ÔNG LÀO ĐÁNH CÁ VÀ GÃ HUNG THẦN
Thượng đế qua đời hơn một nghìn tám trăm năm, và chúng ta hiện đang
sống thời tận cùng các thế kỷ. Ngài hãy kể cho tôi nghe chuyện về ngài,
nguyên do vì đâu ngài bị nhốt trong chiếc lọ này?”
Nghe hỏi, vị thần nhìn lão đánh cá một cách kiêu ngạo và trả lời: “Mày
hãy nói với ta cho có lễ độ hơn; mày to gan quá đấy, sao dám gọi ta là thần
linh cao lớn?”
Lão cãi:
- Phải chăng tôi sẽ nói với ngài lễ độ hơn, nếu tôi gọi ngài là một con cú
gặp may?
- Tao bảo mày phải ăn nói cho lễ độ hơn trước khi tao gϊếŧ chết mày.
- Ơ hay! Sao ngài lại gϊếŧ tôi? – Lão vặn lại. – Tôi vừa giải thoát cho ngài,
ngài đã quên rồi ư?
- Không, ta nhớ, nhưng điều đó cũng không ngăn trở việc ta gϊếŧ mày. Ta
chỉ có một ân huệ để ban cho mày mà thôi.
- Ân huệ gì vậy? – Lão đánh cá hỏi.
- Ấy là cho phép mày lựa chọn cách mày muốn chết như thế nào.- Nhưng tôi đã làm điều gì xúc phạm đến ngài? – Lão hỏi. – Thế ra ngài
thưởng công cho cái việc tốt lành tôi giúp ngài bằng cách ấy phải không?
- Ta không thể đối xử với mày bằng cách nào khác hơn. – Vị thần nói. –
Mày không muốn tin thì hãy nghe cho thủng chuyện ta kể đây:
“Ta vốn là một vị thần linh nổi loạn chống lại quyền uy của Thượng đế.
Tất cả các thần linh khác đều thừa nhận Xalômông vĩ đại, đấng tiên tri của
Thượng đế, và đều thần phục Người, chỉ có Xaca và ta là những kẻ duy nhất
không chịu hạ mình làm việc đó. Để trả thù, nhà vua hùng mạnh ấy sai
Atxáp, con của Barakhia, tể tướng của Người, đến bắt ta. Lệnh đó được thực
hiện. Atxáp đến bắt ta, cưỡng bức ta đến trước ngai vàng của chúa tể ông ta.
Xalômông, con của Đavít, ra lệnh cho ta phải từ bỏ lối sống của mình, phải
thừa nhận quyền lực của Người và phục tùng mệnh lệnh của Người. Ta ngạo
nghễ từ chối không tuân theo. Ta thà chịu đựng mọi sự thù ghét của Người
còn hơn là thề trung thành và thần phục, như Người buộc ta phải làm. Để
trừng phạt ta, Người giam ta vào trong cái lọ này; và để ta không thể nào
vượt ngục, Người tự tay đóng lên cái nắp bằng chì con ấn của Người có khắc
tên Thượng đế. Xong đâu đấy, Người giao cái lọ cho một trong những thần
linh chịu thuần phục và truyền cho hắn ném ta xuống biển. Lệnh ấy được thi
hành mặc dù ta chẳng muốn chút nào. Trong thế kỷ tù đày đầu tiên, ta thề
nếu có ai giải thoát cho ta trước khi hết hạn một trăm năm, ta sẽ làm cho
người đó trở nên giàu có, cho dù ngay cả khi người ấy qua đời. Nhưng một
thế kỷ trôi qua, mà chẳng có ai làm giúp ta cái việc tốt lành ấy cả. Trong thế
kỷ thứ hai, ta thề sẽ mở cửa tất cả các kho tàng trên trái đất giao cho bất kỳ
người nào đem lại tự do cho ta. Nhưng ta vẫn không được may mắn gì hơn.
Trong thế kỷ thứ ba, ta hứa sẽ làm cho người giải thoát ta trở thành một ông
vua hùng mạnh. Hồn thiêng của ta sẽ luôn luôn ở bên cạnh người đó, và cứ
mỗi ngày ta sẽ thỏa mãn cho người đó ba điều ước, cho dù những điều ước
ấy như thế nào.
