Chương 9: Lá thứ thứ chín: impartiality: công bằng

Chúng ta

đều phải cố

gắng

để

trở

thành người tốt hơn.


From: A Thất, 17 tuổi, có

nguyên bộ

tác phẩm của Kim Dung






“Hồng Lâu Mộng”.


To: Tôi của mười năm sau.

Gần

đây trường học thành lập một câu lạc bộ đọc sách. Mỗi lớp có

mấy suất, có

thể

vào cuối tuần

đến thư

viện của trường

đọc sách, giao lưu, học tập.

Tôi rất muốn

đăng ký

nhưng cô

giáo chủ

nhiệm quy

định, tất cả

hoạt

động sau giờ

học chỉ



mười bạn thành tích

đứng

đầu có



cách tham gia. Nói những bạn khác ngay cả

việc học tập còn chưa tốt, làm gì



thời gian làm việc khác.

Chẳng lẽ

chúng ta chỉ



thể



những cỗ

máy học tập, việc gì

cũng không thể

làm? Danh sách cuối cùng, lại có

hai bạn nữ

không nằm trong xếp hạng 10 người

đứng

đầu. Tôi hỏi cô

chủ

nhiệm nguyên nhân, cô ấy nói:

“Bởi vì

các bạn

ấy thật sự

thích

đọc sách, cô

không thể

cấm

đoán sở

thích của học sinh.”

Đường hoàng, chính

đáng.

Dưới

đáy lòng tôi cười lạnh, tôi cũng thật sự

muốn tham gia câu lạc bộ đọc sách kia, tôi cũng thật sự

thích

đọc sách.

Làm như

tôi không biết bình thường các bạn

ấy thích

đọc sách gì, ngoại trừ

tiểu thuyết tình cảm, các bạn

ấy còn biết

đọc cái gì? Các bạn

ấy thật sự

thích thứ

gì đây?

Kết quả đã

có, tôi có

nói thêm cái gì

cũng không làm nên chuyện.

Người lớn chính là

như

vậy, lời hứa son sắt sẽ đối xử

công bằng với chúng ta nhưng thật ra bọn họ

mới là

người không công bằng nhất.

Thầy cô

giáo luôn luôn thiên vị

các bạn học sinh giỏi thành tích tốt, cung cấp cho bọn họ

nhiều tư

liệu hơn, thời gian giảng

đề

cũng kiên nhẫn hơn. Tôi

đã

từng thấy hai bạn nữ



thành tích tốt trong lớp trốn học, từ

trường trèo tường ra ngoài, ngày thứ

hai lại

đến lớp như

không có

việc gì, thầy giáo chẳng trách cứ

một câu.

Đây là

công bằng sao? Chẳng lẽ

không nên

đối xử

như

nhau sao? Vì

sao có

người có

quyền lợi như

vậy?

Năm nay ngày kỷ

niệm thành lập trường cũng vậy. Tiết mục hát trong lớp, tôi là

cán bộ

văn thể

mỹ

nên

để

tôi tới hát nhưng cô

giáo thấy một người hát quá đơn

điệu, cho thêm một bạn nữ

cùng hát với tôi. Cô ấy ngũ âm không

được

đầy

đủ, còn muốn tôi dạy từng câu cho cô ấy. Tôi

đều hi sinh thời gian nghỉ

ngơi dạy cô ấy, cô ấy luôn thẹn thùng không chịu hát.

Tôi nhịn không

được

đề

nghị

thầy giáo

đổi người, thế

nhưng cô

giáo nhất

định muốn cho bạn

ấy cùng tôi song ca.

Ngoại hình của cô ấy không

ưa nhìn, ngoài trừ

thành tích tốt, nói ngọt sẽ

làm cô

giáo vui vẻ,



những mặt khác chẳng có

chút sở

trường nào.

Tôi muốn

điên lên

được, vì

sao nhất

định phải cho tôi hát cùng cô

ta?



ta còn làm bộ

dáng vẻ

tủi thân, trông mong nhìn tôi, người khác

đều tưởng tôi bắt nạt cô ấy. Cô

ta có

rất nhiều

đoạn nốt cao không hát lên

được, tôi giúp cô ấy hát, kết quả

truyền

đến những bạn học khác, chính là

tôi

độc tài chiếm hết. Rõ

ràng

đều là

song ca, thế

nhưng phần lớn toàn là

tôi hát, còn nói tôi xa lánh cô

ta.

Người người

đều vì



ta mà

bênh vực kẻ

yếu, chẳng lẽ

cái này

đối với tôi là

công bằng sao?

Khoảng thời gian trước, trường học tổ

chức tranh tài diễn thuyết. Tôi tìm rất nhiều tư

liệu mới viết ra

được bản thảo, sau

đó

mọi người thống nhất cùng

đem bản thảo diễn thuyết cho cô

giáo. Vài ngày sau, cô

giáo

âm thầm tới tìm tôi, nói với tôi bản thảo của tôi cùng chủ đề

với một bạn học khác, bảo tôi

đổi cái khác.

