Kiêu Hãnh Và Định Kiến

Sau bữa ăn tối, Elizabeth chạy lên phòng chị mình, chuẩn bị áo ấm cho cô, đưa cô ra phòng khách. Hai phụ nữ chủ nhà đón họ với những lời bày tỏ niềm vui. Trong một giờ trước khi các ông xuất hiện, Elizabeth thấy hai người chưa từng bao giờ dễ chịu như thế. Nghệ thuật ăn nói của họ thật tuyệt. Họ có thể mô tả chuẩn xác một buổi tiệc, hài hước kể lại một mẩu chuyện, và thoải mái cười đùa với bạn bè họ.

Nhưng khi các ông xuất hiện, Jane không còn là đối tượng quan trọng. Đôi mắt cô Bingley lập tức hướng về Darcy, nói với anh câu gì đấy trước khi anh bước đến. Anh chào cho Jane với lời chúc mừng về sức khỏe cô. Ông Hurst cũng khẽ cúi đầu chào cô và nói ông “rất vui”. Nhưng chỉ riêng Bingley có phần dài dòng và nồng ấm, anh biểu lộ niềm vui và sự chăm chút đối với cô. Trong nửa giờ đồng hồ, họ nhóm lửa và giữ cho lò sưởi được nóng vì ngại Jane bị lạnh. Bingley đề nghị cô ngồi kế bên lò sưởi rồi ngồi xuống gần cô, không trò chuyện nhiều với người khác. Elizabeth ngồi ở góc phòng đối diện, nhìn khung cảnh trong phòng với cả sự vui mừng.

Khi họ đã dùng trà xong, ông Hurst nhắc cô em về cỗ bài, nhưng không ai hưởng ứng. Cô đã đoán rằng Darcy không thích chơi bài, nên từ chối ông Hurst. Cô phân trần với ông rằng không ai muốn chơi bài cả, và sự im lặng của họ dường như minh chứng cho lời cô nói. Vì thế ông Hurst không có việc gì làm, đành phải nằm dài trên ghế sofa mà ngủ. Darcy lấy một cuốn sách ra đọc, cô Bingley cũng thế, còn bà Hurst bận rộn mân mê các vòng tay và nhẫn của mình, thỉnh thoảng góp chuyện với Jane.

Cô Bingley vừa để ý đến Darcy đang chăm chú đọc sách, vừa đọc quyển sách của mình, hoặc hỏi han vài câu, hoặc nhìn qua trang sách của anh. Tuy nhiên, cô không thể gợi chuyện với anh, anh chỉ đáp lại các câu hỏi của cô rồi chăm chú đọc tiếp. Cuối cùng cô cảm thấy không thú vị với quyển sách của mình, cô chọn nó chỉ vì nó là tập hai tiếp theo tập mà anh đang đọc. Cô ngáp dài và nói:

- Trải qua một buổi tối như thế này thật là thú vị! Tôi có thể nói không có gì thú hơn là đọc sách. Người ta có thể chán mọi thứ khác, nhưng sách thì không! Khi tôi có nhà riêng, tôi sẽ khổ sở nếu không có một tủ sách phong phú.

Không ai trả lời, cô lại ngáp lần nữa, ném quyển sách qua một bên, đảo mắt nhìn khắp phòng hầu tìm ra cái gì khác vui hơn. Khi cô nghe anh mình đề cập đến một buổi dạ vũ cho Jane, cô quay qua anh:

- Charles, nhân đây, anh thật sự có ý định tổ chức buổi dạ vũ tại Netherfield à? Trước khi anh tiến hành, em khuyên anh nên hỏi ý kiến của những người quanh đây. Em có thể nhầm, nhưng em đoán có người trong chúng ta nghĩ dạ vũ là một cực hình thay vì thú vui.

- Nếu em muốn ám chỉ Darcy, nếu anh ấy muốn anh ấy có thể đi ngủ trước khi buổi dạ vũ bắt đầu. Buổi dạ vũ đã được quyết định.

- Em sẽ thích dạ vũ tổ chức theo cách khác. Thường trong những buổi hội như thế này, có cái gì đấy tẻ nhạt không chịu nổi. Tạo cơ hội chuyện trò với nhau thì hơn là khiêu vũ.

- Caroline ạ, hay hơn nhiều, em có thể nói thế, nhưng như vậy không còn là dạ vũ nữa.

Cô Bingley không trả lời, chỉ một lúc sau cô đứng dậy và đi vòng quanh phòng. Thật hình cô thật tuyệt và dáng đi đứng cũng thật đẹp, tất cả chỉ để nhắm vào Darcy, nhưng anh chàng vẫn chăn chỉ đọc sách. Trong tuyệt vọng, cô thử cách khác. Quay qua Elizabeth nói:

- Cô Lizzy, tôi muốn thuyết phục cô làm theo tôi, đi vòng quanh phòng. Tôi đảm bảo với cô thật là dễ chịu sau khi đã ngồi lâu một chỗ.

Elizabeth ngạc nhiên, nhưng cũng đồng ý làm theo. Cô Bingley đã thành công với đối tượng của cô. Darcy nhìn lên. Cũng như Elizabeth, anh tỉnh người ra vì bị lôi kéo vào cách thức gây chú ý mới mẻ. Anh được mời tham dự nhưng từ chối. Anh cho biết anh nghĩ ra có hai động lực để cùng nhau đi tới lui trong căn phòng và nếu anh cùng tham gia anh sẽ ngáng trở một trong hai động lực. “Anh có ý gì?” Cô Bingley rất muốn biết anh đang nghĩ gì – và hỏi Elizabeth xem cô có hiểu anh nói gì không?