Nhưng thế kỷ này lại trôi qua giống như hai thế kỷ trước, còn ta vẫn cứ
lâm vào tình trạng giam cầm. Cuối cùng, chán ngán, hay đúng hơn là điên
tiết vì thấy mình bị tù đày quá lâu, ta thề nếu từ đây ai giải thoát ta, ta sẽ gϊếŧ
chết không chút xót thương và sẽ không ban cho một ân huệ nào khác ngoài
việc cho phép tự lựa chọn cách chết. Chính vì vậy mà ta cho phép mày tự
chọn, xem mày muốn được ta gϊếŧ bằng cách nào.”
Những lời của vị thần làm lão đánh cá rất lo âu.
- Khốn nạn thân tôi! – Lão kêu lên. – Sao tôi lại đến chốn này làm ơn cho
một kẻ vong ân bội nghĩa? Xin ngài hãy xót thương, hãy nhận ra sự bất công
của ngài, và hãy xóa bỏ lời thề quá ư vô lý. Hãy tha tội cho lão. Thượng đế
sẽ đại xá cho ngài. Nếu ngài rộng lượng cho lão được sống, thì Thượng đế sẽche chở cho ngài tránh khỏi mọi mưu toan ám hại.
- Không, – vị thần nói – mày nhất định phải chết. Mày muốn được cái chết
nào thì hãy chọn đi, để tao kết liễu đời mày.
Thấy vị thần khăng khăng muốn gϊếŧ mình, lão đánh cá đau đớn vô cùng.
Lão tiếc thương thân mình thì ít mà thương cho ba đứa con sẽ lâm vào cảnh
khốn cùng sau khi mất bố thì nhiều. Lão cố gắng tìm cách làm cho vị thần
bớt giận: “Ngài ôi! Xin ngài hãy nghĩ đến việc tôi vừa làm cho ngài mà đoái
thương!”
- Thì ta đã chẳng bảo, chính vì việc làm của mày mà ta bắt buộc phải kết
liễu đời mày đó sao.
- Thật là lạ lùng làm sao! – Lão đánh cá đáp. – Ai lại khăng khăng lấy oán
báo ân đến mức ấy bao giờ. Tục ngữ có câu: người nào làm điều lành cho kẻ
không đáng được hưởng thì bao giờ cũng bị đền đáp không hay. Thú thật,
trước đây lão cho rằng câu tục ngữ đó sai. Không có gì xúc phạm lẽ phải và
luật lệ xã hội hơn là câu nói đó. Thế mà giờ đây lão phải đau đớn mà nhận ra
rằng nó quá ư đúng đắn.
Vị thần ngắt lời:
- Chớ để mất thời giờ, mọi lý lẽ đều không làm thay đổi chủ định của ta
đâu. Hãy nói nhanh lên, mày muốn được ta gϊếŧ chết bằng cách nào?
Sự bức bách làm nảy trí thông minh. Lão đánh cá nghĩ ra một mẹo. Lão
nói với thần: “Vì không có cách nào tránh khỏi chết, thôi thì lão đành phục
tùng ý Trời vậy. Nhưng trước khi chọn cách chết, lão cầu xin ngài, hãy vì uy
danh vĩ đại của Thượng đế đã được khắc vào con ấn của đấng tiên tri
Xalômông, con trai Đavít, mà trả lời thật thà cho lão biết câu lão hỏi ngài sau
đây.”
Thấy mình lâm vào thế không thể khước từ lời cầu xin nhân danh Thượng
đế, hung thần run sợ trong lòng. Hắn bảo lão đánh cá: “Nào, mày muốn hỏi
gì ta thì hỏi nhanh lên!”
Được thần cho phép, lão đánh cá liền hỏi: “Lão muốn biết có đúng ngài đã
ở trong cái lọ ấy không? Ngài có dám thề trước Thượng đế rằng quả đúng
như vậy không?”
- Đúng, ta xin thề trước Thượng đế rằng ta đã ở trong cái lọ, điều đó hoàn
toàn đúng sự thật.
- Thật thà mà nói lão không sao tin được lời ngài. Cái lọ một bàn chân của
ngài thôi cũng không đút lọt, làm sao có thể chứa đựng toàn bộ thân thể ngài
cơ chứ!