Tôi xem bản thảo cô

giáo nói kia, nói thật viết rất tệ, vốn dĩ

nhìn không ra chủ đề





trùng với tôi. Nói tiếp, cùng một chủ đề

thì

làm sao, xét về ý

không giống nhau, cách thể

hiện của mỗi người cũng không giống nhau, vì

sao muốn tôi phải viết lại lần nữa?

Tôi rõ

ràng viết tốt hơn cô

ta! Kết quả

làm như

tôi chép bài của cô

ta vậy. Tôi không phục,

đến hỏi cô

giáo, cô

mặt lạnh nói, bởi vì

cảm thấy bản thảo này của tôi bắt

đầu nhanh chóng kết thúc vội vàng, mà đối phương so với tôi có

kinh nghiệm diễn thuyết hơn, kỹ

xảo cũng tốt hơn tôi.

Cái này cũng có

thể

trở

thành lý

do sao?

Đây chính là

công bằng sao? Tảng

đá



cái kéo

đều so sánh công bằng như

vậy

đi?

Sau

đó

trong một

đêm tôi lại viết bản thảo một lần nữa, cô

giáo ngay cả

nhìn cũng chưa thèm nhìn, buông một tiếng

được. Vì

sao cô ấy một chút

áy náy cũng không có?

Một chút cảm giác có

lỗi cũng không?

Tôi cảm thấy rất tủi thân, bất công, rất muốn hét to la lớn. Tôi biết, những tâm trạng này có

thể

sẽ

bị

cậu chê

cười, cảm thấy tôi không trưởng thành, không hiểu chuyện nhưng tôi thật sự

không hiểu. Tôi luôn luôn lần lượt vượt qua khó

khăn,

đυ.ng phải núm tro*, nghĩ

mãi mà

vẫn không rõ.

(*) Gặp phải vấn

đề

bi quan, kết quả

kiến mình thất vọng.

Reply from: Tôi của mười năm sau.

Chúng ta là

người mà, luôn luôn có

tiêu chuẩn

để

so sánh, lấy nghiêm khắc làm

điều kiện tiên quyết hà

khắc yêu cầu người khác, sau

đó

yên tâm thoải mái phóng túng bản thân mình.

Bạn luôn miệng nói muốn công bằng, thế

nhưng thành tích của bạn so với người khác chênh lệch, không có

cố

gắng giống người khác, tính cách cũng không làm người khác vui vẻ, tại sao lại

đòi hỏi công bằng? Bạn cho rằng xuất phát chạy của vận

động viên giống nhau sao? Không, vị

trí

của bạn



trước mặt Thái hậu, không phải người khác nhằm vào bạn, mà



bọn họ

căn bản không thấy cậu.

Thông minh, ngoại hình xinh

đẹp, biết nói chuyện,

điều kiện gia

đình tốt…

những thứ

này chính là ưu thế, là

thẻ

bạc mà

người khác dẫn trước bạn. Có

nhiều thời gian nhàn rỗi oán trời trách

đất, còn không bằng quay về

làm nhiều thêm mấy bài thi số

học. Bởi cứ

cho rằng bạn

áp

đảo

đối thủ

của bạn



từng phương diện, bạn vẫn sẽ

cảm thấy không hài lòng. Lòng người luôn là

lòng tham không

đáy. Nếu như

không vừa lòng với cái này có

thể

khích lệ

bạn tiếp tục chạy, thế



tốt. Thế

nhưng phần lớn mọi người không cách nào chiến thắng

được sự

không vừa lòng này, bị



quấn lấy thân, trở

nên mười phần hung hăng, trông thấy ai cũng sủa hai tiếng

“gâu gâu”.

Sống cuộc sống của mình tốt là được, người khác may mắn hay là

bất hạnh, có

phải là

bị ông trời

điểm danh hay là

vào hệ

ngân hà

giải cứu Trái

đất, cái này

đối với bạn quan trọng sao? Sẽ ảnh hướng

đến cuộc sống của bạn sao? Sẽ đem bạn

đẩy vào vực sâu của

địa ngục sao? Sẽ đưa bạn vào chỗ

chết sao?

Tốt nghiệp

đại học bạn

đi tìm việc, phát hiện công ty

đều

ưu tiên nam giới,

đối với nữ

giới kiểu gì

cũng sẽ

hỏi thẳng toẹt xem bạn

đã



bạn trai chưa, gần

đây có

dự định mang thai không, bạn cảm thấy xã

hội không công bằng, bọn họ

kỳ

thị

phụ

nữ.

Thế

nhưng người ta

đâu có

lỗi?

Đàn

ông chính xác thể

lực khoẻ

hơn phụ

nữ, phù

hợp

đi công tác hơn, nếu một cô

gái mới vừa vào công ty còn

đang thử

việc

đã

mang thai, chẳng những không giải quyết

được việc cần dùng người gấp của công ty, còn tự

nhiên gánh vác thêm việc.



chung phòng với bạn nữ



thành tích học tập so với bạn chênh lệch rõ

ràng nhưng trong nhà



quan hệ, quen biết thầy cô

giáo



trường, cho nên cô ấy từ

năm nhất

đã được vào phòng thí

nghiệm, viện trưởng

đích thân

đưa cô ấy, luận văn cũng giúp

đỡ

cô ấy, 4 năm

đại học cầm trâu

đẩy, dễ

dàng xin

đi Mỹ.

