghiêm trọng! Nói đi!”
“Công Tôn Ưởng vào triều, dập đầu xưng thần, chuyện này tạm không nói tới, song lại cực lực xúi bẩy chúa thượng xưng vương!”
Bạch Khuê sửng sốt: “Sao? Hắn xúi bẩy chúa thượng xưng vương? Chúa thượng có đồng ý không?”
“Trần Chẩn đã may ba bộ vương phục để công tử Ngang dâng tặng chúa thượng, chúa thượng lần lượt mặc thử, không ngớt lời khen ngợi!”
Bạch Khuê đứng ngây như khúc gỗ, bát nước trong tay rớt xuống đất vỡ tan tành.
Công Tôn Diễn kinh hãi gọi: “Chúa công!”
Bạch Khuê giật mình bừng tỉnh, lớn tiếng sai bảo: “Mau chuẩn bị xe!”
Thú thừa Đại Lương nghe vậy, vội vã truyền lệnh chuẩn bị xe. Bạch Khuê lập tức lên xe, Công Tôn Diễn bất chấp mệt mỏi, ra roi thúc ngựa, lại phi thẳng về An Ấp.
Bạch Khuê đi vắng, phủ tướng quốc thường ngày huyên náo như chợ hôm nay tĩnh lặng khác thường. Chu Uy đi ra sân sau, Công Tôn Diễn đang thay Bạch Khuê xử lý mọi chuyện trong phủ, nghe thấy tiếng bước chân gấp gáp, vội chạy ra cửa nhìn thấy Chu Uy, đang định hành lễ thì Chu Uy đã phẩy tay nói: “Công Tôn huynh, mau tới Đại Lương một chuyến, mời Bạch tướng quốc về ngay!”
Chu Uy vốn chỉ cho rằng có điều không ổn, chưa nghĩ tới mối nguy, nghe Công Tôn Diễn nói vậy, kinh hãi mà hỏi: “Công Tôn huynh, dựa vào đâu mà nói như vậy?”
“Người Tần quy phục là giả, muốn tranh giành Hà Tây với ta mới là thực. Chu thất tuy suy, song danh nghĩa vẫn còn. Triều hội Mạnh Tân lần này, chúa thượng tuy nhất hô bách ứng, hiệu lệnh thiên hạ, song cờ giương lên vẫn là cờ hiệu tôn Chu. Tần không tôn Chu, chúa thượng cổ vũ thiên hạ thảo phạt, chư hầu cùng hưởng ứng. Kết quả, còn chưa khởi binh phạt nghịch, bản thân đã trở thành nghịch tặc, ắt đánh mất lòng thiên hạ. Hiện nay, thiên hạ ủng hộ hay quay lưng sẽ quyết định thành công hay thất bại, chúa thượng làm vậy, chẳng khác gì tự huỷ trường thành!”
“Đúng vậy! Chỉ cần đánh mất lòng dân, nước Tần ắt sẽ lấy danh nghĩa phạt nghịch để khiêu chiến với ta, ta sẽ rơi vào thế cô lập không ai trợ giúp, trở thành giặc chung của thiên hạ!”
Chu Uy nghe xong, toát mồ hôi lạnh, vội vàng hỏi: “Công Tôn huynh, có cách gì cứu vãn không?”
Công Tôn Diễn lắc đầu nói: “Chúa thượng sớm đã có ý xưng vương, lại có công tử Ngang, Trần Chẩn ở hai bên hô ứng, chuyện này e rằng đã định, khó lòng cứu vãn.”
Chu Uy trầm tư suy nghĩ, rồi kiên quyết nói: “Công Tôn huynh, huynh mau tới Đại Lương một chuyến, mời Bạch tướng quốc trở về, còn ta ở đây gấp rút triệu tập bá quan. Chỉ cần tướng quốc trở về, bá quan có người cầm đầu, họa may có thể thay đổi suy nghĩ của chúa thượng!”
“Sự việc không thể chậm trễ, xin Công Tôn huynh mau chóng lên đường!”
Công Tôn Diễn tới tàu ngựa, chọn ra hai con ngựa tốt, cưỡi một con, dẫn theo một con, phi như bay về phía Đại Lương.
Từ An Ấp tới Đại Lương, đi đường tắt cũng phải hơn nghìn dặm. Công Tôn Diễn phi ngựa suốt ngày đêm, trên đường liên tục đổi ngựa. Khi đã thấm mệt, đành phải dừng lại nước Hàn nghỉ ngơi hai canh giờ. Đến buổi trưa ngày thứ ba thì tới Đại Lương.
Phủ quan của Đại Lương không một bóng người. Công Tôn Diễn hỏi thăm mãi mới biết Bạch tướng quốc và thú thừa Đại Lương đang ở chỗ thi công kênh lớn, bèn vội vàng quất ngựa tới đó.
Lúc này, ở gần Phùng Trạch, phía đông Đại Lương, đoạn cuối cùng của con kênh đào đã gần thông suốt. Khắp một vùng, dân công đi lại nhộn nhịp, đâu đâu cũng thấy kẻ khuân người vác.