- Nhưng ta thề độc với mày, đúng là với cái hình dạng như mày thấy tađây, ta đã ở trong ấy. Ta đã thề long trọng như vậy mày vẫn không tin ư?
- Vâng, đúng thế. – Lão nói. – Lão sẽ chẳng bao giờ tin đâu, trừ phi ngài
cho lão tận mắt trông thấy.
sống thời tận cùng các thế kỷ. Ngài hãy kể cho tôi nghe chuyện về ngài,
nguyên do vì đâu ngài bị nhốt trong chiếc lọ này?”
Nghe hỏi, vị thần nhìn lão đánh cá một cách kiêu ngạo và trả lời: “Mày
hãy nói với ta cho có lễ độ hơn; mày to gan quá đấy, sao dám gọi ta là thần
linh cao lớn?”
Lão cãi:
- Phải chăng tôi sẽ nói với ngài lễ độ hơn, nếu tôi gọi ngài là một con cú
gặp may?
- Tao bảo mày phải ăn nói cho lễ độ hơn trước khi tao gϊếŧ chết mày.
- Ơ hay! Sao ngài lại gϊếŧ tôi? – Lão vặn lại. – Tôi vừa giải thoát cho ngài,
ngài đã quên rồi ư?
- Không, ta nhớ, nhưng điều đó cũng không ngăn trở việc ta gϊếŧ mày. Ta
chỉ có một ân huệ để ban cho mày mà thôi.
- Ân huệ gì vậy? – Lão đánh cá hỏi.
thưởng công cho cái việc tốt lành tôi giúp ngài bằng cách ấy phải không?
- Ta không thể đối xử với mày bằng cách nào khác hơn. – Vị thần nói. –
Mày không muốn tin thì hãy nghe cho thủng chuyện ta kể đây:
“Ta vốn là một vị thần linh nổi loạn chống lại quyền uy của Thượng đế.
Tất cả các thần linh khác đều thừa nhận Xalômông vĩ đại, đấng tiên tri của
Thượng đế, và đều thần phục Người, chỉ có Xaca và ta là những kẻ duy nhất
không chịu hạ mình làm việc đó. Để trả thù, nhà vua hùng mạnh ấy sai
Atxáp, con của Barakhia, tể tướng của Người, đến bắt ta. Lệnh đó được thực
hiện. Atxáp đến bắt ta, cưỡng bức ta đến trước ngai vàng của chúa tể ông ta.
thừa nhận quyền lực của Người và phục tùng mệnh lệnh của Người. Ta ngạo
nghễ từ chối không tuân theo. Ta thà chịu đựng mọi sự thù ghét của Người
còn hơn là thề trung thành và thần phục, như Người buộc ta phải làm. Để
trừng phạt ta, Người giam ta vào trong cái lọ này; và để ta không thể nào
vượt ngục, Người tự tay đóng lên cái nắp bằng chì con ấn của Người có khắc
tên Thượng đế. Xong đâu đấy, Người giao cái lọ cho một trong những thần
linh chịu thuần phục và truyền cho hắn ném ta xuống biển. Lệnh ấy được thi
hành mặc dù ta chẳng muốn chút nào. Trong thế kỷ tù đày đầu tiên, ta thề
nếu có ai giải thoát cho ta trước khi hết hạn một trăm năm, ta sẽ làm cho
người đó trở nên giàu có, cho dù ngay cả khi người ấy qua đời. Nhưng một
kỷ thứ hai, ta thề sẽ mở cửa tất cả các kho tàng trên trái đất giao cho bất kỳ
người nào đem lại tự do cho ta. Nhưng ta vẫn không được may mắn gì hơn.
Trong thế kỷ thứ ba, ta hứa sẽ làm cho người giải thoát ta trở thành một ông
vua hùng mạnh. Hồn thiêng của ta sẽ luôn luôn ở bên cạnh người đó, và cứ
mỗi ngày ta sẽ thỏa mãn cho người đó ba điều ước, cho dù những điều ước
ấy như thế nào.
Nhưng thế kỷ này lại trôi qua giống như hai thế kỷ trước, còn ta vẫn cứ
lâm vào tình trạng giam cầm. Cuối cùng, chán ngán, hay đúng hơn là điên
tiết vì thấy mình bị tù đày quá lâu, ta thề nếu từ đây ai giải thoát ta, ta sẽ gϊếŧ
chết không chút xót thương và sẽ không ban cho một ân huệ nào khác ngoài
việc cho phép tự lựa chọn cách chết. Chính vì vậy mà ta cho phép mày tự
chọn, xem mày muốn được ta gϊếŧ bằng cách nào.”
