Chương 21: Lá thư thứ hai mốt: unrestrained: tự do
Người bị
vây trong thành trì
muốn trốn ra, người
đứng ngoài thành lại mong
được chen vào.
From: Doanh Doanh, 15 tuổi, viết rất nhiều rất nhiều bài thơ
nhưng vẫn không làm thơ điền từ
To:Tôi của mười năm sau:
Khi còn nhỏ, tôi thường lội xuống hồ
nước bắt nòng nọc,
để
vào trong chai nhựa
đem về
nhà. Bố
mẹ
bảo tôi hãy
đem phóng sinh
đi, thả
chúng vào trong nước,
để
cho chúng
được tự
do. Khi
đó
tôi liền tự
hỏi: Tự
do là
gì? Nòng nọc
được thả
vào trong nước là
tự
do, chim chóc
được trở
về
với bầu trời là
tự
do, linh dương về
với thảo nguyên là
tự
do, thế
còn chúng ta thì
sao?
Đối với chúng ta, rốt cuộc cái gì
mới là
tự
do? Tôi cảm thấy toàn bộ
cuộc sống của tôi
đều bị
người lớn trong nhà
khống chế, tuyệt
đối không
được phạm sai lầm, không
được vượt quá
khuôn mẫu dù
chỉ
một chút, mọi thứ
của tôi
đều bị
họ
kiểm soát. Mỗi ngày
ở
trường
đều có
bảo vệ
gác cổng vô
cùng nghiêm khắc, sau khi tan giờ
tự
học buổi tối trong vòng nửa tiếng phải về đến nhà, có
một lần thời gian làm bài thi bị
kéo dài, tôi về
muộn, bị
mắng suốt một tuần. Phải
đến cuối tuần tôi mới
được xem tivi, mỗi ngày chỉ được xem một tiếng, trời biết là
thời gian quảng cáo
đã
mất tới 20 phút rồi! Tuyệt
đối không
được
đυ.ng vào máy tính,
đừng nói là
chơi game, dù
chỉ
lên Tieba hay dạo các diễn
đàn thôi cũng bị
rút
điện ngay. Mỗi lần lên mạng
đều phải lén lút như ăn trộm, phải
để
chân ngay chỗ
nút nguồn cục máy, vừa nghe có động tĩnh là
phải dùng chân nhất nút tắt nguồn ngay. Tuyệt
đối không
được
ăn vặt
ở
quán ven
đường vì
không
đảm bảo vệ
sinh, nhưng mà
tôi cảm thấy
đó
mới là
tuổi trẻ
mà, cùng mấy người bạn ngồi bên quán ven
đường
ăn
đêm, chém gió
nói chuyện phiếm, nói cười vui vẻ. Kem ly cùng mấy thứ đồ ăn vặt khác cũng không
được
ăn, mấy thứ đó đều là
thực phẩm bẩn,
ăn một miếng cũng không
được. Không
được nói chuyện với bạn nam, nếu không sẽ
bị
coi là
yêu sớm. Không
được phép yêu sớm, nếu dám to gan sẽ
bị đuổi ra khỏi nhà. Không
được
đến nhà
bạn học chơi cũng không cho bạn học
đến nhà
chơi. Nếu cùng bạn bè đi dạo phố
mua quần
áo thì
lúc về
thể
nào cũng bị
chê
bôi, nói sao mua
đồ
xấu thế, chất lượng thì
kém mà đắt chết
đi
được. Dù
sao tôi làm gì
cũng là
sai, chuyện gì
không
được bố
mẹ đồng
ý đều là
sai. Nếu chỉ
mặc một cái
áo, bố
mẹ
liền bắt mặc thêm
áo khoác, nhưng mà
tôi có
lạnh
đâu.
Ăn cơm chừa ra món nào cũng bị
nhắc mãi, làm tôi
ức chế
muốn chết. Chỉ
cần tôi không làm theo lời mẹ, bà
sẽ
ngồi một mình lặng lẽ
rơi nước mắt cứ
như
gặp chuyện gì ấm
ức lắm, tôi chẳng còn cách nào, chỉ
có
thể
nghe lời bà.
Giờ
ngẫm lại, tôi thật sự
không hiểu sao mình có
thể
sống tới tận bây giờ.
Tôi có
một người bạn hàng xóm cùng lớn lên bên tôi từ
nhỏ, học xong lớp 10 cậu
ấy
đã
bỏ
học, xin vào xưởng dệt làm việc, không sống cùng người nhà
nữa. Tôi cực kỳ
hâm mộ
cậu
ấy có
thể
tự
tiêu tiền do mình kiếm ra.
Cậu
ấy sơn móng tay màu hồng phấn nhàn nhạt, tóc cũng không cần phải buộc kiểu
đuôi ngựa, cậu
ấy có
thể
mặc những bộ
váy xinh
đẹp, còn có
một
đôi giày xăng-đan màu trắng
đính hoa.
