Ngôi làng Sùng Tả ở Quảng Tây tọa lạc tại một nơi hẻo lánh ít người. Vùng núi sâu thẳm cùng ranh giới chia cách nền văn minh, khi mặt trời chiếu xuống, bầu trời tỏa ra ánh nắng vàng óng.
Tống Úc đứng trên một vách đá cao, chờ đợi thời khắc mặt trời lặn, cô đang chụp lại những áng mây trôi nổi xa xa.
Hướng dẫn viên địa phương nhìn thấy cô phía sau cùng, huýt sáo nhắc nhở : “Đi nhanh lên nhé, trời sắp tối rồi.”
Hướng dẫn viên tên Chú Vương, là một người nông dân sống ở dưới chân núi, khoảng hơn 40 tuổi, làn da màu đồng nhuộm lên sự vất vả trên miền đất canh tác, quanh mắt có nếp nhăn sâu, trên tay chú hầu như là vết chai sạn, vừa nhìn đã biết là kiểu người chăm chỉ cần mẫn.
Khoảng thời gian này chú Vương ngày nào cũng dẫn đội khảo sát thực địa ra vào núi, suốt ngày bận bịu với những công việc nặng nhọc nhưng không bao giờ than vãn.
Tống Úc nhìn chú cười cười, cô tắt máy ảnh, đuổi nhanh theo nhịp bước của những người ở trên.
Lần này Viện xã hội học lên núi nghiên cứu một bộ tộc đã mai danh ẩn tích rất nhiều năm, văn hóa bộ lạc của họ rất khác với văn hóa dân tộc hiện có, họ sống một lối sống gần như nguyên thủy.
Dự án nghiên cứu nhận được sự đồng tình của tất cả các bên, thậm chí cả những lãnh đạo thuộc hội cấp bảo mật cũng theo đội khảo sát lần này.
Rất nhanh chóng, Tống Úc đã đuổi kịp theo bước chân của những người phía trước, cô gặp được Triệu Hâm Hâm đang vác theo máy quay phim và Viện trưởng viện nghiên cứu Lý Chấn trước đó.
Triệu Hâm Hâm cầm bình nước trong tay, một bên vừa nôn khan một bên dùng nước súc miệng, sắc mặt nhợt nhạt cùng cực.
“Vẫn chưa đỡ hơn à?” Cô bước qua một bãi nôn của anh ta.
Triệu Hâm Hâm đang đau khổ xua tay với cô.
Sau cuộc khảo sát ngày hôm nay, vừa hay anh ta gặp được cảnh người trong bộ lạc chế biến món ăn, không phải con gì lạ mặt, mà chính là một con chuột to đùng.
Triệu Hâm Hâm phụ trách việc quay phim, anh quay không sót khung hình nào, bây giờ chắc nhớ lại cảnh tượng khi đó, quả thực là không nhẫn nhịn được nữa.
Lý Chấn nhìn dáng vẻ anh hiện tại, cũng không lạ lẫm gì, vừa cười vừa giúp anh vuốt lưng. Ông an ủi, nói : “Cậu đừng xem nó là chuột, xem nó như là thịt bình thường thôi là được.”
Vừa nghe tới từ “chuột”, đầu óc Triệu Hâm Hâm tê rần lại, lại “Ọe ~~~~~” một hồi.
“Đừng, đừng nhắc từ đó với cháu nữa.” Họng anh bị nôn khan mà đau rát cả ra.
Tống Úc âm thầm lùi lại vài bước chân, nhìn thấy bình nước của anh hết nước, cô đem chai nước khoáng trong túi ra cho anh.
Lý Chấn cười càng to hơn : “Hahaha, được được được, không nhắc tới nữa. Vừa bắt đầu thì đúng là sẽ có chút không quen.”
Ông nhìn sang Tống Úc, “Cháu không sao chứ?”
Tống Úc lắc đầu : “Vẫn ổn ạ, có lẽ do cháu nhìn nhiều rồi.”
Khi trước còn ở rừng mưa, cô thường nhìn thấy hội người Đáp Khắc Ngõa Nhĩ lột da khỉ, con khỉ sau khi bị lột da, giống đứa trẻ con mới sinh. Lúc đầu cô cũng không quen, nhưng sau đó cũng hiểu ra. Ở trong mắt cô đó là thứ rất kinh tởm, nhưng nó xuất phát từ nhận thức mà cô có được về xã hội mà cô đang sống, nhưng đối với những người dân bộ lạc mà nói, nó chỉ là thức ăn nuôi sống họ mà thôi.
