Mười Hai Năm Kịch Cố Nhân

Ngày em tư được cứu, kinh thành mưa liên miên.

Xe của Phó Đồng Văn bị kẹt trong làn mưa, anh không chờ nổi, đội mưa đi bộ từ Tiền Môn về nhà họ Phó.

Trên đường về, anh đã vô số lần hối hận mình đưa Đồng Quyến vào con đường cứu nước. Những năm ấy, đa số chí sĩ cứu nước đều bỏ mình, con đường phía trước mịt mờ không ánh sáng, những người bạn cũ từng nhắn tin trước đây đều đã hy sinh. Anh còn tưởng rằng người chết tiếp theo sẽ là mình, nhưng không ngờ người bị bắt cóc lại là Đồng Quyến.

Từ lúc Đồng Quyến bị bắt cóc, tin đồn lan khắp kinh thành. Ai cũng nói cậu tư nhà họ Phó vì trêu hoa ghẹp nguyệt mà đắc tội vơi tư lệnh, bị đưa đi giáo huấn. Chỉ mình Phó Đồng Văn hiểu vì họ đắc tội với phái bảo hoàng1 nên bị đe dọa trả thù.

1Chỉ những người mang tư tưởng bảo hoàng, bảo vệ chế độ quân chủ, ủng hộ một quân vương lên làm thống lĩnh quốc gia.

Nửa năm trời, anh không nhận được tin tức của em tư, từ căm phẫn đến tuyệt vọng, cuối cùng đã chuẩn bị sẵn tinh thần nhặt xác em mình, không ngờ ông trời có mắt, để anh chờ được tin vui ngày hôm nay.

Anh bước vào viện của Phó Đồng Quyến, từ đầu gối trở xuống lấm lem nước mưa và bùn, được cô hầu phục vụ, anh qua quýt thay bộ quần áo khác rồi vội vàng vào phòng ngủ của Đồng Quyến.

Bóng lưng cậu thanh niên nằm trên giường vô cùng xác xơ, yếu gầy, áo sơmi sạch sẽ dán trên sống lưng như bị mồ hôi thẩm ướt, trong ánh đèn có thể nhìn rõ từng vệt mồ hôi lạnh.

"Cậu tư bị thương ở đâu?" Phó Đồng Văn hỏi thầy lang.

Thầy lang không dám trả lời.

Anh nhìn Đàm Khánh Hạng đến đây trước mình: "Cậu nói đi."

Đôi mắt Đàm Khánh Hạng hoe đỏ, lời chưa kịp thốt khỏi miệng, nước mắt đã rơi xuống lã chã. Anh ta, một tiến sĩ du học từ nước ngoài về, một người đàn ông cao lớn đột nhiên rơi lệ trước bao nhiêu người trong phòng làm trái tim Phó Đồng Văn thắt lại.

Trên giường Phó Đồng Quyến nằm quay lưng về phía họ, dường như không nghe thấy tiếng anh ba mình đến, chỉ nắm chặt hai tay thành nắm đấm, khăn trải giường bị vò đến nhăn nhúm. Những cậu ấm xung quanh Phó Đồng Văn cũng có người bị nghiện nặng, nhưng vì nguồn thuốc trong nhà luôn được cung cấp đầy đủ nên chưa bao giờ gặp phải cơn vật thuốc thật sự. Cậu tư Phó lúc này cả người đẫm mồ hôi, nước mắt nước mũi trào ra, so vai rụt cổ, cả người co giật mà không thể kiềm chế được... Phó Đồng Văn nhìn anh rất lâu, rồi lại nhìn Đàm Khánh Hạng.

Trong lòng Đàm Khánh Hạng đau đớn, lặng lẽ gật đầu thừa nhận suy đoán của Phó Đồng Văn.

Mạng của cậu tư vẫn còn, nhưng anh bị nghiện thuốc phiện, hơn nữa còn phụ thuộc vào morphine.

Ngày ấy, hai thầy lang trong phòng không hiểu được giọt nước mắt của đàm Khánh Hạng.

Họ càng không hiểu gương mặt tái xanh của Phó Đồng Văn. Những cậu ấm có tiền có quyền trong kinh thành đều nghiện thuốc phiện, kể cả cậu ba Phó trước mắt đây cũng là cậu thiếu gia ăn chơi trứ danh. Không chỉ thầy lang, người ở các phòng trong nhà, cả Phó lão gia cũng coi đây là chuyện rất bình thường. Trong những gia tộc lớn như nhà họ Phó, cưới vợ bé và hút thuốc phiện là chuyện phong lưu chứ không hạ lưu, không có gì to tát.