Tôi không có. Lúc lên cấp hai, tôi
được tặng một chiếc máy
ảnh, là
chú
tặng cho tôi. Chú
có
rất nhiều máy
ảnh, tôi vẫn thường nghe cô
mắng chú, nói bao nhiêu tiền kiếm
được
đều
đổ
vào mua máy
ảnh. Nhưng tôi cảm thấy chú
tôi chẳng làm gì
sai, tiền kiếm ra không phải
để
tiêu cho những thứ
làm chú
thấy vui sao? Chú
không chỉ
tặng tôi máy
ảnh mà
còn dạy cho tôi cách chụp. Khoảnh khắc nhấn vào nút chụp
ảnh
đó, tôi cảm thấy tôi
đã
nắm bắt
được sự
vĩnh hằng.
Tôi muốn chụp lại thế
giới trong mắt tôi, tôi muốn ra ngoài ngắm nhìn thế
giới rộng lớn này. Nhưng bố
mẹ
lại không
đồng
ý. Bố
mẹ
không cho tôi mang theo máy
ảnh ra ngoài, nói
đồ đắt tiền như
thế, nếu tôi làm rơi hỏng hóc thì
biết làm sao, thế
nên chỉ
cho tôi ngồi trong nhà, chụp những cảnh bên ngoài cửa sổ. Họ
căn bản không hiểu
được, chiếc máy
ảnh này tựa như
một phần cơ
thể
tôi vậy, tôi tuyệt
đối không làm hỏng nó.
Các bạn nữ
trong lớp
đều thích
đọc tiểu thuyết,
đọc xong sẽ
cùng nhau bàn tán, tôi không kìm
được cũng mượn truyện của họ để đọc. Buổi tối tôi trùm kín chăn, bật
đèn pin
để đọc. Tôi cũng rất có
chừng mực, mỗi ngày chỉ đọc một
ít, không làm
ảnh hưởng tới giấc ngủ
nhưng cuối cùng vẫn bị
bố
tôi bắt
được.
Ông
ấy
đứng ngay trước mặt tôi, xé
nát cuốn truyện
đó
thành từng mảnh. Trong suy nghĩ
của bố
mẹ
tôi, ngoại trừ
sách giáo khoa thì
chỉ được phép
đọc những danh tác của thế
giới. Tôi
đã
nói với bố
rằng quyển sách kia không phải là
của tôi, là
tôi mượn của bạn học, còn phải trả
cho bạn! Nhưng bố
không quan tâm!
Đợt trước, một bạn nữ
rất có
năng khiếu trong lớp tới tìm tôi nói chuyện, bạn
ấy nghe nói tôi biết chụp
ảnh, muốn cùng tôi tham gia một cuộc thi do tạp chí
tổ
chức, tôi chụp
ảnh, bạn
ấy làm thơ.
Tôi cực kỳ
vui vẻ, lén cầm theo máy
ảnh,
đến cuối tuần
đi phố
cổ
chụp rất nhiều
ảnh. Tối hôm
đó
lúc về
nhà, tôi bị
bố
mẹ
phát hiện, tôi
đã
giải thích với họ
là
tôi
đã
làm xong bài tập rồi. Nhưng bất kể
tôi cầu xin thế
nào
đều không có
tác dụng gì, bất kể
làm chuyện gì
ngoài chuyện học cũng
đều là
sai, không
được phép. Mấy thứ đó
sẽ
làm tôi tốn công tốn sức, làm tôi mất tập trung, làm tôi xao nhãng,
ảnh hưởng tới tương lai sau này.
Bố
mẹ
cảm thấy tôi
đã đến thời kỳ
phản nghịch rồi, sắp lên cấp ba rồi,
đây là
thời
điểm quan trọng, tuyệt
đối không
được lơ
là. Bố
mẹ ép tôi càng lúc càng quá đáng, mỗi ngày
đều
đưa
đón tôi
đi học, cũng không cho phép tôi
đυ.ng vào máy
ảnh nữa.
Tôi thực sự
chịu hết nổi rồi, quá
là
phiền phức.
Mỗi ngày tôi
đều tranh luận với bố
mẹ
nhưng chẳng có
tí
hiệu quả
nào. Tôi
đối
đầu với họ
chẳng khác gì
quăng hòn
đá
nhỏ
ra giữa
đại dương mênh mông, chẳng tạo ra nổi một gợn sóng, càng không bao giờ
có
thể
lấp
đầy biển khơi.