“Phải rồi, tôi quên mất là cháu từng ở Amazon.” Lý Chấn nhớ lại : “Tiếc là giáo sư Bùi không quay về được, nếu không cậu ấy có thể nói chuyện với cháu về chủ đề này nhiều hơn.”
Dự án nghiên cứu lần này, vốn dĩ người dẫn đội khảo sát không phải là Lý Chấn, nhưng vì người dẫn đội ban đầu được chỉ định vẫn còn đang trong Amazon, không ai liên lạc được với người đó, cho nên ông mới phải tạm thòi dẫn đội.
Sau khi Tống Úc nghe xong, cô nghĩ chuyện mất tín hiệu là chuyện lớn, còn đề nghị cử người đi tìm, nhưng Lý Chấn thì lại rất bình tĩnh, ông nói giáo sư nhân loại học hay phải đi vào vùng rừng núi xa xôi để nghiên cứu thực địa, mất liên lạc chỉ là chuyện thường thấy.
Hơn nữa nhìn thái độ của Lý Chấn, thì chắc là ông rất tin tưởng vào năng lực của giáo sư nhân loại học này, không tỏ ra chút lo lắng nào.
Hai tiếng leo bộ đường núi, Triệu Hâm Hâm nôn cả dọc đường, cuối cùng cũng ổn định lại được khi chuẩn bị tiến vào làng. Đội khảo sát sẽ ở trong thôn làng này, còn những lãnh đạo cấp cao sống trong một ngôi nhà ba tầng do ủy ban làng xây dựng.
Họ ăn tối tại bãi đất trống bên ngoài ủy ban, trên mặt đất có hai cái bàn tròn, ai đến trước thì ăn trước. Triệu Hâm Hâm ăn không nổi, anh đi tìm đội ngũ nhân viên lấy điện thoại.
Bởi vì những người tham gia vào dự án khảo này có mức độ được bảo mật rất cao, cho nên tất cả những đoàn viên khảo sát đều phải giao nộp lại điện thoại, buổi tối sau khi công việc kết thúc, sẽ có năm phút thời gian sử dụng, báo bình an cho người nhà.
Vợ của Triệu Hâm Hâm đã mang thai bốn tháng, mỗi năm phút hàng ngày này, anh đều dùng điện thoại để gọi điện nói chuyện với vợ.
Tống Úc là người duy nhất không dùng điện thoại, cô không có ai để báo bình an, người mà cô muốn gọi nhất cũng không nhận được điện thoại của cô.
Cô sờ sờ vào tượng rối gỗ trong tay, dự định quay xong bộ phim trong tay sẽ quay trở lại Amazon.
-
Bầu trời trong thôn khỏang 4-5 giờ chiều đã sẩm tối, không có hoạt động vui chơi nào diễn ra, nên khiến cho buổi tối trở nên dài đằng đẵng.
Bởi vì nhà trống trong thôn không nhiều, đoàn khảo sát sống rải rác trong nhà dân, Tống Úc và Triệu Hâm Hâm sống trong một ngôi nhà của một ông lão đơn côi.
Ông lão ở cùng với cháu mình, họ ngủ rất sớm, Triệu Hâm Hâm hẹn đánh bài với vài người trong đội, anh ta đem theo baì poker và đèn pin đi sang nhà bên cạnh, ngày mai đội khảo sát không lên núi, đánh bài muộn một chút cũng không sao.
Khoảng chín giờ tối, trời đổ cơn mưa.
Mưa trong thôn núi không giống mưa ở thành phố, nước rơi từ mây xuống, giống như hơi nước được ngưng đọng trong không khí, trút xuống sau khi được bão hòa, đến nhanh mà đi cũng nhanh.
Gió thổi bên chiếc cửa sổ gỗ, mưa trút vào trong. Hơn nửa chiếc bàn gỗ bị thấm nước loang lổ. Tống Úc ngủ không được ngon, cô nghe thấy một tiếng “bộp” liền bị đánh thức.
Cô giơ tay sang bên cạnh giật dây đèn, bóng đèn sợi đốt treo giữa trần nhà sáng lên, căn phòng được bao trùm trong một màu vàng mờ ảo.
Đèn đột nhiên sáng khiến Tống Úc nheo mắt lại, cô nhìn về phía âm thanh, hóa ra con rối gỗ đặt trên bàn bị gió quật ngã, lăn xuống sàn xi măng. Cô vội vàng đứng dậy khỏi giường, nhặt con rối từ dưới đất lên, nghiêm túc kiểm tra nó một lượt.