Những lời của vị thần làm lão đánh cá rất lo âu.
- Khốn nạn thân tôi! – Lão kêu lên. – Sao tôi lại đến chốn này làm ơn cho
một kẻ vong ân bội nghĩa? Xin ngài hãy xót thương, hãy nhận ra sự bất công
của ngài, và hãy xóa bỏ lời thề quá ư vô lý. Hãy tha tội cho lão. Thượng đế
sẽ đại xá cho ngài. Nếu ngài rộng lượng cho lão được sống, thì Thượng đế sẽche chở cho ngài tránh khỏi mọi mưu toan ám hại.
- Không, – vị thần nói – mày nhất định phải chết. Mày muốn được cái chết
nào thì hãy chọn đi, để tao kết liễu đời mày.
Thấy vị thần khăng khăng muốn gϊếŧ mình, lão đánh cá đau đớn vô cùng.
Lão tiếc thương thân mình thì ít mà thương cho ba đứa con sẽ lâm vào cảnh
khốn cùng sau khi mất bố thì nhiều. Lão cố gắng tìm cách làm cho vị thần
bớt giận: “Ngài ôi! Xin ngài hãy nghĩ đến việc tôi vừa làm cho ngài mà đoái
thương!”
- Thì ta đã chẳng bảo, chính vì việc làm của mày mà ta bắt buộc phải kết
liễu đời mày đó sao.
- Thật là lạ lùng làm sao! – Lão đánh cá đáp. – Ai lại khăng khăng lấy oán
báo ân đến mức ấy bao giờ. Tục ngữ có câu: người nào làm điều lành cho kẻ
không đáng được hưởng thì bao giờ cũng bị đền đáp không hay. Thú thật,
trước đây lão cho rằng câu tục ngữ đó sai. Không có gì xúc phạm lẽ phải và
luật lệ xã hội hơn là câu nói đó. Thế mà giờ đây lão phải đau đớn mà nhận ra
rằng nó quá ư đúng đắn.
Vị thần ngắt lời:
- Chớ để mất thời giờ, mọi lý lẽ đều không làm thay đổi chủ định của ta
đâu. Hãy nói nhanh lên, mày muốn được ta gϊếŧ chết bằng cách nào?
Sự bức bách làm nảy trí thông minh. Lão đánh cá nghĩ ra một mẹo. Lão
nói với thần: “Vì không có cách nào tránh khỏi chết, thôi thì lão đành phục
tùng ý Trời vậy. Nhưng trước khi chọn cách chết, lão cầu xin ngài, hãy vì uy
danh vĩ đại của Thượng đế đã được khắc vào con ấn của đấng tiên tri
Xalômông, con trai Đavít, mà trả lời thật thà cho lão biết câu lão hỏi ngài sau
đây.”
Thấy mình lâm vào thế không thể khước từ lời cầu xin nhân danh Thượng
đế, hung thần run sợ trong lòng. Hắn bảo lão đánh cá: “Nào, mày muốn hỏi
gì ta thì hỏi nhanh lên!”
Được thần cho phép, lão đánh cá liền hỏi: “Lão muốn biết có đúng ngài đã
ở trong cái lọ ấy không? Ngài có dám thề trước Thượng đế rằng quả đúng
như vậy không?”
- Đúng, ta xin thề trước Thượng đế rằng ta đã ở trong cái lọ, điều đó hoàn
toàn đúng sự thật.
- Thật thà mà nói lão không sao tin được lời ngài. Cái lọ một bàn chân của
ngài thôi cũng không đút lọt, làm sao có thể chứa đựng toàn bộ thân thể ngài
cơ chứ!
- Nhưng ta thề độc với mày, đúng là với cái hình dạng như mày thấy tađây, ta đã ở trong ấy. Ta đã thề long trọng như vậy mày vẫn không tin ư?
- Vâng, đúng thế. – Lão nói. – Lão sẽ chẳng bao giờ tin đâu, trừ phi ngài
cho lão tận mắt trông thấy.