Có
lúc, tôi chỉ
mong mình
được làm bù
nhìn bị
người ta cắm ngoài ruộng,
ít nhất nó
cũng
được ngắm nhìn cả
ruộng lúa, khi gió
nổi lên còn có
thể
nhìn thấy màu xanh của bầu trời. Tôi viết cho cậu lá
thư
này là
vì
muốn báo cho cậu biết, tôi
đã
quyết
định rồi. Ngày mai trước khi trời sáng, tôi sẽ
bỏ
trốn khỏi nhà. Tôi không nói
đùa, tuyệt
đối không
đùa cũng không phải doạ
dẫm gì
cả, tôi không phải muốn lôi kéo sự
chú ý
của người khác gì
hết, tôi chỉ
thực sự
muốn trốn khỏi nhà. Tôi
đã
chuẩn bị
tiền và
hành lý
xong xuôi cả
rồi, tuy rằng tôi còn chưa quyết
định sẽ đi
đâu. Tôi còn mang theo một quyển sách
— “On the road”
của Jack Kerouac cùng chiếc máy
ảnh quý
giá
nhất của tôi. Tôi muốn ngao du khắp chân trời, muốn tận hưởng cuộc sống này, tôi không chịu nổi những ngày tháng của mình hiện tại nữa! Tôi
đã đọc rất nhiều sách, từ
trong
đó
tôi
đã
biết
được, có
rất nhiều người
ưu tú,
đạt
được thành tựu lớn lao, rạng danh trong sự
nghiệp
đều không
đi theo kỳ
vọng thông thường của mọi người xung quanh là
chỉ
cắm
đầu vào học, rồi thi vào trường
Đại học tốt. Con
đường vắng vẻ ít người
đi kia mới
đích thực là
con
đường thành tựu trong mơ
của tôi. Tôi muốn thoát khỏi những người luôn muốn khống chế
cuộc
đời tôi. Cuộc
đời tôi phải do chính tôi tự
quyết
định.
Reply from: Tôi của mười năm sau:
Cậu hỏi tôi tự
do là
gì, tôi không trả
lời
được. Vậy cậu nói cho tôi nghe xem, cậu cảm thấy tự
do là
gì?
Trong
“Từ điển Tân Hoa”,
“Tự
do” được
định nghĩa là: Trong phạm vi quy
định của pháp luật, mọi người có
quyền
được tuỳ ý
quyết
định hoạt
động của mình; theo quan
điểm triết học, mọi người từ
trong thực tiễn nhận thức
được quy luật khách quan, cũng có
thể
dùng
ý
thức vận dụng vào thực tiễn, không chịu sự
kiểm soát và
hạn chế.
Tôi cực kỳ
thấu hiểu với những cảm xúc tuổi dậy thì
của cậu, tôi hiểu rõ
quãng thời gian
đó
khổ
sở
biết nhường nào. Nhưng mà
tôi không cảm thấy
đó
là
lý
do chính
đáng
để
cậu tuỳ
tiện bỏ
nhà
ra
đi. Thế
giới này không phải là để
so sánh xem ai khổ
hơn ai, không phải cứ
so xem ai trải qua nhiều
đau khổ
hơn
để
phân
định. Thực sự
không nên cứ
mãi kể
lể
với người khác xem cậu
đã
cực khổ
như
thế
nào. Trên
đời này người khổ
hơn cậu có
rất nhiều. Những người thực sự
khốn khổ
sẽ
không tùy
tiện kể
lể, bởi bọn họ
thật lòng không muốn nhắc tới, mỗi lần nhắc tới là đau thêm một lần. Cứ
làm một cô
nữ
sinh bình dị, thế
cũng
được rồi.
Trong suốt mười năm qua, có
không
ít lần tôi
đứng trên cầu vượt, nhìn dưới cầu
“ngựa xe như
nước”, trong cơn gió đêm tôi tự
hỏi mình:
“Tự
do là
gì?”
Khi mới mười mấy tuổi
đương nhiên chẳng thể
nào tìm ra
đáp
án, chúng ta chỉ đành chờ
thêm mấy năm. Cậu có
biết cậu của mười năm sau như
thế
nào không? Khi
ấy
đúng là
cậu
đã
bỏ
nhà
trốn
đi, trên lưng vác theo chiếc máy
ảnh,
định phiêu bạt khắp chân trời góc bể, chỉ để
lại cho thế
giới này một bóng lưng ung dung tự
tại. Cậu
đi quanh quẩn một hồi rồi chạy tới ga tàu hoả, mua một vé
cho chuyến tàu xuất phát sớm nhất. Tàu
đưa cậu tới Tây An – cố đô
lục triều. Cậu cảm thấy
đây là
một dấu hiệu tốt, nơi
đó
là
cột mốc lịch sử
của lịch sử,
đồng thời cũng là
cột mốc lịch sử
của cuộc
đời cậu.
