Independent Filmmaker - Nhà Làm Film Độc Lập

Ngày kế, Tạ Lan Sinh tỉnh lại, đầu óc vẫn có chút váng vất.

Tân Dã vịn đầu giường, cười hỏi: “Lại muốn bế đi ăn sáng sao?”

Tạ Lan Sinh cũng vui vẻ, vén chăn rời giường: “Hôm nay không cần.”

“Ừm.”

Bữa sáng vẫn có phần tây hóa. Tạ Lan Sinh kể lại chi tiết quá trình họp cho sếp Tân của mình, Tân Dã gật đầu, kỳ thật y đã đoán được tám chín phần mười.

Cuối cùng, Lan Sinh nhắc đến câu “Sau này, dẫu mấy người không bị Cục điện ảnh vứt bỏ, thì cũng sẽ bị thị trường vứt bỏ thôi” của lãnh đạo, có chút phiền muộn, nói: “Một mặt anh rất phấn chấn, mặt khác lại cực kỳ lo lắng. Trước kia, xưởng sản xuất quay điện ảnh nghệ thuật, Trung Ảnh phụ trách phát hành rộng rãi, nhưng hiện tại...... Điện ảnh hoàn toàn thị trường hóa, hết thảy đều đã biến đổi. Khán giả liệu có xem phim văn nghệ không? Tư bản sẽ đầu tư cho phim nghệ thuật chăng? Đạo diễn nghệ thuật sẽ thật sự có chỗ đứng trên thị trường ư?”

Tân Dã nói: “Lan Sinh, anh......”

Tạ Lan Sinh cắt ngang lời Tân Dã, bởi vì biết đối phương muốn nói gì: “Đúng, hẳn là anh không cần phải băn khoăn, vì dẫu sao cũng đã có hai Gấu vàng trong tay. Nhưng những đạo diễn trẻ khác thì thế nào? Thị trường điện ảnh vừa mới được thả lỏng, tư bản trục lợi là lẽ tất yếu. Công ty điện ảnh còn cực kỳ ít, tác phẩm điện ảnh cũng vô cùng thiếu, tư bản chưa đạt đến trình độ phân khúc thị trường như Âu Mỹ, mà họ cũng chẳng muốn thế. So với việc tranh đấu đến đầu rơi máu chảy, có khả năng không thu hồi nổi vốn, chẳng thà tập trung vào quần thể nhỏ. Ước chừng một khoảng thời gian nữa, thậm chí còn kéo rất dài...... Chỉ cần làm được bom tấn là có thể kiếm bộn. Hơn nữa! Cách nói ‘Thương mại’ ‘Nghệ thuật’ này của Trung Quốc thật quá đáng ghét. Âu Mỹ không dùng ‘Thương mại’ ‘Nghệ thuật’ mà chỉ phân ra phim hài, hành động, lãng mạn, khoa học viễn tưởng vv. Chúng ta thì sao? Điện ảnh một khi có phần thực tế, liền bị dán tag ‘Nghệ thuật’, không nơi nào muốn, quá sức bất tiện. Trước đây, cơ bản chẳng công ty điện ảnh nào muốn làm điện ảnh nghệ thuật cả.”

Tân Dã biết Tạ Lan Sinh có lời muốn nói, nên chỉ lắng nghe.

“Tân Dã, ” Lan Sinh lắc lắc cổ tay Tân Dã, “Mấy nơi như Âu Mỹ, Nhật Bản đều có một vài quỹ điện ảnh, ủng hộ khích lệ những bộ phim hay. Anh nghĩ rồi, chẳng phải mình cũng có thể lập quỹ điện ảnh sao? Để cho đạo diễn giỏi không có nguồn vốn có thể chế tác điện ảnh. Bản quyền anh bán mấy năn nay hẳn là cũng đủ lèo lái một thời gian.”

Tân Dã nghe vậy nở nụ cười: “Khó khăn lắm mới kiếm được đôi ba xâu tiền, cứ thế mà quẳng hết đi à?”

“Một phần...... Một phần thôi.” Ánh mắt Tạ Lan Sinh trong trẻo, “Anh muốn hỏi cục cưng một chút nha, có biết cách thành lập quỹ không vậy?”

Khóe miệng Tân Dã vẫn mỉm cười như cũ: “Đúng là có biết.”

“Thế......”

Tân Dã đã hiểu, đan mười ngón lại: “Thành lập quỹ tiền tệ, thì phải có sổ sách vốn liếng ban đầu. Anh kiểm tra qua tài chính trước, em sẽ chuẩn bị tài liệu.”