Nhà họ Phó có tiền, không phải hạng dân đen phố chợ.

Nếu cậu tư Phó chỉ thèm thuốc phiện và morphine, vậy thì mua cho anh la được.

Nhưng Phó Đồng Văn và Đàm Khánh Hạng đều biết, đây là bi kịch đáng sợ nhất.

Sau khi đi du học về, cậu tư Phó vẫn luôn dốc hết sức mình giúp mọi người cai nghiện. Phó Đồng Văn muốn cứu nước, cậu tư Phó muốn cứu dân. Người đàn ông trở về nước để thực hiện mục đích như thế lại bị bắt cóc, bị đày đọa bằng hai tròng tra tấn, thuốc phiện lan khắp lãnh thổ Trung Quốc và thuốc an thần mà xã hội thượng lưu phương Tây vẫn luôn theo đuổi, tất cả đều trút lên cơ thể anh. Mạng vẫn còn, nhưng tim ở đâu?"

Phó Đồng Văn thuyết phục mẹ của Đồng Quyến để bà đồng ý chuyển cậu tư sang viện mình trị liệu, anh sợ khi cậu tư lên cơn nghiện morphine và cơn vật thuốc phiện sẽ làm cô sáu nhỏ tuổi sợ.

Noãn các phía Tây và phía Đông, hai anh em mỗi người một gian, Đàm Khánh Hạng ngủ ở căn phòng bên ngoài noãn các phía Tây, không nề hà ngày đêm chăm sóc Đồng Quyến.

Vào những năm ấy, morphine là thuốc cai nghiện phổ biến. Lúc nào cũng có thể bắt gặp một dòng quảng cáo trên báo: "Bột morphine giúp cai nghiện mới nhất đến từ London, thành phần chính gốc tác dụng mạnh mẽ, có hiệu quả chấm dứt cơn nghiện khá nhanh chóng."

Không ai biết rằng loại thuốc này còn gây nghiện chết người hơn.

Thú vui của bọn bắt cóc tống tiền là nhìn cậu ấm vật vã trong cơn nghiện, nước mắt nước mũi chảy ròng ròng, thấp kém ti tiện khi mất đi lòng tự tôn. Nhưng chúng lại không thể gϊếŧ cậu tư Phó, vì vậy vừa ép anh hít thuốc phiện, vừa tiêm morphine cho anh. Bọn chúng tưởng rằng vừa cho anh uống thuốc độc vừa để anh uống thuốc giải mới là cách tốt nhất.

Nhưng lại làm Phó Đồng Quyến lệ thuộc vào cả thuốc phiện lẫn morphine.

Năm Quang Tự thứ ba mươi, trời từ hạ chuyển sang đông..

Vết kim tiêm trên người Phó Đồng Quyến nhiều đến đáng sợ, cuối cùng còn không tìm thấy chỗ để đặt kim.

Anh dùng cơ thể mình để chứng minh một kết luận, độc tính của morphine còn hơn cả thuốc phiện, nghiện morphine còn khó bỏ hơn cả nghiện thuốc phiện. Đến mùa đông, anh từ chối tiêm morphine cai nghiện, yêu cầu Đàm Khánh Hạng trói mình lên giường, cưỡng chế cai thuốc. Nỗi đau khổ khi lên cơn nghiện morphine không khác nào bước vào Quỷ Môn Quan, cuối cùng anh mất kiểm soát, gáo khóc cầu xin Phó Đồng Văn và Đàm Khánh Hạng cởi trói cho mình, trong làn nước mắt anh chửi rủa trách móc anh trai, hoàn toàn mất đi sự tỉnh táo.

Cuối cùng, Đàm Khánh Hạng ép anh uống thuốc ngủ, giúp anh ngủ say.

Ngay cả trong mơ, anh vẫn đang khóc.

Chàng trai đầu đội trời chân đạp đất, cậu tư nha họ Phó, tiến sĩ y học du học ở nước ngoài, bác sĩ Tây y sau khi về nước giúp đồng bào cai nghiện... đang khóc trong mơ, gọi tên mẹ mình, gọi tên Phó Đồng Văn...

Anh đang cầu xin sự giúp đỡ, mà Phó Đồng Văn bất lực.

Những ngày đêm ấy, có lúc Phó Đồng Văn muốn bỏ cuộc, anh có tiền, đủ để tiêm morphine cho em tư mình, đến già đến chết cũng không thành vấn đề. "Anh ba." Sau khi thuốc ngủ tan, Phó Đồng Quyến mới có lúc tỉnh táo ngắn ngủi, nhìn anh trai, "Em là bác sĩ, em là... bác sĩ muốn giúp mọi người cai thuốc phiện..."

