Independent Filmmaker - Nhà Làm Film Độc Lập

Đầu xuân năm 1990, Bắc Kinh.

Gió có chút lớn, đầu đường cuối ngõ từng chiếc “Vĩnh cửu” “Phượng hoàng” vội vàng mà qua. Nhóm phụ nữ dùng khăn lụa mỏng trùm đầu, nhìn không rõ diện mạo vốn có.

Tạ Lan Sinh sải bước chân dài, bước xuống từ trên chiếc “Hai tám”. Anh đặt gióng ngang lên vai, rồi sau đó một đường khiêng lên tầng bốn, thoáng thở gấp, lấy chìa khóa ra mở cửa, xong liền đẩy xe vào trong phòng.

Mama Lý Tỉnh Nhu mới vừa dọn đồ ăn lên mâm, ở phòng bếp gọi: “Lại đi đâu thế?! Mới đi dạo về mà!”

Tạ Lan Sinh cũng không muốn nói mình lại đi bán kịch bản, nói: “Tùy tiện đi loanh quanh, hít thở không khí ạ.” Vừa rồi, anh lại mặt dày chạy đến một xưởng sản xuất tự tiến cử kịch bản, song vẫn là một cửa cũng qua không nổi.

“Suốt ngày làm chuyện linh tinh......” Lý Tỉnh Nhu lại bắt đầu càm ràm. Bà ầm ầm đặt đồ ăn cho hai người xuống bàn, đưa cho con trai một đôi đũa, “Ăn đi ăn đi, thế nào cũng phải ăn một bữa cơm đã.”

Diện mạo Tạ Lan Sinh anh tuấn, tươi cười vẫn luôn khiến người yêu thích: “Con đây chẳng phải vẫn còn trẻ sao, rồi sẽ có biến chuyển ngay thôi.”

Vừa nói chuyện, vừa đưa tay múc một miếng cháo, đưa vào miệng, cảm giác có chút nóng.

Lý Tỉnh Nhu bực bội với đứa con, mở miệng lại là một chuỗi quở trách: “Rúc ở nhà hơn nửa năm. Mẹ với ba mày đã một năm không dám về quê rồi đấy, chỉ sợ thân thích hỏi con mình sau khi tốt nghiệp đang làm cái gì...... Đi làm cũng phải tránh người ta. Lại còn đòi học Bắc Điện, học đạo diễn, quay phim ảnh gì đó, thật là triển vọng quá, chờ ba mẹ nuôi cả đời đi. Sau này ba mẹ chết sạch rồi, mày cũng theo luôn là được. Do mày ương bướng, do mày không nghe lời, khả năng của mày cũng có thể vào được Khoa Đại*, mẹ nghe nói toàn bộ bên Hợp Phì đã được phân công hết rồi!”

* 科大: Tui không biết là trường gì, nhưng có vẻ là Đại học Khoa học Công nghệ kỹ thuật

“Được rồi được rồi, ở Bắc Kinh hầu ngài hơn năm năm, không phải rất tốt sao, bao nhiêu phụ huynh hâm mộ các ngài đó.” Cả đời Tạ Lan Sinh chưa từng nói nặng lời, nhất là đối với cha mẹ.

Ai cũng biết “Thi đại học” là thiên quân vạn mã qua cầu độc mộc, có thể đỗ chính quy không đến 3%, thậm chí văn bằng đại học loại trung ở bên ngoài cũng vô phần nổi tiếng. Bởi vậy, chuyện Tạ Lan Sinh tốt nghiệp đại học thất nghiệp nằm nhà khiến hai vợ chồng Lý Tỉnh Nhu về mặt tâm lý không thể tiếp thu, càng chưa nói đến, điểm của con bọn họ đủ để đỗ vào Khoa Đại vốn còn khó hơn cả Thanh Hoa Bắc Đại.