Tạ Lan Sinh gật đầu: “Được.”

Ngừng một chút, anh lại nói: “Tân Dã, hôm qua anh cùng Vương Tiên Tiến còn có giám tuyển điện ảnh hàn huyên một lúc sau buổi họp. Bọn anh đều cảm thấy, chỉ quay phim là chưa đủ, những đạo diễn trẻ vẫn là cần một số người xem —— những khán giả đích thực thích bọn họ, ủng hộ bọn họ. Tân Dã, con người em thông minh như vậy, em có thấy, nếu học tập Âu Mỹ, mở rạp chiếu phim nghệ thuật, thì có khả năng vận hành kinh doanh hay không? Thậm chí là kiếm một chút thôi? Điện ảnh nghệ thuật, điện ảnh thực nghiệm vốn không có nơi chiếu, từ phim cũ kinh điển, cho đến phim mới động lòng người.”

Tân Dã nâng mắt nhìn Tạ Lan Sinh, nói: “Không có khả năng kinh doanh đâu.”

Tạ Lan Sinh: “............”

“Hiện tại Trung Quốc vốn không có tệp khán giả cho điện ảnh nghệ thuật. Bên Âu Mỹ, thì nó vẫn luôn có một nhóm người ủng hộ. Có người thích bậc thầy nào đó, có người thích người mới nào đó, bọn họ sẽ lọc phim mới trên tạp chí, trang web, tìm kiếm đề tài hoặc là nội dung có hứng thú, rồi chủ động đi xem. Rạp chiếu phim nghệ thuật Landmark Theaters lại có khách hàng cố định, mỗi tuần bọn họ đều đến xem phim, độ trung thành với rạp chiếu phim cực cao. Ở đây thì sao? Anh xem thử đi, năm nay, phòng vé của đạo diễn lớn cũng mới mấy trăm vạn, chưa từng vượt quá nghìn, bọn họ còn có minh tinh tham gia, có tư bản hỗ trợ, chiếu trên 600 màn hình toàn quốc. Chứ đừng nói đến những bộ ít được chú ý. Một bộ điện ảnh kiếm dăm ba vạn, là không có khả năng cover chi phí. Đừng để diễn đàn che mắt, người xem là ở đây hết thôi.”

Tạ Lan Sinh: “......”

Anh thật hy vọng Trung Quốc cũng có thể khai sinh, sở hữu rạp chiếu phim nghệ thuật.

Nhưng Tân Dã nói rất đúng.

rạp chiếu phim nghệ thuật của Âu Mỹ không phải từ thiện, mà là kinh doanh. Dẫu rằng tệp khán giả cực kỳ hẹp, nhưng bọn họ vẫn có thể vận hành. Tỷ như, rạp chiếu phim nghệ thuật Landmark Theaters lớn nhất nước Mỹ thành lập năm 1974, có hẳn một chuỗi gồm 50 rạp, 200 màn hình, Nhật Bản cũng có chuỗi rạp Waseda Shochiku, xây dựng từ năm 1954.

Còn......

Anh dẩu môi, thất vọng nói: “Ừ......”

Tân Dã nhìn chằm chằm Tạ Lan Sinh, đột nhiên mở miệng hỏi: “Muốn mở rạp chiếu phim nghệ thuật lắm phải không?”

“Ừ, ” Tạ Lan Sinh rũ mắt xuống, “Anh có hỏi qua. Giả như quy mô không lớn, mấy trăm vạn là mở được, 4 sảnh nhỏ, 400 chỗ ngồi. Sau đó mỗi tháng trả chi phí, gồm điện nước, thiết bị, thuê nhà. Có điều...... Cứ không có lãi thì cũng không ổn, chi phí vận hành quá ngốn tiền.”

Tân Dã chẳng hề chớp mắt, sau một hồi thình lình mở miệng: “Vậy mở đi.”

“...... Hả?” Tạ Lan Sinh ngơ ngác, “Chẳng phải là không thể bù lỗ được sao?”

“Nếu chỉ trông cậy vào điện ảnh nghệ thuật thì đương nhiên không bù lỗ nổi, cơ mà có thể nghĩ biện pháp từ chỗ khác, dùng thu nhập từ phương thức kinh doanh khác để bù vào khoản thâm hụt của rạp.” Nếu Tạ Lan Sinh muốn, thì y sẽ cho. Cho dù viển vông* đến đâu, y cũng sẽ tìm ra cách.

*Nguyên văn 天马行空 (thiên mã hành không): Chỗ này là dùng để chỉ lời nói vô nghĩa, chuyện không đâu.