Có điều, hành trình tìm kiếm tự
do lần
đó
của cậu chỉ
kéo dài có
năm ngày, cậu cũng không phải bị
bắt về
mà
là
ngoan ngoãn tự
tìm
đường về
nhà. Vì
sao
à? Vì
hết tiền chứ
sao. Tính ra cậu cũng còn biết
điều, hết tiền,
đói bụng, không có
nơi
ở, thế
là
mặt xám xịt cúp
đuôi về
nhà. Tôi cảm thấy trong từng
ấy năm gần nửa
đời người,
đó
chính là
quyết
định sáng suốt nhất mà
cậu từng
đưa ra. Chuyện này coi như
là
bí
mật giữa tôi và
cậu, suốt mười năm nay tôi chưa từng kể
với ai bởi thực sự
là
quá
mất mặt. Tôi nói cậu nghe, kỳ
thực lúc
đó
cậu chẳng phải là
theo
đuổi tự
do gì
cả,
đó
chỉ
là
thời kỳ
phản nghịch tuổi dậy thì
của cậu thôi. Sau
đó, cậu quay lại trường học, tiếp tục học hành chăm chỉ, làm một học sinh ngoan ngoãn, thi thoảng cũng tranh luận với bố
mẹ
và
thầy cô
nhưng cũng chưa từng làm chuyện gì
quá
bất bình thường.
Đến lúc thi
Đại học cậu cũng làm bài khá
tốt,
đỗ
vào một khoa chính quy, coi như
không làm bản thân mình thất vọng.
Lên
Đại học, cậu
đăng ký
vào câu lạc bộ
nhϊếp
ảnh, có
tham gia mấy cuộc thi về
nhϊếp
ảnh, lớn nhỏ đều có
nhưng cũng chưa từng
đạt giải cao. Sau
đó
có
mấy bạn nữ
tới tìm cậu nhờ
chụp
ảnh giúp, dần dần cậu cũng có
chút tiếng tăm trong trường, rất nhiều người tới nhờ
cậu chụp
ảnh.
Giờ
tôi
đã
trở
thành một nhϊếp
ảnh gia chuyên nghiệp, sau khi tốt nghiệp vào làm việc tại một studio nhϊếp
ảnh, làm
được hai năm thì
tách ra tự
mở
studio riêng. Nhưng phần lớn thời gian tôi vẫn
đi
đi lại lại khắp nơi trên cả
nước, mấy năm gần
đây cũng
đi nước ngoài khá
nhiều.
Tôi vẫn thường
đi Tây An, mỗi lần
đến Tây An
đều phải
ăn món
“đỉnh băng”
cùng một
đĩa thịt thái sợi giống như
cậu lúc trước vậy. Hình như
tôi
đã
trở
thành kiểu hình mẫu mà
cậu vẫn luôn ngưỡng mộ. Giờ
bố
mẹ
cũng không thèm quản tôi nữa, nói là
mắt không thấy cho lòng
đỡ
phiền. Nhưng
đến lượt tôi cảm thấy không quen, trước khi làm chuyện gì
cũng
đều gọi
điện bàn bạc với họ, mỗi lần họ
nói với tôi
“Tự
con xem rồi quyết
đi”, tôi lại thấy rất khốn khổ, cảm giác phí
cả
tiền
điện thoại luôn.
Tôi cũng thường nói chuyện phiếm với mấy người bạn làm công việc theo giờ
hành chính sáng
đi chiều về, họ đều nói rất hâm mộ
tôi, cảm thấy cuộc sống của tôi rất tự
do. Tôi thực sự
không thể
phản bác, giờ điều khiến tôi nghẹn lời nhất chính là
nghe người khác nói tôi sống thật tự
do, bởi tôi có
cảm giác
điều mà
họ
thực lòng muốn nói chính là
họ
hâm mộ
tôi có
thể
chơi bời lêu lổng cả
ngày, không cần
đi làm, chỉ
cần tuỳ
tiện nhấn vài nút trên máy
ảnh là
khỏi cần lo chuyện cơm
ăn
áo mặc.
Đây là “tự
do”
sao? Nếu nói như
vậy chính là đang bôi nhọ
hai chữ “tự
do”
này. Một người, phàm là
có
chút du͙© vọиɠ lập tức sẽ
bị
gông xiềng, một khi
đã
bị
gông xiềng trói buộc thì
không thể
cả
ngày lải nhải rằng mình tự
do. Nhưng nếu ngay cả
chút du͙© vọиɠ cũng không có
thì
tồn tại còn có ý
nghĩa gì
nữa. Sau khi thông suốt
được vấn
đề
này, tôi không còn tự
hỏi mình cái gì
là “tự
do”
cũng không còn theo
đuổi tự
do. Cho nên hiện tại tôi cảm thấy
“tự
do” đối với tôi mà
nói là
một từ
mang nghĩa hàm
ý. Hàm
ý
là “Tôi tình nguyện, tuyệt không hối tiếc”.