Sàn bê tông rất cứng, gỗ lâu năm bền mà giòn, một góc nhỏ của con rối vỡ bị vỡ ra. Mưa ngoài trời đã tạnh từ lâu, có cơn gió lạnh lẽo lùa vào phòng, nhiệt độ buổi tối ở đây khá thấp.
Những ngôi nhà trong làng san sát nhau, cô nghe thấy được tiếng đánh bài ồn ã phía căn nhà bên cạnh, Tống Úc cầm con rối gỗ trong tay, khoác áo khoác, cuộn lại cuốn kịch bản không biết đã sửa đổi bao nhiêu lần, đút vào túi áo, ra ngoài.
Cô mượn ánh trăng rồi đi lang thang không có mục đích, bất tri bất giác đi tới trụ sở ủy ban thôn, có lẽ bởi vì chỉ có ngôi nhà này có ánh đèn sáng nhất.
Ngoài sân có một chiếc bàn vuông bằng tre cho bốn người ngồi, bên trên bày một bộ ấm chén, đồ sứ men ngọc rất tinh xảo, có một nồi nước được đun trên bếp hồng, khói tỏa ra nghi ngút.
Tống Úc nhìn xung quanh nhưng không có ai, cô đang tự hỏi không biết có phải là vị lãnh đạo nhàn rỗi nào đó muốn ra đây pha trà hay không, uống được một nửa thì có việc phải đi.
Những ngày qua, hành trình của lãnh đạo và nhân viên đội khảo sát không khớp nhau, đoàn khảo sát chủ yếu tới các miền núi xa xôi để làm khảo sát thực địa, còn phần lớn các lãnh đạo sẽ phụ trách công việc hội họp, bàn bạc thảo luận kế hoạch xóa đói giảm nghèo.
Chỉ có Lý Chấn sẽ báo cáo lại với ủy ban thôn làng sau mỗi khi cuộc khảo sát kết thúc. Tuy là Tống Úc biết rõ có rất nhiều những lãnh đạo cấp cao cũng sống trong làng nhưng chưa từng gặp được mặt, cô do dự một lúc cũng không muốn làm phiền tới ai nên quay người định rời đi.
“Vừa tới sao đã đi rồi?” Có giọng nói già dặn và cởi mở vang lên.
Tống Úc sững người, cô quay đầu theo tiếng âm thanh phát ra, nhìn thấy một bóng người đi xuống trên hành lang tầng hai.
Người đàn ông mặc bộ áo dài sạch sẽ, là một kiểu ăn mặc rất già dặn, tóc đã lốm đốm bạc, hơi thưa nhưng được chải chuốt rất gọn gàng.
Lưng ông rất thẳng, cơ thể được chăm sóc rất tốt, không có bụng phệ, cũng không có phong thái của người già. Tuy là trên khuôn mặt đã có nhiều dấu hiệu tuổi tác nhưng vẫn có thể nhìn ra khi còn trẻ ông nhất định là người rất anh tuấn, khí khái.
Ông nhìn thấy Tống Úc, khuôn mặt hòa nhã dễ gần, không đem theo một chút công kích nào. Tầm nhìn của Bùi Chẩm Sơn rơi xuống con rối gỗ mà Tống Úc đang cầm trong tay, có một tia sáng le lói trong con ngươi ẩn giấu những cảm xúc không tên.
“Qua đây uống tách trà đi.”
“….” Tống Úc không biết tại sao, khi đối mặt với người lịch lãm ôn hòa trước mặt, tiềm thức cô vâng lời, bước lên rồi ngồi vào chiếc bàn tre.
Bùi Chẩm Sơn cầm ấm nước nóng lên, bắt đầu chầm chậm pha trà, bàn tay và cử chỉ trầm tĩnh khi được thời gian mài dũa. Ông pha một tách cho Tống Úc.
Cô nhỏ tiếng nói cảm ơn, dưới khí chất thản nhiên bình tĩnh của đối phương, trông cô có vẻ hơi thận trọng. Cô đặt rối gỗ lên bàn tre, hai tay cầm lấy tách trà, uống một ngụm nhỏ.
Vị trà được pha hai lần không quá nồng cũng không quá nhạt vị, lúc đầu uống vào họng có hơi chát, nhưng cuối cùng lại là vị ngọt thanh. Bùi Chẩm Sơn nhìn con rối gỗ trên bàn, thuận miệng hỏi cô : “Ta có thể xem nó không?”