Sau khi tốt nghiệp trung học, Tạ Lan Sinh muốn thi Bắc Điện, muốn học đạo diễn, vì thế bấp chấp gia đình phản đối khư khư cố chấp điền nguyện vọng. Song chẳng ai ngờ được rằng, năm ngoái bởi vì một vài nguyên nhân đạo diễn tốt nghiệp Bắc Điện một người cũng chưa được phân công, toàn bộ lưu lại trong trường, cả ngày vật vờ vô công rồi nghề, loại tình huống này đã kéo dài hơn nửa năm. Bởi không có việc để làm, Tạ Lan Sinh mới viết ra mấy kịch bản.

Mama cằn nhằn đến hơn một giờ, Tạ Lan Sinh buông bát cơm, nói: “Ai mà ngờ được đến chuyện phân công chứ...... Mọi người đang đợi, rồi sẽ được bố trí ngay thôi, mẹ đừng nóng ruột nhé.”

Oán trách của Lý Tỉnh Nhu rất nhiều: ” Bắc Điện các con đúng là lắm chuyện. Còn làm hệ thống hai bốn gì đó, thiếu chút nữa bằng đại học cũng không có. Chưa từng nghe qua có hình thức như vậy đó.”

Tạ Lan Sinh liền cười: “Chẳng phải vẫn có bằng đại học hay sao ạ. Chuyện tốt thì khó đạt thành mà?”

Năm 85, khoa đạo diễn Bắc Điện bắt đầu thực hiện “Quy chế hai bốn”. Sát hạch tập trung năm thứ hai liền đào thải mất một phần hai, một nửa này lập tức rời trường, chỉ có thể nhận được bằng đại học, một nửa còn lại kia mới có thể đạt được học vị khoa chính quy. Tạ Lan Sinh tại ngày thi vô cớ phát sốt cao, xếp thứ 9 trong số 18 người toàn khoa, thiếu chút nữa rớt thẳng xuống nửa sau, cực kỳ kí©h thí©ɧ.

Lý Tỉnh Nhu nói: “Cơm nước xong thì lại đến trường học đi, hỏi một chút xem có tin tức mới hay không.”

Tạ Lan Sinh thoáng ngừng, gật đầu nói: “Được ạ.”

Anh nâng mắt, vừa vặn thấy trên TV xuất hiện khuôn mặt của ảnh đế Berlin Sân Dã. Anh nhìn chăm chú vào màn hình TV, thực sự cảm thấy đây đúng là một người được ông trời ban thưởng. Năm nay vừa mới tốt nghiệp đại học hơn nữa đều không phải là xuất thân chính quy, nhưng lại nhờ vào một vai diễn thanh niên ngây ngô mà giành được giải thưởng nam diễn viên Hoa Kiều xuất sắc nhất tại ba giải điện ảnh lớn của Châu Âu.

Sân Dã sinh ra và lớn lên tại Mỹ, cha dượng là một vị old money* tại LA, sản nghiệp kinh doanh chuỗi khách sạn, bản thân dường như là học kinh tế ở Harvard, khí chất quanh thân là độc nhất. Tạ Lan Sinh từng nhìn thấy ảnh chụp hắn mặc áo khoác đi qua đường trên một trang báo, quả thực bắt mắt kinh khủng khϊếp, khiến cho một đám già trẻ Bắc Kinh phải dừng chân ngắm nghía.

* Old money: là thuật ngữ để chỉ một tầng lớp thượng lưu ở phương Tây hay quen thuộc hơn là cụm từ “trâm anh thế phiệt” ở phương Đông – gg

............

Ăn xong cơm trưa, Tạ Lan Sinh quay về học viện điện ảnh. Học viện Điện ảnh nằm ở cầu Kế Môn cạnh đường Tây Thổ Thành, trong khuôn viên có cả mớ thanh niên văn nghệ thích tự làm trò cười, bọn họ hút thuốc uống rượu, nhuộm tóc xăm mình, làm những mộng tưởng hão huyền viển vông.

Đối với chuyện “Phân công” này, giáo viên chỉ nói vẫn chưa có tin tức.

Tạ Lan Sinh cúi khom người, thái độ khiêm nhường lại kính cẩn nghe theo: “Cám ơn thầy, nếu có động tĩnh gì, phiền ngài báo cho bọn em biết.”