Đời này vừa ngắn ngủi lại gian khổ, tuỳ
hứng một chút thì được, quá
tuỳ
hứng thì
không hay rồi.
vây trong thành trì
muốn trốn ra, người
đứng ngoài thành lại mong
được chen vào.
From: Doanh Doanh, 15 tuổi, viết rất nhiều rất nhiều bài thơ
nhưng vẫn không làm thơ điền từ
To:Tôi của mười năm sau:
Khi còn nhỏ, tôi thường lội xuống hồ
nước bắt nòng nọc,
để
vào trong chai nhựa
đem về
nhà. Bố
mẹ
bảo tôi hãy
đem phóng sinh
đi, thả
chúng vào trong nước,
để
cho chúng
được tự
do. Khi
đó
tôi liền tự
hỏi: Tự
do là
gì? Nòng nọc
được thả
vào trong nước là
tự
do, chim chóc
được trở
về
với bầu trời là
tự
do, linh dương về
với thảo nguyên là
tự
do, thế
còn chúng ta thì
sao?
Đối với chúng ta, rốt cuộc cái gì
mới là
tự
do? Tôi cảm thấy toàn bộ
cuộc sống của tôi
đều bị
người lớn trong nhà
khống chế, tuyệt
đối không
được phạm sai lầm, không
được vượt quá
khuôn mẫu dù
một chút, mọi thứ
của tôi
đều bị
họ
kiểm soát. Mỗi ngày
ở
trường
đều có
bảo vệ
gác cổng vô
cùng nghiêm khắc, sau khi tan giờ
tự
học buổi tối trong vòng nửa tiếng phải về đến nhà, có
một lần thời gian làm bài thi bị
kéo dài, tôi về
muộn, bị
mắng suốt một tuần. Phải
đến cuối tuần tôi mới
được xem tivi, mỗi ngày chỉ được xem một tiếng, trời biết là
thời gian quảng cáo
đã
mất tới 20 phút rồi! Tuyệt
đối không
được
đυ.ng vào máy tính,
đừng nói là
chơi game, dù
chỉ
lên Tieba hay dạo các diễn
đàn thôi cũng bị
rút
điện ngay. Mỗi lần lên mạng
đều phải lén lút như ăn trộm, phải
để
chân ngay chỗ
nút nguồn cục máy, vừa nghe có động tĩnh là
phải dùng chân nhất nút tắt nguồn ngay. Tuyệt
đối không
được
ăn vặt
ở
quán ven
đường vì
không
đảm bảo vệ
sinh, nhưng mà
tôi cảm thấy
đó
tuổi trẻ
mà, cùng mấy người bạn ngồi bên quán ven
đường
ăn
đêm, chém gió
nói chuyện phiếm, nói cười vui vẻ. Kem ly cùng mấy thứ đồ ăn vặt khác cũng không
được
ăn, mấy thứ đó đều là
thực phẩm bẩn,
ăn một miếng cũng không
được. Không
được nói chuyện với bạn nam, nếu không sẽ
bị
coi là
yêu sớm. Không
được phép yêu sớm, nếu dám to gan sẽ
bị đuổi ra khỏi nhà. Không
được
đến nhà
bạn học chơi cũng không cho bạn học
đến nhà
chơi. Nếu cùng bạn bè đi dạo phố
mua quần
áo thì
lúc về
thể
nào cũng bị
chê
bôi, nói sao mua
đồ
xấu thế, chất lượng thì
kém mà đắt chết
đi
được. Dù
sao tôi làm gì
cũng là
sai, chuyện gì
không
được bố
mẹ đồng
ý đều là
sai. Nếu chỉ
mặc một cái
áo, bố
mẹ
liền bắt mặc thêm
áo khoác, nhưng mà
tôi có
lạnh
đâu.
Ăn cơm chừa ra món nào cũng bị
nhắc mãi, làm tôi
muốn chết. Chỉ
cần tôi không làm theo lời mẹ, bà
sẽ
ngồi một mình lặng lẽ
rơi nước mắt cứ
như
gặp chuyện gì ấm
ức lắm, tôi chẳng còn cách nào, chỉ
có
thể
nghe lời bà.
Giờ
ngẫm lại, tôi thật sự
không hiểu sao mình có
thể
sống tới tận bây giờ.
Tôi có
một người bạn hàng xóm cùng lớn lên bên tôi từ
nhỏ, học xong lớp 10 cậu
ấy
đã
bỏ
học, xin vào xưởng dệt làm việc, không sống cùng người nhà
nữa. Tôi cực kỳ
hâm mộ
cậu
ấy có
thể
tự
tiêu tiền do mình kiếm ra.
Cậu
ấy sơn móng tay màu hồng phấn nhàn nhạt, tóc cũng không cần phải buộc kiểu
đuôi ngựa, cậu
ấy có
thể
mặc những bộ
váy xinh
đẹp, còn có
một
đôi giày xăng-đan màu trắng
đính hoa.