Cô trả lời:

- Tôi không hiểu gì cả. Nhưng qua đấy anh ấy có ý nghiêm khắc với chúng ta, nên cách tốt nhất làm anh ta thất vọng là không nói gì hết.

Tuy nhiên cô Bingley không muốn làm anh thất vọng về việc gì hết, nên khăng khăng yêu cầu anh giải thích về hai động lực mà anh nghĩ ra.

Anh nói, sau khi cô cho phép anh lên tiếng:

- Tơi không có ý giấu giếm gì mà không giải thích. Hoặc hai cô chọn cách này vì hai cô thân thiết với nhau và có chuyện bí mật cùng bàn bạc với nhau, hoặc hai cô biết ngoại hình mình trở nên đẹp nhất khi di chuyển. Với động lực thứ nhất tôi không muốn chen vào chuyện riêng tư, với động lực thứ hai, tôi có thể chiêm ngưỡng hai cô tốt hơn khi tôi ngồi bên lò sưởi.

- Này! Anh đã gây cú sốc cho tôi! Tôi chưa từng nghe điều gì kì khôi như thế. Chúng tôi có thể trừng phạt anh như thế nào vì câu nói này? – Cô Bingley thốt lên.

- Không dễ gì, nếu cô chỉ có ý muốn trừng phạt. Tất cả chúng ta đều có thể gây khó chịu cho nhau hay trừng phạt nhau. Cô nên trêu chọc anh ấy, cười cợt anh ấy, cô là người thân thiết thì phải biết rõ điều này.

- Lấy danh dự của mình, tôi xin nói tôi không biết. Xin cô tin rằng sự thân thiết của tôi không dạy cho tôi làm việc ấy. Trêu chọc tính khí điềm đạm và sự tinh trí à? Không, không tôi nghĩ anh ta có thể thách thử chúng ta ở điểm này. Còn về việc cười cợt, chúng ta không nên tự phô bày khi cười cợt mà không có chủ đề. Anh Darcy có thể tự khen mình mất.

Elizabeth thốt lên:

- Không nên cười cợt anh Darcy à! Đấy là một lợi điểm hiếm hoi, và tôi hy vọng vẫn mãi hiếm hoi, vì tôi sẽ bị thua thiệt nặng nếu có nhiều mối quan hệ như thế. Tôi rất thích đùa. Anh nói:

- Cô Bingley đã nâng uy tín tôi quá cao.Cái thông minh nhất và cái tốt nhất của đàn ông, à không cái thông minh nhất và cái tốt nhất của những hành động đàn ông, có thể trở nên lố bịch bởi một người cả đời trước tiên chỉ biết bông đùa.

Elizabeth trả lời:

- Đúng vậy, có những người như thế, nhưng tôi hy vọng tôi không có trong số ấy. Tôi mong tôi không bông đùa quá lố. Những điên rồ, bốc đồng vô nghĩa và bất nhất đều khiến tôi lấy làm vui, tôi thú thật, nên tôi cười cợt những điều này mỗi khi có thể. Nhưng tôi nghĩ anh không có tính ấy.

- Có thể không ai có. Nhưng tôi đã học hỏi để tránh những khuyết điểm thường bộc lộ thành quan niệm khiến cho người khác đùa cợt.

- Những khuyết điểm như phù phiếm và kiêu hãnh.

- Vâng phù phiếm đúng thật là một khuyết điểm. Nhưng kiêu hãnh – khi có đầu óc khá hơn người, kiêu hãnh luôn luôn có chừng mực.

Elizabeth quay đi để giấu một nụ cười.

Cô Bingley xen lời:

- Tôi nghĩ cô đã xem xét xong anh Darcy. Xin cô cho bíêt kết quả ra sao?

- Theo như anh Darcy nói, tôi hoàn toàn tin rằng anh không có khuyết điểm. Anh đã tự thừa nhận mà không che dấu.

Darcy phản bác:

- Không, tôi không có ý khoe khoang như thế. Tôi có nhiều khuyết điểm, nhưng tôi mong các khuýêt điểm này không phải do nhận thức. Về tính khí của tôi, tôi không dám tự tâng bốc. Tôi nghĩ tính tôi ít chịu khuất phục - chắc chắn là không hợp với thiên hạ. Tôi không thể quên nhanh những thói xấu của người khác, hay những gì người khác xúc phạm tôi. Tâm tư tôi không dễ bị lay chuyển. Có lẽ nên nói rằng tôi hay phật ý. Một khi cảm nghĩ tốt của tôi đã mất là xem như không thể cứu vãn.

Elizabeth thốt lên:

- Như thế là một khuyết điểm đấy! Thói phật ý không thể nào xoa dịu được chính là một phần của tính khí. Nhưng anh đã lựa chọn đúng khuyết điểm của anh – tôi thật sự không thể bông đùa. Anh được an toàn với tôi.

- Tôi nghĩ mọi người đều có một khuyết điểm nào đấy, một khuyết điểm tự nhiên mà ngay cả một nền giáo dục tốt nhất cũng không thể xóa đi được.

- Và khuyết điểm của anh là xu hướng ghét bỏ mọi người.

- Và khuyết điểm của cô là cố ý hiểu nhầm họ.

Quá chán với cuộc đối thoại mà mình không thể tham dự, cô Bingley chán nản thốt lên:

- Hãy chơi nhạc một lúc nào. Louisa, cho phép em đánh thức anh Husrt.

Bà chị không phảm đối, đàn dương cầm lại được mở ra, và Darcy sau vài khoảnh khắc suy nghĩ, bắt đầu hối tiếc về việc này. Anh bắt đầu cảm thấy mối nguy hiểm khi đã để tâm quá nhiều đến Elizabeth.

Jane Austen

Kiêu hãnh và định kiến

Diệp Minh Tâm dịch