Tống Úc gật gật đầu.
Bùi Chẩm Sơn cầm rối gỗ lên, nhìn vào tròng mắt con rối gỗ, biểu tình ôn nhu. Ông xoay rối gỗ lại, chú ý tới có vết vỡ nhỏ sau nó, hỏi cô : “Nó bị vỡ từ khi nào thế?”
“Vừa nãy bị gió thổi, cháu không cẩn thận làm rơi nó.”
Bùi Chẩm Sơn cười cười, “Thảo nào, tôi nói sao trước đây lại không chú ý tới.”
Ông nói xong, Tống Úc hơi sững người, nghiêng đầu nhìn ông : “Trước đây bác từng nhìn thấy nó ư?”
Bùi Chẩm Sơn đặt lại con rối gỗ xuống bàn tre, “Trước đây con rối này ở trong nhà tôi.”
Cách nói của ông rất đặc biệt, ông không nói nó thuộc về ông, mà nói nó từng ở trong nhà của ông, giống như ông chỉ cung cấp cho con rối già một nơi ở, và coi nó như một vật thể sống.
Tống Úc ngạc nhiên nhìn ông, rất nhanh đoán ra thân phận của ông, cô không ngờ là mình gặp được Bùi Lão tiên sinh ở đây. Cô hơi bối rối gãi đầu, “Xin lỗi bác, là cháu không bảo quản nó tốt.”
Bùi Chẩm Sơn rót thêm trà cho cô, “Cháu có biết truyền thuyết về rối gỗ không?”
Tống Úc lắc đầu.
“Trong thần thoại của các bộ lạc người da đỏ, ông ta là một vị thần bị điều xuống trần gian, khi ông ấy đi dạo trần gian thì gặp phải cảnh bị con người ngược đãi, vì vậy ông ta đã ra lệnh trừng phạt loài người, chỉ có một gia đình tốt bụng cung cấp cho ông ta một nơi để thoát thân khỏi thảm họa.”
“…” Tống Úc nghe Bùi Chẩm Sơn kể, thì lại càng ngượng ngùng, cô không phải chính là người ngược đãi con rối già này ư, còn làm gãy cả chân của nó, cô dùng đầu ngón tay xoa xoa vào tách trà bằng ngọc bích, động tác nhỏ biểu hiện cô hơi không thoải mái và khá tội lỗi.
Bùi Chẩm Sơn nhìn thấy biểu cảm phức tạp trên gương mặt của cô gái nhỏ, thì cười ha hả: “Ta đùa cháu thôi, cháu đừng để ý.”
“Ta nghe nói con rối gỗ này được người ta đấu giá rất cao trong buổi dạ tiệc, số tiền quyên góp được có thể giúp đỡ được nhiều mảnh đời cực khổ, cho nên thần linh sẽ không trách tội cháu đâu.” Bùi Chẩm Sơn nói chuyện rất tiết chế, khiến người khác cảm giác rất thoải mái.
Tống Úc từ từ thả lỏng cơ thể, cũng cười cười : “Vậy thì tốt ạ”
Uống xong hai cốc trà, Bùi Chẩm Sơn nhìn quét qua đồng hồ trên tay cô : “Muộn vậy rồi cháu còn chạy lung tung để làm gì?”
Tống Úc rút quyển kịch bản từ trong túi ra, “Cháu muốn tìm một nơi yên tĩnh để sửa kịch bản, có phải cháu làm phiền bác nghỉ ngơi không? Nếu vậy cháu xin phép cáo từ trước.”
Bùi Chẩm Sơn xua xua tay : “Không sao, không phiền, cháu cứ tự nhiên.”
Bùi Chẩm Sơn nhìn kịch bản rồi biểu thị ý ông có thể xem hay không, rất lịch sự và thành ý.
Tống Úc nhún vai, đáp ý rằng bác cứ tự nhiên.
Kịch bản của cô được in trên một tập giấy A4, không được ghim lại, từng tờ từng tờ lẻ tẻ.
Cứ như vậy, cô duyệt một trang kịch bản sẽ để sang bên cạnh, Bùi Chẩm Sơn cũng xem từng trang từng trang một.
Bởi vì Tống Úc đã xem xét lại kịch bản rất nhiều lần nên tốc độ đọc càng lúc càng nhanh, mà tốc độ của Bùi Chẩm Sơn cũng nhanh như vậy.