Đàm Khánh Hạng cầm ống tiêm nhìn Phó Đồng Văn đầy do dự.

Phó Đồng Văn từng tự tay chọn món quà mừng thôi nôi cho em tư, mời một thầy giáo nước ngoài đến nhà dạy học, thậm chí sau khi đến Anh, anh vẫn đích thân giúp em trai chọn trường học, chỉ có ngành học là do Phó Đồng Quyến tự chọn. Đây là chí hướng của Đồng Quyến, chí hướng cả đời, anh không có quyền thay em trai lựa chọn con đường tiếp theo.

Tiếng khóc lóc mắng chửi van nài lặp đi lặp lại, giày vò Đồng Quyến, cũng giày vò cả anh.

Phó Đồng Văn không biết trong nửa năm bị bắt cóc, Đồng Quyến liệu có van xin những tên lưu manh như thế không, bọn chúng sẽ không trói anh lên giường cướng chế kiểm soát, thứ chúng muốn nhìn thấy là hình ảnh thiếu gia danh môn cao sang quyền quý trầm mình trong bùn lầy.

Đêm hôm ấy, tuyết phủ khắp kinh thành.

Đến cuối cùng Phó Đồng Quyến cũng không vượt qua nổi cơn giày vò, mở miệng hỏi Phó Đồng Văn morphine.

Phó Đồng Văn không nói một lời bước ra khỏi noãn các, không bao lâu Đàm Khánh Hạng đến tiêm cho người nằm trên giường thứ anh cần. Sau đó Phó Đồng Văn tự tay bê một chậu nước nóng vào, trong làn nước nóng bỏng, anh chậm rãi giặt khăn tay, lau mặt và tay cho em tư.

Từ lúc Đồng Quyến bị trói trên giường, trong phòng không có người làm, chăm sóc anh là hai người đàn ông, Đàm Khánh Hạng và anh trai.

Phó Đồng Quyến hơi nheo mắt lại, yên lặng tựa người bên giường, anh được cởi trói trong khoảng thời gian ngắn ngủi.

Phó Đồng Văn giúp anh thay áo sơ mi và quần dài sạch, còn mỉm cười bông đùa: "Anh ba cao hơn chú, quần cũng phải xắn lên mới vừa này."

Đồng Quyến ngồi trên giường cũng nở nụ cười, giọng nói khàn khàn: "Anh ba còn nhớ chuyến tàu đến Anh không? Em bị cạo đầu thành hòa thượng ấy."

"Sao lại không nhớ được." Anh cầm khăn tay, thở dài, "Khi ấy nhìn chú chán đời nhất."

Đồng Quyến mỉm cười không nói.

Nếu nói chán đời phải kể đến đêm nay. Đồng Quyến đã thua bản thân mình, lòng tự tôn ngã gục trước con nghiện morphine.

"Nghỉ ngơi đi." Anh dặn dò.

"Anh ba." Giọng Đồng Quyến nhỏ xuống, "Đưa em một cây thuốc đi."

Yên tĩnh trong thoáng chốc.

Anh Đồng Quyến và Đàm Khánh Hạng đều cùng khựng lại.

Rốt cuộc anh vẫn là người mỉm cười trước tiên: "Không phải em và Khánh Hạng đều hiểu rằng, so với morphine, thuốc phiện chẳng là gì rồi ư? Có lẽ không cần thứ đó nữa đâu."

"Lần cuối cùng." Đồng Quyến kiên quyết.

Phó Đồng Văn nhìn em trai rất lâu, sau đó gật đầu, ném khăn tay vào trong chậu đồng, bưng nước ra ngoài.

Anh dặn người làm chuẩn bị thuốc phiện sống và tẩu hút, gọi cô hầu thạo đốt thuốc nhất trong nhà vào phục vụ cậu tư.

Ngoài cửa sổ tuyết bay lả tả, trong phòng khói thuốc lượn lờ.

Phó Đồng Văn và cậu tư đều mặc sơ mi trắng, anh choàng áo vest của mình lên vai em trai, còn mình khoác tấm da cáo màu đen, ngồi tựa bên cạnh Đồng Quyến. Trước mặt anh, Đồng Quyến chậm rãi hút xong điều thuốc, sau đó cẩn thận cạo chỗ bã còn lại xuống, hưởng thụ lần hít cuối cùng.

Anh nhìn tất cả bằng tâm trạng phức tạp.

