Trương Công Án

Lưu Tri Hội cũng cười: “Lan đại nhân quá khen rồi, đồng khoa chi lan xuất chúng, Lưu mỗ chỉ là cỏ tạp trong số đó mà thôi, vẫn hổ thẹn không thôi.”

Lan Giác nói: “Lưu đại nhân khiêm nhường thế này, Lan mỗ và hai mươi tám vị đồng niên quả thật xấu hổ vô cùng.”

Những người ngồi đây đều biết Lan Giác và Lưu Tri Hội không hợp nhau. Nghe nói ở cuộc thi năm xưa, vốn Lan Giác được chọn là Trạng nguyên, còn được Vân Đường tán thưởng. Thế nhưng Lan Giác xuất thân không tốt, hơn nữa chữ viết lại có phần cô lãnh, so sánh với y, Liễu lão Thái phó lại ưng ý tài năng văn chương thanh nhàn của Lưu Tri Hội hơn, sinh trưởng trong môi trường quy củ đoan chính. Thế nên trong kỳ thi Điện, Lưu Tri Hội đã trở thành Trạng nguyên, Tiên Đế chỉ nói, dung mạo của Lan khanh thế này nên làm Thám hoa lang mới đúng. Thế là Lan Giác ngược lại, lại ở vị trí thứ ba.

Sau đó Lan Giác dựa vào gương mặt của mình đã khiến Liễu tiểu thư chết mê chết mệt, bỏ nhà ra đi, coi như đã báo được một mối thù, nhưng Lưu Tri Hội cứ cản đường y, nghĩ lại thì tất nhiên trong lòng bực bội rồi.

Mọi người nghe hai người họ nói chuyện biết rằng không ổn, may sao có người mở miệng, nhân lúc con sóng đang âm thầm gợn thì chuyển sang chủ đề khác.

“Trong kỳ thi đó, đúng là xuất hiện nhiều lời đồn đãi kỳ lạ nhỉ. Khoa thi của hạ quan cũng có xuất hiện lời đồn như thế, ví dụ như có phòng thi nào đó nửa đêm lại có tiếng người khóc, còn có một thí sinh mắc bệnh phải rời khỏi trường thi, nghe nói là trúng tà gì gì đó. Đều là do căng thẳng mà hốt hoảng, rồi dễ nghi thần kỵ quỷ mà thôi. Lời đồn nhiều lắm, có người lấy tình tiết sửa lại rồi viết thành tiểu thuyết kịch, đều là thông lệ cả rồi.”

Mọi người đều ngoái nhìn, người nói mấy lời trên là Liễu Đồng Ỷ, phiền y phải giải vây cho dượng rồi, cũng như mở rộng chủ đề nói chuyện ra.

“Viết văn phải có đạo đức chứ, dùng mấy lời đồn đãi này thì thôi rồi, danh thần trung liệt há có thể bị ô nhục thế này sao!”

“Trong mấy chuyện yêu mị, nhân vật chính luôn là thí sinh, một là còn trẻ, hai là đang ở ranh giới biến cố lớn của đời người, để dễ viết truyện. Cứ như đám người già râu ria xồm xoàm như chúng ta đi, có tự chạy đến tiến cử mình người ta cũng chả thèm nữa là.”

Lan Giác cười nói: “Bạch đại nhân quá khiêm nhường rồi. Bạch đại nhân là phải được liệt vào danh sách những tấm gương điển hình truyền động lực cho người đọc sách, sao có thể đánh đồng với đám phố phường đó chứ?”

Coi như chủ đề đã quay trở lại. Các vị đại nhân đều cứ thuận theo thế bàn tán về mấy lời đồn kỳ lạ trong các kỳ thi cử. Bữa yến tiệc thoáng chốc trở nên thú vị sôi nổi vô cùng.

Đến lúc tan tiệc, Lưu Tri Hội chắp tay với Lan Giác nói: “Bữa tiệc hôm nay, Lan đại nhân đã gặt hái được rất nhiều nhỉ. Ngoài việc khuyên đọc sách học hành, còn có thể viết tiếp một quyển ‘Lịch đại khoa cử dật văn đại quan[1] rồi.”

Lan Giác đáp: “Ý này hay đấy. Không biết Lưu đại nhân có quen biết với hàng sách nào không, giới thiệu cho hạ quan với. Nếu bán chạy sẽ chia cho Lưu đại nhân hai phần.”

Lưu Tri Hội cười: “Lan đại nhân hiểu biết rộng rãi, mấy quy tắc này so với Lưu mỗ biết rõ hơn. Nhưng Lưu mỗ cũng sẽ để ý giúp ngài.”

Lan Giác cũng nâng tay áo lên cười: “Đa tạ.”