Ông lấy từ trong túi áo ra một chiếc kính gọng vàng, híp mắt nhìn rất nghiêm túc. Khi Tống Úc liếc khóe mắt sang bên ông, cô hơi sững lại, không biết tại sao khi nhìn thấy góc nghiêng của Bùi Chẩm Sơn cô lại nhớ tới một người khác.
Cô cứ ngẩn ngơ rất lâu mới định thần lại được.
Tống Úc nhìn chằm chằm vào những kí tự hình vuông trên tờ giấy trắng, sau cùng bất lực lắc lắc đầu.
Khi sửa tới trang cuối cùng, cô nhìn thấy cái kết được viết lúc đầu, nhân vật chính từ một bộ tộc cổ đại đã bị ảnh hưởng rất nhiều bởi thế giới văn minh, sau cùng quyết định ở lại với thế giới mới này.
Cô đóng khung phần kết bằng bút màu, viết một dấu gạch lớn, kiểu thay đổi kịch bản này không nên viết bằng tay, cô định quay về sẽ lấy máy tính đánh lại.
Lúc này Bùi Chẩm Sơn cũng xem tới trang cuối, “Thực ra kết cục rất tốt, tại sao còn phải sửa?”
Tống Úc cầm lại rối gỗ trên tay, sờ vào nó, “Có lẽ là vì bản thân cháu muốn đi sang một thế giới khác.” Ý muốn chủ quan của bản thân cô sẽ ảnh hưởng tới hành động của các nhân vật trong kịch bản.
Nghe cô nói xong, ánh mắt của Bùi Chẩm Sơn dừng trên người cô một lúc lâu.
Ông thu lại ánh mắt, nhấc cái ấm ra khỏi ngọn lửa hồng.
“Con người ấy à, luôn muốn chạy trốn khi gặp phải những khó khăn trắc trở, nhưng sau khi cuộc sống thuận lợi hơn thì lại muốn bằng lòng với thực trạng.”
Bùi Chẩm Sơn dừng lại một lúc, “Nhưng có nhiều lúc, ta muốn đi đâu, không phải ta cứ muốn chọn là sẽ được chọn.”
Giọng ông trầm mà chậm rãi, giống như rượu cũ được ủ lâu năm.
Tống Úc chưa bao giờ hòa thuận với những người lớn tuổi, vì tình cảm của cô và ba mẹ vốn rất nhạt nhòa, đây cũng được coi như là lần đầu tiên cô được nghe người bề trên giảng giải đạo lý.
Không phải là kiểu giảng giải rất cứng rắn, mà ông đứng ở một góc độ bản thân đã từng trải qua, đem theo trí tuệ đã được thời gian tích lũy theo năm tháng.
Trong vùng rừng núi nhiệt độ xuống thấp, hai con người cách nhau hai thế hệ, nói chuyện rất lâu.
-
Ngày thứ hai, Tống Úc muốn đem kịch bản sửa xong đưa cho Bùi Chẩm Sơn xem, nhưng cán bộ ủy ban thôn nói với cô rằng, do có việc đột xuất nên Bùi Chẩm Sơn đã vội vàng rời đi rồi. Sau đó cô lại được biết, Bùi Chẩm Sơn tới Quảng Tây là nhận được lời mời từ các lãnh đạo cấp cao, vì ông hiểu rõ phong tục văn hóa của các bộ lạc người Quảng Tây, buổi báo cáo sau mỗi một ngày của Lý Chấn cũng là báo cáo cho Bùi Chẩm Sơn nghe.
Nửa tháng sau, khảo sát cuối cùng cũng hoàn thành, mọi người nhận lại điện thoại, rời khỏi thôn.
Chiếc xe chạy dọc theo con đường núi quanh co, tín hiệu lúc có lúc không. Tống Úc hơi say xe, cô ngồi hàng ghế sau cùng hơi khép mắt, tinh thần nửa tỉnh nửa mê, phảng phất như quay lại vừng rừng mưa nhiệt đới, nhìn thấy mặt trời đỏ thẫm như máu.
Đột nhiên, cô nghe thấy Lý Chấn ngồi bên cạnh nói tục một câu : “Mẹ kiếp”
Có người hỏi, “Sao thế?”
Lý Chấn ngồi thẳng người dậy, nét mặt nhăn nhó, đọc tiêu đề tin tức trong điện thoại – “Vụ cháy thế kỉ tại vùng rừng nhiệt đới Amazon thiêu rụi hơn 800.000 ha cây màu.”