Tôi không có. Lúc lên cấp hai, tôi
được tặng một chiếc máy
ảnh, là
chú
tặng cho tôi. Chú
có
rất nhiều máy
ảnh, tôi vẫn thường nghe cô
mắng chú, nói bao nhiêu tiền kiếm
được
đều
đổ
vào mua máy
ảnh. Nhưng tôi cảm thấy chú
tôi chẳng làm gì
sai, tiền kiếm ra không phải
để
tiêu cho những thứ
làm chú
thấy vui sao? Chú
không chỉ
tặng tôi máy
ảnh mà
còn dạy cho tôi cách chụp. Khoảnh khắc nhấn vào nút chụp
ảnh
đó, tôi cảm thấy tôi
đã
nắm bắt
được sự
vĩnh hằng.
Tôi muốn chụp lại thế
giới trong mắt tôi, tôi muốn ra ngoài ngắm nhìn thế
giới rộng lớn này. Nhưng bố
mẹ
lại không
đồng
ý. Bố
mẹ
không cho tôi mang theo máy
ảnh ra ngoài, nói
đồ đắt tiền như
thế, nếu tôi làm rơi hỏng hóc thì
biết làm sao, thế
nên chỉ
cho tôi ngồi trong nhà, chụp những cảnh bên ngoài cửa sổ. Họ
căn bản không hiểu
được, chiếc máy
ảnh này tựa như
một phần cơ
thể
tôi vậy, tôi tuyệt
đối không làm hỏng nó.
Các bạn nữ
trong lớp
đều thích
đọc tiểu thuyết,
đọc xong sẽ
cùng nhau bàn tán, tôi không kìm
được cũng mượn truyện của họ để đọc. Buổi tối tôi trùm kín chăn, bật
đèn pin
để đọc. Tôi cũng rất có
chừng mực, mỗi ngày chỉ đọc một
ít, không làm
ảnh hưởng tới giấc ngủ
nhưng cuối cùng vẫn bị
bố
tôi bắt
được.
Ông
ấy
đứng ngay trước mặt tôi, xé
nát cuốn truyện
đó
thành từng mảnh. Trong suy nghĩ
của bố
mẹ
tôi, ngoại trừ
sách giáo khoa thì
chỉ được phép
đọc những danh tác của thế
giới. Tôi
đã
nói với bố
rằng quyển sách kia không phải là
của tôi, là
tôi mượn của bạn học, còn phải trả
cho bạn! Nhưng bố
không quan tâm!
Đợt trước, một bạn nữ
rất có
năng khiếu trong lớp tới tìm tôi nói chuyện, bạn
ấy nghe nói tôi biết chụp
ảnh, muốn cùng tôi tham gia một cuộc thi do tạp chí
tổ
chức, tôi chụp
ảnh, bạn
ấy làm thơ.
Tôi cực kỳ
vui vẻ, lén cầm theo máy
ảnh,
đến cuối tuần
đi phố
cổ
chụp rất nhiều
ảnh. Tối hôm
đó
lúc về
nhà, tôi bị
bố
mẹ
phát hiện, tôi
đã
giải thích với họ
là
tôi
đã
làm xong bài tập rồi. Nhưng bất kể
tôi cầu xin thế
nào
đều không có
tác dụng gì, bất kể
làm chuyện gì
ngoài chuyện học cũng
đều là
sai, không
được phép. Mấy thứ đó
sẽ
làm tôi tốn công tốn sức, làm tôi mất tập trung, làm tôi xao nhãng,
ảnh hưởng tới tương lai sau này.
Bố
mẹ
cảm thấy tôi
đã đến thời kỳ
phản nghịch rồi, sắp lên cấp ba rồi,
đây là
thời
điểm quan trọng, tuyệt
đối không
được lơ
là. Bố
mẹ ép tôi càng lúc càng quá đáng, mỗi ngày
đều
đưa
đón tôi
đi học, cũng không cho phép tôi
đυ.ng vào máy
ảnh nữa.
Tôi thực sự
chịu hết nổi rồi, quá
là
phiền phức.
Mỗi ngày tôi
đều tranh luận với bố
mẹ
nhưng chẳng có
tí
hiệu quả
nào. Tôi
đối
đầu với họ
chẳng khác gì
quăng hòn
đá
nhỏ
ra giữa
đại dương mênh mông, chẳng tạo ra nổi một gợn sóng, càng không bao giờ
có
thể
lấp
đầy biển khơi.