"Rất mất mặt đúng không anh?" Đồng Quyến mím môi cười.

Anh dùng giọng điệu bông đùa nói nhẹ bẫng: "Đám thiếu gia chơi cùng anh ba cũng vậy, chẳng là gì cả."

Thật ra Phó Đồng Văn nói đúng, với người nghiện morphine, thuốc phiện chẳng phải thứ cao lương mỹ vị gì.

Đồng Quyến gác tẩu thuốc lên bệ cửa sổ, nhìn cảnh tuyết lớn ngoài kia.

Đàm Khánh Hạng vào phòng, sắc mặt tái mét. Phó Đồng Quyến giả bộ như không nhìn thấy, ngược lại anh ba Đồng Văn ở giữa như người hòa giải. Anh nhắc đến ngõ Yên Chi, kể đó nói đến Tô Khánh.

Phó Đồng Quyến nâng ly lên tỏ ý xin lỗi: "Khánh Hạng, trăm câu ngàn lời, coi như kết thúc trong ly rượu này."

Trước năm Tô Khánh tròn mười bốn tuổi, cô viết một phong thư, câu chữ trong bức thư đều dạt dào tình cảm, cầu xin cậu tư nhà họ Phó mua đêm đầu tiên của cô. Nhưng Phó Đồng Quyến ở Anh đã có bạn gái trong lòng, sao có thể hoàn thành ước nguyện của một cô gái đáng thương khác? Cực chẳng đã anh đành phải nhờ đến bạn thân của mình-Đàm Khánh Hạng mua đêm đầu tiên của Tô Khánh, anh nghĩ dù mình không thể đáp lại tấm lòng cô thì cũng để cô có thêm người bạn tri kỷ.

Tuy Đàm Khánh Hạng xuất thân con nhà nghèo, nhưng cũng là thanh niên có chí hướng được học hành đàng hoàng, hơn hẳn vô số cậu ấm nhà giàu.

Tiếc rằng sau này chàng có ý mà nàng vô tình, hơn nữa còn đẩy Đàm Khánh Hạng vào biển tình ái.

"Có gì đâu, là số mệnh đã an bài như vậy." Đàm Khánh Hạng thông suốt hơn Phó Đồng Quyến.

Đôi bạn học cũ ngày xưa nâng ly đối ấm, nhìn nhau cười.

Đêm đó Phó Đồng Quyến tạm thời được morphine và thuốc phiện xoa dịu, cùng anh và Đàm Khánh Hạng ôn lại chuyện trước đây, nhớ lại những ngày tháng họ du học ở Anh. Nhắc tới người vợ chưa cưới mình tự định chuyện trăm năm, Phó Đồng Quyến luôn cười bất lực, kể từng thói quen của cô ấy được gia đình Hoa kiều nuông chiều từ bé, ví dụ như... "Ăn bánh quy nước luôn trét bơ lạc. Rất duyên dáng."

Trong phòng ánh nến bập bùng, bên ngoài tuyết rơi trong giá rét."

"Anh ba..." Đồng Quyến nhìn anh qua ánh nến, "Mấy ngày trước em lên cơn nghiện, những lời mắng anh đều không thật lòng, anh đừng để bụng."

Sao để bụng được, anh cười bỏ qua.

"Hát khúc Mãn giang hồng1đi." Phó Đồng Quyến bỗng giống hệt trẻ con, đưa yêu cầu mới với anh.

1Một bài thơ do Nhạc Phi viết diễn tả ước nguyện báo quốc, quyết tâm thắng lợi và làm nổi bật khí phách trung dũng của ông.

Phó Đồng Văn mỉm cười: "Vậy em phải chờ đã, anh ba ngồi với em mấy tiếng đồng hồ, đến một hớp trà còn chưa kịp uống." Anh nói, gọi gã hầu đứng chờ ngoài cửa vào: "Pha ấm trà."

Gã hầu vâng dạ, chẳng mấy chốc trà bánh được bưng lên.

Cậu tư Phó rất giống câu ba, chỉ khác duy nhất một điểm. Cậu ba thích nghe kịch, còn cậu tư chuyên hát lạc giọng. Đồng Quyến ăn bánh điểm tâm, dù không biết hát nhưng ngâm nga theo, ngâm đến một nửa nước mắt đã nhạt nhòa từ bao giờ.

Là: "Ba mươi tuổi công danh như cát bụi, tám ngàn dặm đường chẳng nề hà dầm mây dãi gió. Chưa được nhàn thiếu niên đã bạc mái đầu xanh, bi thương làm chi."