“Đồng thời chiếu cả phim thương mại sao? Anh không quá muốn làm như thế......” Tạ Lan Sinh nói, “Người yêu điện ảnh nghệ thuật luôn luôn kiêu ngạo, thậm chí có thể nói tự cho là đúng, bọn họ sẽ vào rạp chiếu phim nghệ thuật, để cảm thấy bản thân rất special, nhưng chưa chắc đã muốn vào một phòng của rạp chiếu phim thương mại để xem phim nghệ thuât.”

“Là rạp chiếu phim nghệ thuật thuần chất.” Tân Dã trả lời, “Anh không phải lo đâu. Khi nào khởi công xây dựng thì anh mới phải tham gia chút công tác thôi.”

“À......”

“Cũng khỏi thuê đi.” Tân Dã nói, “Trực tiếp mua luôn.”

“Hả???”

“Thời điểm này thì nên mua đứt.”

“Được......” Tạ Lan Sinh không có khái niệm gì, nhưng anh cảm giác phải tốn kém lắm.

“Có điều, ” Tân Dã chuyển đề tài, “Lan Sinh, anh cũng không còn ở tuổi 20 nữa, dự trù điện ảnh, chế tác điện ảnh cần tiêu hao tâm sức cực lớn. Bây giờ còn muốn quản lý diễn đàn, mở liên hoan phim, mở buổi giao lưu, quản lý ngân sách, quản lý rạp chiếu phim...... Quá mệt mỏi rồi.”

Năm ngoái, bởi vì cảm thông sâu sắc với nhóm đạo diễn DV không giấy phép cần khán giả, chỉ có người nhà tụ tập một chỗ vừa xem vừa thảo luận vĩnh viễn không đủ, Tạ Lan Sinh cùng một nhà nghệ thuật lão thành tên Chu Duy Duy mang theo hy vọng*, làm một “Triển lãm video quan sát xã hội” tại Học viện xã hội nhân văn của Bắc Đại. Nhưng nói trắng ra, về bản chất, nó chính là liên hoan phim độc lập. Nhóm đạo diễn DV mang phim phóng sự cùng phim ảnh có chút hiện thực đến để chiếu cho quần chúng, nghe người ta đánh giá, thảo luận cùng người khác. Tạ Lan Sinh phụ trách tuyển chọn, đồng thời cũng là chủ tịch. Liên hoan phim độc lập này là dùng chiêu bài “Giao lưu học thuật Xã hội nhân văn” mới được cấp phép. Mấy năm nay Tạ Lan Sinh đã có kinh nghiệm uyển chuyển đối phó với chính quyền, đã thành chuyên gia. Liên hoan phim độc lập lần thứ nhất này đã thu hút hơn 1000 lượt người.

*Nguyên văn 打擦边球 (đả sát biên cầu): tâm lý ăn may, muốn dựa vào vận may để đạt được thành công.

“Vẫn ổn.” Tạ Lan Sinh gác cả hai chân lên băng ghế, khoanh chân lại, hai tay xoa hai mắt cá chân, nói, “Diễn đàn đều do quản trị viên quản lý. Liên hoan phim một năm một lần, hơn nữa, chủ yếu vẫn là Chu Duy Duy làm, sau khi tổ chức liên quan thì cũng giảm những buổi giao lưu. Về phần rạp chiếu phim nghệ thuật khẳng định vẫn là ‘Thâm Lam’ quản lý. Anh có thể trông coi ngân quỹ, đầu tư, hết rồi.”

Tân Dã khẽ thở dài.

“Tân Dã, ” Tạ Lan Sinh nói, “Đạo diễn nghệ thuật khá cô độc, mà ở Trung Quốc lại còn hơn thế. Nhưng mà, anh không mệt, anh rất vui vẻ.”

Tân Dã: “......”

“Chiều qua sau khi tan buổi họp mười mấy đạo diễn kia đều nói, thời đại này chẳng còn thứ gì cần khắc sâu cả. Anh thì không thể cho là như vậy. Anh cảm thấy, bất kể thời đại nào cũng có những điều cần ghi nhớ.”

“......”

“Bọn họ còn nói, văn hóa chính là giải trí đại chúng, thế giới cho đến cuối cũng chỉ là tiêu khiển. Anh cũng giữ nguyên ý kiến như trên. Văn hóa có sứ mệnh nhất định phải gánh vác kể từ khi nó được sinh ra. Người trong màn ảnh được quan tâm, người ngoài màn ảnh bắt đầu suy xét. Có vài đề tài là có thể thương mại hóa, nghệ thuật cũng cần cân bằng, anh rất ủng hộ, nhưng có vài đề tài, vài câu chuyện không thể nào biến thành hàng hóa, chúng nó cũng cần không gian sinh tồn. Có đôi khi, điện ảnh, tiểu thuyết càng phải nghệ thuật hơn tin tức, lại càng có sức mạnh hơn, không thể bị che đậy. Đương nhiên, trước mắt, điện ảnh nghệ thuật Trung Quốc trên cơ bản có phần non nớt, thậm chí khó tả, nhưng, chúng vẫn cần không gian để phát triển nghiêm túc.”