“Đương nhiên rồi.” Chủ nhiệm Vương Tiên Tiến khoa đạo diễn Bắc Điện ngắt lời Tạ Lan Sinh. Ông rất thích cậu sinh viên này, hỏi: “Lan Sinh, gần đây đang làm cái gì rồi?”

Tạ Lan Sinh cũng thành thật đáp: “Dạ, đi chào hàng tại xưởng phim, có điều tất cả đều không được thông qua.”

“Nội dung như thế nào vậy?”

Nhắc đến kịch bản phim, Tạ Lan Sinh liền mười phần nghiêm túc: “Là thế này ạ, một phụ nữ, sinh ra lớn lên tại nông thôn, kết hôn 6 năm sinh được ba người con gái......”

Tạ Lan Sinh kể toàn bộ xong trực tiếp nhảy đến khốn cảnh của mình: “Em chạy đến xưởng sản xuất điện ảnh Trường Xuân, xưởng Thượng Hải, xưởng Bắc Kinh, còn cả xưởng Bát Nhất nữa, cũng không được.” Anh tính toán đi mấy chỗ khác xem thử, tỷ như xưởng Tây An.

Vương Tiên Tiến cũng thở dài: “Đó là đương nhiên thôi.”

“Đương nhiên...... Sao ạ???”

Vương Tiên Tiến nói: “Xưởng sản xuất quốc doanh của chúng ta thông thường sẽ không quay cái này.”

“......” Tạ Lan Sinh cũng biết trắc trở, nhưng chung quy vẫn ôm một chút hy vọng, vì thế anh hỏi Vương Tiên Tiến: “Vậy làm sao đây ạ? Chúng ta chỉ có xưởng quốc doanh mới có thể quay phim mà.”

“Có thể làm sao nữa, ” Vương Tiên Tiến hòa ái hiền lành, “Nghe nói sang năm các xưởng sản xuất chủ yếu nâng đỡ phim đỏ*. Năng lực của cậu không có vấn đề, có thể chuẩn bị mấy kịch bản tốt, lại đi thử xem.”

*Nguyên văn: 红色电影 (Hồng sắc điện ảnh): giống kiểu nhạc đỏ á, đây là dòng phim cách mạng.

” Phim đỏ......” Tạ Lan Sinh cười với Vương Tiên Tiến: “Được ạ, cám ơn thầy.”

Hai người hàn huyên một hồi xong, Tạ Lan Sinh mới cáo từ rời đi.

Con đường nhỏ bên ngoài trường điện ảnh Bắc Kinh này anh rất quen thuộc, có ba gốc đào, còn có ba cây lựu.

Hoa lựu đang tận tình nở rộ, là lần đầu tiên của năm nay.

Tạ Lan Sinh đứng lặng trước cây.

Bản thân không ai cần, kịch bản cũng chẳng người muốn.

Trên hoa lựu vương đầy nước mưa mới vừa ngừng xối khắp Bắc Kinh, đóa hoa vốn dĩ tươi đẹp lại càng thêm rực rỡ, bắt giữ ánh mắt người. Hạt mưa dường như bị hút lại, vững vàng treo, chẳng hề nhúc nhích.

Tay Tạ Lan Sinh vuốt qua đóa hoa, hạt mưa liền rào rào rơi xuống.

Ánh mắt anh không có tiêu điểm, giống như đang tự hỏi gì đó.

............

Tại đầu đường, Tạ Lan Sinh gặp hai bạn học cùng khoa.