Cũng là: "Nuốt tươi thịt rợ Hồ thỏa lòng tráng chí, cười nói khát, uống cạn máu giặc Hung Nô. Rồi mai đây ta thu lại giang sơn cũ, về chầu cửa khuyết."

Phó Đồng Quyến vỗ tay tán thưởng: "Câu hát này hay nhất. Rồi mai đây ta thu lại giang sơn cũ, về chầu cửa khuyết."

Đêm đó anh hát rất vui vẻ, sau khi em tư ngủ say mới uống mấy ly rượu.

Trong lòng có thương cảm, có niềm vui, cũng có nỗi buồn, không hiểu mai kia Phó Đồng Quyến sẽ ra sao, tiếp tục đấu tranh với cơn nghiện thuốc hay bỏ cuộc hoàn toàn, lựa chọn cuộc sống giống như vô số con cháu nhà giàu ngoài kia, sớm thức giấc có tẩu thuốc chờ sẵn, mặt trời lên cao ba con sào mới rời giường rửa mặt, chưa tới hai tiếng đồng hồ lại lên cơn vật vã, lấy ống thuốc để gϊếŧ thời gian ư?

Ngẩn ngơ nghĩ mãi, anh cười trào phúng. Anh uống say rồi nên mới quên mất cơ thể em tư không còn thỏa mãn với thuốc phiện, thứ cần là morphine, trên cánh tay đã không còn chỗ nào đặt kim được, còn có thể chịu được bao lâu?

Anh giật mình choàng tỉnh, không phải vì ánh nắng sớm mai, mà bởi một tiếng súng.

Anh suy nghĩ trăm mối, chỉ không ngờ Đồng Quyến lại chọn con đường chết.

Nhìn em tư nằm giữa vùng máu, cuối cùng Phó Đồng Văn cũng hiểu tại sao Đồng Quyến không chút kiêng dè hút thuốc phiện trước mặt anh, vì muốn anh nhìn thấy cái xác rỗng đáng khinh nhất, muốn anh hiểu cái xác này ngay cả chính Phó Đồng Quyến còn ghét bỏ, muốn quăng đi, quăng hết tất cả đi.

Người ngã giữa vũng máu nằm trên chiếc áo vest đẫm máu tươi. Chiếc áo ấy do chính tay anh khoác lên vai em tư trong đêm khuya. Khẩu súng trong tay Phó Đồng Quyến cũng là của anh, là em tư lấy trộm trong lúc anh ngủ say.

Sáng sớm hôm ấy, nhà họ Phó hoảng loạn, người làm tới thu dọn thi thể, mẹ Đồng Quyến gào khóc tưởng như đứt từng khúc ruột, ngất đi mấy lần. Cha cũng trách mách anh tại sao ép cậu tư cai nghiện, ép chết một mạng người.

Phó Đồng Văn không nói một câu phản bác.

Sân viện lại quay về sự yên tĩnh vốn có, anh ngồi trên bậc thềm ngoài phòng, tựa như người ngoài cuộc.

Trên nền tuyết lạnh lẽo, anh ngồi bất động ở nơi đó, hai bàn tay đan chặt vào nhau gác lên cánh mũi, ngơ ngẩn nhìn tuyết phủ khắp sân. Dường như Phó Đồng Quyến vẫn đang ở bên cạnh anh, sôi nổi hăm hở vạch ra con đường cứu nước...

Nếu như quay ngược trở lại, anh thà rằng mình ích kỷ hơn nữa, trên bến cảng từ chối đưa Phó Đồng Quyến đầu bù tóc rối, sắc mặt xanh xao, khắp người đầy bọ chét lên tàu. Anh sẽ sai người tròi cậu tư lại đưa về nhà họ Phó ở thành Bắc Kinh, để làm cậu ấm nhà giàu vùng vẫy muốn thoát khỏi các bóng của gia đình, cuối cùng không thể không cúi đầu, cưới vợ sinh con, sống đời an nhàn, không lo tiền bạc.

Rồi mai đây ta thu lại giang sơn cũ, về chầu cửa khuyết.

Rồi mai đây...

...

Người trong kịch, mở màn chính là bắt đầu, là mai đây, nhưng người ngoài kịch không còn mai đây để bắt đầu lại nữa rồi.

Đồng Quyến, nới suối vàng mong em đi thong thả.

Con đường hy sinh cứu nước hãy để cho anh ba, nguyện em kiếp sau đầu thai, Hoa Hạ phồn vinh, thái bình thịnh thế. (Tên gọi cũ của Trung Quốc: Hoa Hạ)