“Em hiểu.” Tân Dã nói, “Em sẽ dốc toàn lực hỗ trợ.”

“Cục cưng à, ” Tạ Lan Sinh lại ha ha cười, “Cưng thật tốt quá đi.”

Ánh mắt Tân Dã khẽ động: “Giờ anh mới biết à?”

Tạ Lan Sinh nói: “Không đâu. Anh biết hơn tám năm rồi.”

Hai chân Tân Dã tách ra, kéo chiếc ghế gỗ Tạ Lan Sinh đang ngồi khoanh trên bên trên lại, kẹp giữa đầu gối mình, ghé sát lại, rồi sau đó dùng ngón cái ngón trỏ giữ lấy cằm Tạ Lan Sinh, nâng lên ưỡn cổ hôn hai cánh môi căng tràn của đối phương.

Ánh mặt trời vương lên hàng mi dài của bọn họ.

............

Tân Dã làm việc luôn luôn nhanh chóng.

Hai tháng sau, vừa qua tết âm lịch, “Điện ảnh Thâm Lam” tuyên bố cải tổ, tách ra một công ty con.

Công ty con này còn mua một tòa nhà thương mại trong quảng trường, giá mỗi m2 phòng đơn là 8000, diện tích kiến trúc 25000 m2, tổng giá trị hợp đồng là 20,000 vạn, hết cả thảy 200 triệu, phía bán là “Công ty bất động sản Gia Mỹ”.

Trên hợp đồng có ghi, ký kết hợp đồng trong vòng 10 ngày, Thâm Lam thanh toán trước một nửa, phần còn lại của tòa nhà mang đi thế chấp, ngân hàng công thương Trung Quốc đồng ý mức cung cấp mức thế chấp cao nhất một tỷ.

Tân Dã vốn tính toán thu mua một công ty bất động sản, bao gồm toàn bộ cổ phần và khoản nợ, như vậy, y có thể hành động độc lập tự mình phát triển trên thị trường. Có điều sau đấy y lại cảm thấy hiện tại không có nhiều sức lực lắm, vì thế lấy lùi làm tiến, trực tiếp mua nhà thương mại.

Nhưng, sau khi trả khoản tạm ứng tòa nhà thương mại, tài chính Thâm Lam cơ bản cạn kiệt, trên sổ sách chỉ còn 3500 vạn.

May sao mùng 1 tháng 10 năm 2003 Thâm Lam có phát hành một bộ phim, tết âm lịch năm 2004 lại thêm một bộ, tổng cộng thu được đến 6000 vạn.

Tạ Lan Sinh bị con số này dọa sợ.

Anh biết, đây là số tiền dùng để mở rạp chiếu phim.

Nhưng, hai tỷ cũng quá khoa trương!

Hơn nữa diện tích công trình vượt xa điều kiện rạp chiếu phim cần! Tạ Lan Sinh nghĩ, Tân Dã là tính toán dùng phần còn lại để nuôi rạp chiếu phim sao?

Mang theo một chút áy náy, một chút lo lắng, trong nháy mắt, Tạ Lan Sinh cũng muốn thử chế tác một bộ phim thương mại xem sao, dù sao việc chuẩn bị cho bộ điện ảnh nghệ thuật hiện tại đang tiến triển chậm chạp. Trong mấy năm nay bị cấm, anh cũng đã nảy ra một số ý tưởng thương mại, ngặt nỗi không thể công chiếu nên cũng chỉ có thể án binh bất động.

Anh muốn lấy tiền túi ra quay, rồi để Thâm Lam làm bên phát hành, chia lợi nhuận, giúp Tân Dã cùng điện ảnh Thâm Lam nhanh chóng lấp đầy khoản thâm hụt trên sổ sách.

Về phương diện khác, anh cũng muốn dùng cơ hội công chiếu để tuyên truyền phổ biến “Rạp chiếu phim nghệ thuật”, phải biết rằng, hai mánh khóe “Bộ điện ảnh đầu tiên sau khi bỏ lệnh cấm” + “Phim thương mại” mới có thể đưa đến hiệu quả lớn nhất, làm cho càng nhiều người hiếu kỳ, chú ý. Lại có thể bồi dưỡng danh tiếng, đào tạo người xem, khiến một bộ phận sẵn lòng xem điện ảnh nghệ thuật tương lai, xem “Phim bi” của anh. Huống chi anh còn rất thích các câu chuyện.