Bạn cảm thấy công bằng không?

Bạn sao lại không suy nghĩ

về

chính mình, nếu như

cha mẹ

của mình không sinh mình



thành phố, mà ở

vùng núi vắng vẻ

lạc hậu, bạn căn bản còn không có điều kiện

đọc sách, tiếp nhận giáo dục cao

đẳng, hiện tại cũng

đã

kết hôn sinh con, mỗi ngày cày

đất làm ruộng, giặt quần

áo nấu cơm.

Những cái kia của bạn so với người bất hạnh thì

như

thế

nào?

Nơi nào có

công bằng tuyệt

đối?

Darwin

đã

sớm nói rõ

ràng trong thuyết tiến hoá, thế

giới này, kẻ

mạnh thì

thắng kẻ

yếu thì

thua, kẻ

phù

hợp mới có

thể

sinh tồn.

Kẻ

mạnh mới có



cách nói công bằng.

Tôi ngược lại cảm thấy, nếu có

một ngày bạn phát hiện bạn luôn luôn bị

kỳ

thị, luôn luôn bị đối

đãi bất công, như

vậy bạn nên xem lại, tại sao tất cả

mọi người lại xem thường mình.

Chúng ta luôn luôn cảm thấy người khác

đều là

kẻ

ngốc, trên

đời mình là

người thông minh nhất, thật ra chân tướng thường là

người thật sự

thông minh, khoanh tay

đứng nhìn bạn giống như

thằng hề

nhảy trên tránh dưới.

Cho nên,

ít phàn nàn một chút, lúc bạn cảm thấy không công bằng, bạn muốn thế

giới này không chỉ

mình bạn bị đối xử

như

vậy, bạn ra sức nhảy ra ngoài.

Không vào

được câu lạc bộ đọc sách, bạn sẽ

không

đi học sao?

Đây không phải là

việc bạn thích nhất sao? Tiếp tục là

tốt rồi.

Cảm thấy mình bị

cướp cơ

hội ca hát, hát hay là được, người xem không phải kẻ điếc, phân biệt

được ai hát hay hát tốt, biết vỗ

tay cho ai. Tôi ngược lại cảm thấy cô

gái kia mới thấy không công bằng, vô

duyên vô

cớ

phải cùng một người hát hay là

bạn cùng lên sân khấu,

đây thật là

mất mặt mà.

Chủ đề

bản thảo diễn thuyết bị đập chết, vậy bạn liền dụng tâm viết một bản tốt hơn. Chính bạn thật ra hiểu rõ đối thủ

của mình, biết

ưu thế

của cô ấy là

kỹ

năng diễn thuyết tốt,

điểm yếu là

bản thảo tệ, vậy tự

mình lấy

ưu bù

khuyết, tập trung

ứng phó.

Bạn hỏi tôi làm thế

nào mở

rộng cách cửa nhỏ

hẹp trong lòng? Cũng không có

gì,

đọc thêm nhiều sách, trò

chuyện cùng nhiều người tài giỏi, cộng thêm

đi ra ngoài thấy chút việc

đời, tôi sống nhiều hơn bạn mười năm, cũng không thể

sống uổng phí.

À, còn một việc, năm bạn lên cấp ba

đó, phát huy thất thường, không vào

được cấp ba bạn muốn. Bạn



nhà ôm gối khóc thừa sống thiếu chết, bố

mẹ

mang theo chai rượu và

thuốc lá đi tìm quan hệ

giúp bạn, tối mùa hè, vừa buồn vừa mệt lại nóng, bọn họ



cửa từng nhà

một.

Bọn họ

nắm tay bạn, trước mặt những người có

quyền có

thế

cúi

đầu khom lưng, nịnh nọt lấy lòng, ra sức biếu quà. Bạn giương mắt

đứng nhìn, trong lòng

đau giống như đao chém, nước mắt

đảo quanh trong hốc mắt, lại nhất

định cắn răng, thứ

chảy ra chỉ



thể



mồ

hôi.

Bố

mẹ

bạn trước sau chạy chọt cả

một mùa hè, bạn cuối cùng cũng vào

được trường cấp ba mình mong muốn. Nhưng các bạn học cùng thi trượt cấp ba kia, lại chỉ



thể ở

lại trường cũ, ghen tị

với bạn.

Công bằng?

Không công bằng?

Bạn nói bạn không hiểu xã

hội này, không có

người nào thật sự

hiểu, bạn chỉ



thể

không ngừng thích

ứng với nó, sau

đó

lợi dụng nó

leo lên

đỉnh cao kế

tiếp.

Trở

nên mạnh mẽ

mà độc lập,

đây chính là điều bạn cần làm.