Bạch Khuê và thú thừa Đại Lương khắp người lấm lem đất cát, tay xách theo cây thuổng, hăm hở bước về phía mái lều dựng tạm trên một bãi đất cao. Trong lều kê vài chiếc bàn dính đầy bùn đất, trên bàn bày sơ đồ và sa bàn thi công.
Bạch Khuê tinh thần phấn chấn, không hề có vẻ mệt mỏi, vừa uống nước vừa cắm cúi lật xem bản sơ đồ, nói với thú thừa Đại Lương bên cạnh: “Cứ tình hình này, chỉ một tháng nữa kênh lớn có thể thông suốt toàn bộ!”
Thú thừa Đại Lương gật gù tán đồng: “Hạ quan đã tra kỹ rồi, ngày vọng(1) tháng tới là ngày cất lợi, có thể phóng thuỷ!”
Bạch Khuê phấn chấn: “Tốt lắm! Tới lúc đó bản tướng sẽ đích thân tới dự lễ phóng thuỷ!”
Lời vừa dứt, bỗng nghe tiếng vó ngựa dồn dập, mỗi lúc một gần. Công Tôn Diễn tới trước lều, xoay người xuống ngựa, chạy tới trước mặt Bạch Khuê khấu đầu phủ phục dưới đất: “Công Tôn Diễn khấu kiến chúa công!”
Nhìn thấy Công Tôn Diễn, Bạch Khuê càng thêm phấn khởi: “Công Tôn Diễn đấy ư? Mau đứng lên, lão hủ cũng vừa nghĩ tới ngươi. Báo cho ngươi một tin vui, vào ngày vọng tháng sau sẽ khai thông kênh lớn!”
Công Tôn Diễn đứng dậy, người hầu liền đưa lại một tấm khăn ướt, Công Tôn Diễn cầm lấy, lau mặt qua quýt rồi đỡ lấy bát nước lạnh, uống ừng ực vài ngụm đã hết.
Bạch Khuê đứng dậy, hồ hởi chỉ tay về phía đoạn kênh đang thi công bên ngoài, nói: “Ngươi xem, Phùng Trạch lũ lụt triền miên, dân chúng gần xa lầm than cơ cực. Lần này kênh lớn khai thông, nước Phùng Trạch có thể biến hại thành lợi, nối liền một mạch với mười sông hai mươi tám đầm. Công Tôn Diễn, ngươi đừng xem nhẹ con kênh này. Với thương nhân, phía đông có thể qua, phía nam có thể tới; với nhà nông, hạn hán có thể tưới ruộng, mưa lũ có thể tiêu úng, chỉ thấy trăm lợi mà không có lấy một hại, quả là người Ngụy có phúc!”
Công Tôn Diễn đứng ngây người nhìn Bạch Khuê. Bạch Khuê thấy lạ, nhưng vẫn nói tiếp: “Công Tôn Diễn, lão hủ còn muốn nói cho ngươi biết, trị quốc cần lấy nông làm gốc, lấy thương làm hồn, hai thứ này không thể thiên vị bên nào. Trọng thương khinh nông, nước không thể mạnh; còn trọng nông khinh thương, dân không thể giàu.”
Công Tôn Diễn chẳng còn tâm trí đâu để nghe những lời giáo huấn, mặt mũi nhăn nhó mà nói: “Chúa công, xảy ra chuyện lớn rồi!”
Bạch Khuê thoáng sững sờ: “Chúa thượng xuất binh ư?”
“Không phải!”
Bạch Khuê thở phào nhẹ nhõm, thủng thẳng hỏi: “Vậy chuyện gì khiến ngươi hoảng hốt đến thế?”
“Chuyện này còn tệ hại hơn cả xuất binh!”
Bạch Khuê bình thản bưng một bát nước lạnh lên, khẽ nhấp một ngụm, nói: “Chỉ cần không phải là khởi binh phạt Tần, nước Ngụy hẳn không có chuyện gì nghiêm trọng! Nói đi!”
“Công Tôn Ưởng vào triều, dập đầu xưng thần, chuyện này tạm không nói tới, song lại cực lực xúi bẩy chúa thượng xưng vương!”
Bạch Khuê sửng sốt: “Sao? Hắn xúi bẩy chúa thượng xưng vương? Chúa thượng có đồng ý không?”
“Trần Chẩn đã may ba bộ vương phục để công tử Ngang dâng tặng chúa thượng, chúa thượng lần lượt mặc thử, không ngớt lời khen ngợi!”
Bạch Khuê đứng ngây như khúc gỗ, bát nước trong tay rớt xuống đất vỡ tan tành.
Công Tôn Diễn kinh hãi gọi: “Chúa công!”
Bạch Khuê giật mình bừng tỉnh, lớn tiếng sai bảo: “Mau chuẩn bị xe!”
Thú thừa Đại Lương nghe vậy, vội vã truyền lệnh chuẩn bị xe. Bạch Khuê lập tức lên xe, Công Tôn Diễn bất chấp mệt mỏi, ra roi thúc ngựa, lại phi thẳng về An Ấp.