Có
lúc, tôi chỉ
mong mình
được làm bù
nhìn bị
người ta cắm ngoài ruộng,
ít nhất nó
cũng
được ngắm nhìn cả
ruộng lúa, khi gió
nổi lên còn có
thể
nhìn thấy màu xanh của bầu trời. Tôi viết cho cậu lá
thư
này là
vì
muốn báo cho cậu biết, tôi
đã
quyết
định rồi. Ngày mai trước khi trời sáng, tôi sẽ
bỏ
trốn khỏi nhà. Tôi không nói
đùa, tuyệt
đối không
đùa cũng không phải doạ
dẫm gì
cả, tôi không phải muốn lôi kéo sự
chú ý
của người khác gì
hết, tôi chỉ
thực sự
muốn trốn khỏi nhà. Tôi
đã
chuẩn bị
tiền và
hành lý
xong xuôi cả
rồi, tuy rằng tôi còn chưa quyết
định sẽ đi
đâu. Tôi còn mang theo một quyển sách
— “On the road”
của Jack Kerouac cùng chiếc máy
ảnh quý
giá
nhất của tôi. Tôi muốn ngao du khắp chân trời, muốn tận hưởng cuộc sống này, tôi không chịu nổi những ngày tháng của mình hiện tại nữa! Tôi
đã đọc rất nhiều sách, từ
trong
đó
tôi
đã
biết
được, có
rất nhiều người
ưu tú,
đạt
được thành tựu lớn lao, rạng danh trong sự
nghiệp
đều không
đi theo kỳ
vọng thông thường của mọi người xung quanh là
chỉ
cắm
đầu vào học, rồi thi vào trường
Đại học tốt. Con
đường vắng vẻ ít người
đi kia mới
đích thực là
con
đường thành tựu trong mơ
của tôi. Tôi muốn thoát khỏi những người luôn muốn khống chế
cuộc
đời tôi. Cuộc
đời tôi phải do chính tôi tự
quyết
định.
Reply from: Tôi của mười năm sau:
Cậu hỏi tôi tự
do là
gì, tôi không trả
lời
được. Vậy cậu nói cho tôi nghe xem, cậu cảm thấy tự
do là
gì?
Trong
“Từ điển Tân Hoa”,
“Tự
do” được
định nghĩa là: Trong phạm vi quy
định của pháp luật, mọi người có
quyền
được tuỳ ý
quyết
định hoạt
động của mình; theo quan
điểm triết học, mọi người từ
trong thực tiễn nhận thức
được quy luật khách quan, cũng có
thể
dùng
ý
thức vận dụng vào thực tiễn, không chịu sự
kiểm soát và
hạn chế.
Tôi cực kỳ
thấu hiểu với những cảm xúc tuổi dậy thì
của cậu, tôi hiểu rõ
quãng thời gian
đó
khổ
sở
biết nhường nào. Nhưng mà
tôi không cảm thấy
đó
là
lý
do chính
đáng
để
cậu tuỳ
tiện bỏ
nhà
ra
đi. Thế
giới này không phải là để
so sánh xem ai khổ
hơn ai, không phải cứ
so xem ai trải qua nhiều
đau khổ
hơn
để
phân
định. Thực sự
không nên cứ
mãi kể
lể
với người khác xem cậu
đã
cực khổ
như
thế
nào. Trên
đời này người khổ
hơn cậu có
rất nhiều. Những người thực sự
khốn khổ
sẽ
không tùy
tiện kể
lể, bởi bọn họ
thật lòng không muốn nhắc tới, mỗi lần nhắc tới là đau thêm một lần. Cứ
làm một cô
nữ
sinh bình dị, thế
cũng
được rồi.
Trong suốt mười năm qua, có
không
ít lần tôi
đứng trên cầu vượt, nhìn dưới cầu
“ngựa xe như
nước”, trong cơn gió đêm tôi tự
hỏi mình:
“Tự
do là
gì?”
Khi mới mười mấy tuổi
đương nhiên chẳng thể
nào tìm ra
đáp
án, chúng ta chỉ đành chờ
thêm mấy năm. Cậu có
biết cậu của mười năm sau như
thế
nào không? Khi
ấy
đúng là
cậu
đã
bỏ
nhà
trốn
đi, trên lưng vác theo chiếc máy
ảnh,
định phiêu bạt khắp chân trời góc bể, chỉ để
lại cho thế
giới này một bóng lưng ung dung tự
tại. Cậu
đi quanh quẩn một hồi rồi chạy tới ga tàu hoả, mua một vé
cho chuyến tàu xuất phát sớm nhất. Tàu
đưa cậu tới Tây An – cố đô
lục triều. Cậu cảm thấy
đây là
một dấu hiệu tốt, nơi
đó
là
cột mốc lịch sử
của lịch sử,
đồng thời cũng là
cột mốc lịch sử
của cuộc
đời cậu.