Một là Trương Thế Kiệt, một là Vương Trung Mẫn. Trương Thế Kiệt là một gã béo, Vương Trung Mẫn thì lại vô cùng gầy yếu. Hai người mỗi ngày chờ cùng một chỗ, là bạn tốt của Tạ Lan Sinh. Hai người bọn họ đã vật vờ tại trường học ước chừng chín tháng, ngay từ đầu đã kết bạn cùng xem phim, hiện tại cũng lười đi, chỉ còn Tạ Lan Sinh vẫn ở lại trường ra ra vào vào xem phim chiếu nội bộ* —— học viện điện ảnh có khóa tham quan học tập, tuần thứ hai chiếu phim nước ngoài, tuần thứ ba chiếu phim điện ảnh Trung Quốc. Các đơn vị hành chính sự nghiệp quốc doanh xung quanh cũng sẽ chiếu phim nội bộ, các đàn em khoa mỹ thuật tạo hình trường bọn họ sẽ vẽ vé xem phim, giống y chang như vé thật, mỗi lần anh về trường đều có thể trà trộn vào.

* Nguyên văn: 内参片 ( nội tham phiến): tên gọi tắt cho dạng phim tham khảo phi lợi nhuận, không công chiếu rộng rãi, chỉ cung cấp cho cá nhân/ quần thể đặc thù. Bao giờ tìm được từ hợp lý hơn sẽ thay sau:3

“Đồ thất nghiệp!” Hai người Trương Thế Kiệt Vương Trung Mẫn gọi lớn, “Lão Tạ lão Tạ!”

Tạ Lan Sinh: “Ây, Trương mập, khéo làm sao.”

Trương Thế Kiệt Vương Trung Mẫn: “Lại đến nghe ngóng vụ phân công tốt nghiệp hả?”

“Đúng, ” Tạ Lan Sinh gật đầu thừa nhận, ” Hai người các cậu cũng vậy à?”

“Ha ha ha ha, cũng chẳng có tin gì.” Trương Thế Kiệt đưa tay ôm một bên vai Tạ Lan Sinh, “Đi thôi nào, đi uống rượu!” Tính tình Tạ Lan Sinh tốt, nhân duyên cũng tốt, ai cũng thích uống rượu với anh.

Tạ Lan Sinh nói: “Đi đi, tôi mời, ăn dạ dày chần nhé!”

Quán ăn cách trường học không xa, lụp xụp dơ hầy, chật chội dị thường. Ghế nhựa lắc lư, bàn gỗ loang lổ vết dầu.

Ba người vừa ăn vừa uống vừa tán gẫu vừa đùa cợt, tự nhiên mà nhắc đến chuyện tương lai.

Trương Thế Kiệt Vương Trung Mẫn nói: “Bọn tôi muốn mở công ty quảng cáo, quay CV. Cái này hiện rất được ưa chuộng, bọn tôi trước cứ ra ngoài kiếm đủ tiền đã, xong rồi lại quay phim. Cậu thì sao? Có muốn làm chung không?”

Tạ Lan Sinh lắc đầu: “Tôi vẫn muốn quay điện ảnh.” Dưới cái nhìn của Tạ Lan Sinh, một người nếu nhiệt tình yêu thương điện ảnh thì hẳn là không nên rời bỏ điện ảnh. Đây là sự nghiệp cả đời, anh phải luôn nỗ lực, phát triển, không thể bị cắt ngang, không thể bị trì hoãn, anh không có thời gian đi kiếm tiền trước.

“Được thôi, ” Trương Thế Kiệt Vương Trung Mẫn hỏi, “Vậy mấy tháng này đang làm cái gì rồi?”

Vừa nhắc tới phim ảnh Tạ Lan Sinh sẽ trở nên vô cùng nhiều lời: “Tôi đi chào bán kịch bản, tên là《 Sinh căn 》,kể về một người phụ nữ,sinh ra lớn lên tại nông thôn, kết hôn sáu năm sinh được ba người con gái...... Trong khoảng thời gian này chạy đến mấy xưởng phim, Thượng Ảnh, Bắc Ảnh còn cả Bát Nhất, đều chưa được.”

Trương Thế Kiệt Vương Trung Mẫn: “Ôi tổ tông Lan Sinh của tôi ơi, cái thứ này quay không được đâu.”

“Tôi rất hy vọng quay được nó á.” Tạ Lan Sinh hớp một ngụm bia, hầu kết trượt lên xuống nơi cần cổ, “Ngộ nhỡ có người muốn thì sao.”