Tạ Lan Sinh nói từng ý tưởng của mình với Tân Dã, Tân Dã lại vẫn ủng hộ anh trăm phần trăm như lúc thường.

“Được.” Tạ Lan Sinh nói, “Vậy, Tân Dã, anh sắp phải vào đoàn rồi, chúng ta sẽ rất lâu không được gặp.”

“Vâng.” Tình trạng này cũng thường xuyên phát sinh.

Tạ Lan Sinh ôm eo đối phương, dùng ngực kề sát vào Tân Dã, nâng mắt nhìn nhau: “Đừng quên, mỗi ngày đều phải gọi điện, cứ hai tiếng lại nhắn tin nha.”

“Đương nhiên.” Bọn họ vẫn luôn như vậy.

“Nhất thiết không được quên đấy.” Tạ Lan Sinh cười, nhón chân lên hôn cằm đối phương, bắt chước lời thoại kinh điển trong bộ phim hợp tác với HongKong, “Đã nói là cả đời, thì dù thiếu một năm, một tháng, một ngày, một giờ, cũng không tính là cả đời ~”

Tác giả nói ra suy nghĩ của mình: Tổng tài bá đạo Tân đến rồi đây!!!

Câu cuối cùng, là của 《 Bá vương biệt cơ 》.

Lúc trước hình như quên nói. Trong tác phẩm này, trên cơ bản, tất cả những đạo diễn, điện ảnh Hongkong, Đài Loan, Mỹ, Châu Âu, Nhật Bản từng xuất hiện đều có thật. Ví dụ như 《 Tung hoành tứ hải 》《 Bản sắc anh hùng 》《 Vô gian đạo 》《 Lời nói dối chân thật 》《 Tốt nghiệp 》《 Bảy samurai 》...... Tất cả đạo diễn, điện ảnh đại lục / nội địa, thì đều là chém gió......

Quản lý thương nghiệp cần những tố chất gì tôi cũng không biết, cứ để như vậy đi.

Mở rạp chiếu phim nghệ thuật là giấc mộng của tất cả những đạo diễn nghệ thuật, nhưng đến tận ngày nay cũng chưa thực hiện được. Trước mắt tệp khán giả của thị trường phim nghệ thuật Trung Quốc quá nhỏ, cơ hồ không có quần thể ngươi xem cố định (Âu Mỹ Nhật Bản thì có). Tuy rằng thi thoảng vẫn có phòng vé điện ảnh nghệ thuật khả quan, nhưng cơ bản cần dựa vào quảng bá ngập trời để tạo dựng thanh thế, vẫn là kết quả do tư bản vận hành.

Hiện tại còn có Broadway, Bắc Kinh có, Thượng Hải hình như cũng có, song cũng phải dựa vào mảng thương mại để nuôi dưỡng mảng nghệ thuật.

Nhưng bắt đầu từ năm 2017, Liên minh điện ảnh nghệ thuật toàn quốc muốn làm một hoạt động nào đó, có hơn 100 rạp chiếu phim dành hẳn một phòng để chuyên chiếu điện ảnh nghệ thuật, có hứng thú có thể tra thử danh sách tham gia liên minh.

Thương mại, nghệ thuật không có phân cao thấp ~ nhưng nhân vật chính là đạo diễn điện ảnh độc lập, trọng điểm của tác phẩm khẳng định không nằm ở điện ảnh thương mại. Thương mại nhất định cần theo xu hướng, bản chất của độc lập lại không nằm ở đây. Nhưng cũng không có nghĩa, phim đạo diễn độc lập quay ra, nhất định phải là phim bi, khẳng định không có doanh thu, điều này rất khó nói.

Năm 2003 còn có ba liên hoan phim độc lập lớn: Triển lãm phóng sự Vân chi nam, LHP độc lập Trung Quốc, LHP độc lập Bắc Kinh. Là thiết lập gốc liên hoan phim trong truyện.

Mấy diễn đàn điện ảnh lớn (ví dụ như “Xem điện ảnh sau khung cửa sổ” từng là lớn nhất) sau này có phần xuống dốc, mục điện ảnh trên 163 dần dần trở nên náo nhiệt, bởi vì có mời đến không ít đạo diễn nổi tiếng bố trí chuyên mục đăng tải bài post.