Có điều, hành trình tìm kiếm tự
do lần
đó
của cậu chỉ
kéo dài có
năm ngày, cậu cũng không phải bị
bắt về
mà
là
ngoan ngoãn tự
tìm
đường về
nhà. Vì
sao
à? Vì
hết tiền chứ
sao. Tính ra cậu cũng còn biết
điều, hết tiền,
đói bụng, không có
nơi
ở, thế
là
mặt xám xịt cúp
đuôi về
nhà. Tôi cảm thấy trong từng
ấy năm gần nửa
đời người,
đó
chính là
quyết
định sáng suốt nhất mà
cậu từng
đưa ra. Chuyện này coi như
là
bí
mật giữa tôi và
cậu, suốt mười năm nay tôi chưa từng kể
với ai bởi thực sự
là
quá
mất mặt. Tôi nói cậu nghe, kỳ
thực lúc
đó
cậu chẳng phải là
theo
đuổi tự
do gì
cả,
đó
chỉ
là
thời kỳ
phản nghịch tuổi dậy thì
của cậu thôi. Sau
đó, cậu quay lại trường học, tiếp tục học hành chăm chỉ, làm một học sinh ngoan ngoãn, thi thoảng cũng tranh luận với bố
mẹ
và
thầy cô
nhưng cũng chưa từng làm chuyện gì
quá
bất bình thường.
Đến lúc thi
Đại học cậu cũng làm bài khá
tốt,
đỗ
vào một khoa chính quy, coi như
không làm bản thân mình thất vọng.
Lên
Đại học, cậu
đăng ký
vào câu lạc bộ
nhϊếp
ảnh, có
tham gia mấy cuộc thi về
nhϊếp
ảnh, lớn nhỏ đều có
nhưng cũng chưa từng
đạt giải cao. Sau
đó
có
mấy bạn nữ
tới tìm cậu nhờ
chụp
ảnh giúp, dần dần cậu cũng có
chút tiếng tăm trong trường, rất nhiều người tới nhờ
cậu chụp
ảnh.
Giờ
tôi
đã
trở
thành một nhϊếp
ảnh gia chuyên nghiệp, sau khi tốt nghiệp vào làm việc tại một studio nhϊếp
ảnh, làm
được hai năm thì
tách ra tự
mở
studio riêng. Nhưng phần lớn thời gian tôi vẫn
đi
đi lại lại khắp nơi trên cả
nước, mấy năm gần
đây cũng
đi nước ngoài khá
nhiều.
Tôi vẫn thường
đi Tây An, mỗi lần
đến Tây An
đều phải
ăn món
“đỉnh băng”
cùng một
đĩa thịt thái sợi giống như
cậu lúc trước vậy. Hình như
tôi
đã
trở
thành kiểu hình mẫu mà
cậu vẫn luôn ngưỡng mộ. Giờ
bố
mẹ
cũng không thèm quản tôi nữa, nói là
mắt không thấy cho lòng
đỡ
phiền. Nhưng
đến lượt tôi cảm thấy không quen, trước khi làm chuyện gì
cũng
đều gọi
điện bàn bạc với họ, mỗi lần họ
nói với tôi
“Tự
con xem rồi quyết
đi”, tôi lại thấy rất khốn khổ, cảm giác phí
cả
tiền
điện thoại luôn.
Tôi cũng thường nói chuyện phiếm với mấy người bạn làm công việc theo giờ
hành chính sáng
đi chiều về, họ đều nói rất hâm mộ
tôi, cảm thấy cuộc sống của tôi rất tự
do. Tôi thực sự
không thể
phản bác, giờ điều khiến tôi nghẹn lời nhất chính là
nghe người khác nói tôi sống thật tự
do, bởi tôi có
cảm giác
điều mà
họ
thực lòng muốn nói chính là
họ
hâm mộ
tôi có
thể
chơi bời lêu lổng cả
ngày, không cần
đi làm, chỉ
cần tuỳ
tiện nhấn vài nút trên máy
ảnh là
khỏi cần lo chuyện cơm
ăn
áo mặc.
Đây là “tự
do”
sao? Nếu nói như
vậy chính là đang bôi nhọ
hai chữ “tự
do”
này. Một người, phàm là
có
chút du͙© vọиɠ lập tức sẽ
bị
gông xiềng, một khi
đã
bị
gông xiềng trói buộc thì
không thể
cả
ngày lải nhải rằng mình tự
do. Nhưng nếu ngay cả
chút du͙© vọиɠ cũng không có
thì
tồn tại còn có ý
nghĩa gì
nữa. Sau khi thông suốt
được vấn
đề
này, tôi không còn tự
hỏi mình cái gì
là “tự
do”
cũng không còn theo
đuổi tự
do. Cho nên hiện tại tôi cảm thấy
“tự
do” đối với tôi mà
nói là
một từ
mang nghĩa hàm
ý. Hàm
ý
là “Tôi tình nguyện, tuyệt không hối tiếc”.
Đời này vừa ngắn ngủi lại gian khổ, tuỳ
hứng một chút thì được, quá
tuỳ
hứng thì
không hay rồi.