Tiết trời ngày càng lạnh hơn, lại đổ xuống một trận tuyết lớn. Căn lều chất củi bên ngoài nhà của Trần Trù cũng bị tuyết đè sập. Sáng sớm gã thức dậy, vừa mở cửa đã nhìn thấy căn lều nằm lệch sang bên, thế là không nhịn được liền bật cười.

Ly Quán nói: “Ai da, thế này sao được chứ?”

Trần Trù đáp: “Cứ kệ nó đi, đợi trời đẹp rồi sẽ sửa lại.”

Ly Quán ừ một tiếng, Trần Trù nắm lấy tay cô để vào trong ống tay áo của mình để sưởi ấm rồi cả hai cùng ngắm nhìn cảnh tuyết bên ngoài. Kỳ thực gã cảm thấy mỗi ngày trôi qua như thế này thật sự cũng rất tốt đấy chứ.

Ở trong một gian nhà nhỏ, sống những ngày tháng bình thường, đem đến một cảm giác hạnh phúc thong dong tựa như đang sống nơi thế ngoại đào nguyên.

Gã không nhịn được quay sang nhìn Ly Quán kế bên, rất muốn nói với cô, chúng ta cứ thế này đến già nhé? Ly Quán có chút xấu hổ không dám nhìn lại gã, khẽ cúi đầu xuống, cái cổ mảnh khảnh trắng ngần khẽ lộ ra khỏi cổ áo, trâm đồng cài trên tóc lấm tấm tuyết, vành tai xinh xắn phiếm hồng nhàn nhạt như cánh hoa, lỗ tai vắt một nhành trà ngăn ngắn.

Trần Trù đột nhiên cảm thấy một cơn gió lạnh thổi qua. Một Ly Quán như thế này, vốn phải mặc vải lụa áo hoa khoác áo lông chồn, đứng ở Chu Lan xem toái ngọc quỳnh dao mới phải. Cài trâm ngọc kim thoa, đeo minh châu rực rỡ. Tay ngọc thon mảnh cầm lò ấp bằng vàng, ủ trong tay áo bằng da, chứ không phải ở cái nơi lạnh thấu xương, nhặt củi, đốt lò, xúc đất, quay tơ thế này…

Trong lòng Trần Trù cảm thấy hổ thẹn và bực bội vô cùng, gã rất muốn vả vào mặt mình một cái thật mạnh. Tuyết rơi trước mặt cũng trở nên chướng mắt hẳn đi. Gã rất nhanh thả tay Ly Quán ra: “Lạnh quá rồi, vào nhà thôi.”

Sau khi đã cài cửa, Trần Trù lại ngồi trước bàn đọc sách, nhưng không biết tại sao, một câu một chữ cũng không cách nào vào đầu. Gã bèn muốn viết một bài văn luyện tay, mài mực nâng bút nhưng không biết hạ bút thế nào, thẩn thơ một hồi gã viết được hai câu. Bản thân cảm thấy cũng chẳng hay gì nên lại xoá đi. Ly Quán nhẹ nhàng vén rèm bước vào trong phòng, âm thanh của guồng quay tơ lại vang lên, Trần Trù xé tờ giấy đi, vo tròn rồi vứt vào sọt, sau đó đứng dậy thật mạnh, Ly Quán dừng tay: “Có phải làm ồn huynh đọc sách rồi không?”

Trần Trù lắc đầu: “Không phải. Ly Quán, ta…”

Đều là ta vô dụng, bắt muội phải chịu khổ chung với ta.

Gã ngồi xổm xuống, nắm lấy tay Ly Quán: “Ly Quán, ta nhất định sẽ đỗ đạt công danh, vượt trội xuất sắc! Nhất định sẽ để muội được hưởng những tháng ngày sung sướиɠ!”

Ly Quán đột nhiên cười rộ lên: “Chỉ cần ở cùng với Trần lang thì chính là những ngày sung sướиɠ nhất rồi.”

Cổ họng Trần Trù gắt hẳn lên, vừa đúng lúc này đột nhiên có tiếng gõ cửa vang lên.

“Có phải Trần công tử sống ở chỗ này không?”

Trần Trù vô cùng ngạc nhiên, đi ra phòng ngoài mở cửa. Một người mặc áo nỉ dính đầy vụn tuyết đang cởi mũ xuống nói: “A, Trần công tử, cuối cùng tiểu nhân cũng tìm thấy rồi, chỗ này thật không dễ tìm chút nào!”

Trần Trù tập trung nhìn người nọ, hóa là một nha dịch của huyện nha Nghi Bình tên là Chu Thừa, một người rất ngay thẳng phóng khoáng, là chân chạy vặt trong kho hồ sơ, cũng truyền tin tức này nọ, mỗi ngày hai bên đều giáp mặt nhau.

Trần Trù vội vã chắp tay mời vào: “Chu huynh mau vào đi, ngoài trời lạnh lắm, mà sao huynh lại đến đây?”