“Này, cậu thừa biết mà, đến chín nghìn chín trăm chín mươi chín phần nghìn là không ai muốn mà?”

Tạ Lan Sinh không nói lời nào, rót thêm chén rượu.

Cách một hồi sau, anh mới nói: “Dù sao, tổng cộng 16 xưởng sản xuất, đều đã ghé một lần rồi.”

“Ha ha, tùy cậu, muốn thì cứ thử.” Trương Thế Kiệt Vương Trung Mẫn cũng đã uống mấy ngụm bia, “Nhìn cậu ấy à, là chưa đến Hoàng hà thì chưa cam lòng*!”

*Nguyên văn: 不到黄河心不死 ( bất đáo hoàng hà tâm bất tử): Ý chỉ quyết tâm làm cho bằng được mới thôi.

“Tới Hoàng Hà rồi cũng không muốn chết đâu.” Giọt cồn cuối cùng trong chai tiến vào cổ họng, vừa đắng lại chát, Tạ Lan Sinh “cộp” một tiếng hạ nó xuống bàn, dùng đế chai cọ xát ken két trên mặt kính dày cứng chắc, giống như đó là một màn chắn không thể phá vỡ, “Dù sao chăng nữa cũng muốn quay.” Cốt truyện của anh, nhân vật của anh, khung hình của anh, anh muốn được quay nên. Những chuyện này, những người đó, vô số lần dạo chơi, bay lượn trong đầu, sức sống tràn ngập sống động như thật.

Chỉ cần ngẫm đến máu liền sôi trào.

“...... Anh bạn, cậu định quay thế nào đây.”

Vào những năm 40 trong quá khứ quay phim cần có bản quyền sản xuất*. Sở hữu bản quyền là có được quyền lợi sản xuất điện ảnh, mà bản quyền, chỉ thuộc về 16 xưởng sản xuất điện ảnh quốc doanh. Trong đó bốn nhà Bắc Ảnh Thượng Ảnh Trường Ảnh Bát Nhất sớm đã phân đất trị vì, Châu Giang, Quảng Tây, Tiêu Tương các loại quy mô có phần nhỏ hơn.

Cũng có nghĩa, không có bất cứ xí nghiệp dân doanh, tư doanh, cá thể nào có thể sản xuất điện ảnh.

Tạ Lan Sinh ngẫm nghĩ, hạ giọng, hỏi Trương Thế Kiệt cùng Vương Trung Mẫn: “Ai, các cậu có biết...... Tôn Phượng Mao khoa nhϊếp ảnh không?”

Trương Thế Kiệt cùng Vương Trung Mẫn nói: “Hình như có nghe qua.”

“Nghe nói cậu ta đang tự mình quay phim. Không có việc làm, cũng rảnh đến mọc mốc rồi.”

“Hả???”

Tạ Lan Sinh lại tiếp tục giải thích: “Tự xoay xở tài chính, tự tìm thiết bị...... Tôi đang cân nhắc, thật sự không được, thì cũng có thể ——”

“Tạ! Lan! Sinh!” Trương Thế Kiệt Vương Trung Mẫn quả thực vừa sợ vừa giận, “Cậu điên! rồi à!!!!”

“......”

Trương Thế Kiệt dùng ngón tay thô béo cốp cốp gõ lên tấm kính dày trên mặt bàn: “Cậu phát điên rồi! Cái này gọi là! làm! phim! chui!!! Không có bản quyền cấp phép!!! Tôn Phượng Mao có bệnh, cậu cũng có bệnh luôn à?!”

Tạ Lan Sinh cũng thoáng chấn động.

Làm phim chui, mấy chữ này thật đáng sợ.

Nhưng mà, cũng không biết có phải do hoa lựu rực rỡ đương nở rộ kí©h thí©ɧ, hay do thứ cồn chất lượng kém vừa đắng lại chát mới uống. Hoặc giả vì cả hai, Tạ Lan Sinh liền trở nên quật cường, cố ý vặn vẹo, chớp chớp mắt, chợt nhanh trí, nói, “Chui thì chui. Tôi tự quay, ai mà biết được?”