Chu Thừa dậm dậm chân, cởϊ áσ nỉ ra, kéo một cái túi to bước vào nhà: “Trần công tử, tiểu nhân phụng mệnh của Trương đại nhân, đến để gửi cho công tử chút đồ.” Rồi mở cái túi da được bọc bên ngoài bằng giấy dầu, lôi từ bên trong ra một bao vải, rồi lại lấy ra một bọc đồ, lại lôi thêm từ trong ngực ra một bao vải dài được gói ghém cẩn thận, mở ra từng lớp, bên trong có hai lá thư.

“Gần đây Trương đại nhân trợ giúp triều đình phá được một vụ án lớn, được Tri phủ đại nhân triệu đến Châu Phủ rồi. Trước lúc lên đường, đại nhân dặn dò tiểu nhân phải đem mấy thứ này đến tận tay công tử. Hai bức thư này, một bức là gửi cho công tử, một bức khác phiền công tử chuyển cho một vị đại nhân ở Kinh Thành. Mấy thứ đồ này, có vài thứ Trương đại nhân lệnh tiểu nhân gửi cho công tử, còn mấy thứ khác thì đi cùng với bức thư kia, nhờ cậy công tử chuyển giúp. Công tử đọc thư rồi kiểm tra xem có thiếu sót gì không.”

Trần Trù cười đáp: “Đa tạ, đa tạ.” Rồi để thư lên bàn, “Trời lạnh tuyết dày, nhọc công Chu huynh phải bôn ba rồi, thật áy náy quá. Tệ xá không có đồ gì tốt để đáp tạ, mời Chu huynh ngồi nghỉ ngơi chốc lát, Trần mỗ đi nấu chút rượu để Chu huynh làm ấm người.”

Chu Thừa lập tức nói: “Không cần không cần, đa tạ Trần công tử, công tử không cần phải khách sáo. Đây là chuyện tiểu nhân nên làm mà, đáng lẽ chiều qua là đã gửi tới rồi nhưng vì tuyết rơi nên hành trình bị gián đoạn. Tiểu nhân còn phải vào Kinh Thành làm chút việc cho Tri huyện đại nhân, đành cáo từ trước vậy.”

Trần Trù khẩn thiết giữ lại nhưng Chu Thừa vẫn kiên quyết từ chối, nói việc cần làm thực sự rất gấp. Trần Trù lại lấy tiền ra cảm ơn hắn, Chu Thừa lại từ chối, thu dọn mấy túi rỗng lại, khoác áo nỉ lên người, dắt con ngựa đang buộc dưới hiên rồi lại lao vào trời tuyết.

Trần Trù đóng cửa lại, mở hai cái bao ra, trong túi to là thịt vịt sấy khô, một cặp thịt đùi, mấy dây lạp xưởng, mấy chục miếng trứng mặn, mấy bao to nào là nấm khô, mộc nhĩ và măng sợi, hai bao quả khô.

Bao nhỏ hơn một chút còn có một bọc đồ được bọc riêng lại, buộc bằng một tờ giấy, trên có viết ‘phiền Quân Sách huynh chuyển giúp’. Ngoài ra còn có hai cuộn vải được gói cẩn thận, một hộp mực thỏi, vài cây bút. Trong một bọc đồ nhỏ xíu xiu có hai thỏi ngân lượng mười hai lượng.

Trần Trù cầm bọc đồ lên, trong lòng cuộn trào sự ấm áp.

Ly Quán bước đến cạnh Trần Trù: “Nhiều đồ thế này à. Mấy đồ này nhất định là vị Trương công tử bạn tốt của Trần Lang gửi rồi phải không?”

Trần Trù nói không nên lời, mở bức thư trên bàn ra xem, nét chữ ngay ngắn của Trương Bình đập vào mắt.

Thư được viết một cách sơ lược đúng như phong cách của Trương Bình, chỉ có hai trang, kể về tình hình gần đây của hắn, hỏi Trần Trù có mạnh khoẻ hay không. Nhắc gã trời lạnh phải mặc nhiều áo một chút, rồi cuối cùng nói, ngoài ra còn có một bức thư, và một phần đồ, nhờ Trần Trù nhất định phải đích thân đưa cho Lan Thị lang.

Tay Trần Trù khẽ run, Ly Quán nói: “Trần lang, Trương công tử đã đối đãi với chàng thế này, chàng nhất định càng phải chăm chỉ đọc sách mới không phụ tình nghĩa của Trương công tử.”

Hai hốc mắt của Trần Trù nóng hổi, gã dùng hết sức gật gật đầu, ôm chặt lấy Ly Quán.

Ông trời ơi ông trời, sao ông lại hậu đãi với con như thế, cho con một người bạn như Trương Bình, rồi lại có Ly Quán nữa.

———-

[1] Các truyền thuyết ít ai biết đến trong các kỳ thi trong lịch sử.