Anh thật sùng bái Tôn Phượng Mao.

Trong quầy hàng, radio đang phát nhạc đồng quê của Mỹ. Sau khi thiết lập quan hệ ngoại giao, nhờ “kẻ địch chung” Liên bang Soviet mà hai nước Trung Mỹ trở nên vô cùng thân mật khắng khít, mọi người liền có thể nghe được những ca khúc mới mẻ này.

Tạ Lan Sinh rất rõ ràng, “Tự mình quay phim” đã vượt quá sự tự do của năm 1990. Song tại thời đại ban sơ văn hóa Trung Tây mơ hồ giao thoa, loại đối chọi này của Tôn Phượng Mao, khiến Tạ Lan Sinh cảm thấy hết hồn khϊếp vía nhưng lại khao khát trong tâm.

Vương Trung Mẫn cũng ngơ ngẩn nhìn: “Mày điên rồi...... thật sự điên rồi......”

“......” Thật là do uống nhiều, nói chuyện làm việc vô cùng tùy tính. Tạ Lan Sinh trở tay phải cầm lấy cổ chai bia dài nhỏ, xách dậy, dùng sức, “xoảng” một tiếng đập vỡ nát trên mặt đất. Trong chớp mắt vụn thủy tinh tung tóe, từng mảnh từng mảnh nho nhỏ, mỏng manh, dưới ánh mặt trời xanh biêng biếc, thậm chí còn có vài mảnh nhỏ lấp lánh tựa như ngọc thạch.

Anh đập chai xong, lúc này cũng thoáng sững sờ. Hai tay anh chống gối, nhìn đống hỗn độn đầy đất trước mặt, lại nói ra lời vừa nghĩ: “Tôi mặc kệ, tôi muốn quay. Ha, là sẽ quay!”

Lại nói, động tác này lại rất có cảm giác điện ảnh.

Trương Thế Kiệt Vương Trung Mẫn: “......” Bọn họ biết Tạ Lan Sinh là thật sự có chút phát điên rồi.

Tạ Lan Sinh mượn rượu, càng nghĩ càng thấy đúng.

Đây là cảm xúc của cá nhân anh.

Chung quy luôn có một vài thứ đáng giá gánh chịu phiêu lưu, thậm chí trả giá hết thảy.

Bên kia, Trương Thế Kiệt Vương Trung Mẫn còn đang hết lời khuyên bảo, bắt chước thông dịch viên, nỗ lực xoa dịu không khí: “Này, ông bạn già của tôi ơi, thầy của chúng ta nói, tầm hai tháng là có thể được phân đến xưởng sản xuất. Đến lúc đó liền có công việc, không cần phải tìm đường chết như vậy, được không? Ngoan nào.”

Tạ Lan Sinh không nói chuyện.

Đối với một số người mà nói, sản xuất điện ảnh chính là một kế sinh nhai tệ hại.

Song đối với những người này mà nói, hoàn toàn không phải vậy.

Anh muốn kể những câu chuyện, không phải để kiếm cơm nuôi miệng, mà là vì giọt lệ lặng yên tuôn rơi nơi khóe mắt khi rung động.

—————————

Tác giả nói ra suy nghĩ của mình:

Tiểu công khoác áo qua đường bị một đám người dừng chân ngắm nghía...... Có thể tham thảo khi Pierre Cardin lần đầu tiên đến Trung Quốc! Đương nhiên không thể bằng Pierre Cardin, dù sao người ta là người nước ngoài thật sự...... hơn nữa lại còn sớm hơn những10 năm.

Hết thảy bối cảnh của tác phẩm, chính là quy định hai – bốn của Bắc Điện*, phân công hay không, chỉ cần không phải là do tôi tự sáng tác, thì đều là sự thật.

* Quy chế hai – bốn của Bắc Điện: dựa vào số tuyển sinh khoa chính quy, đến năm hai căn cứ vào học lực chia làm hai, bắt đầu thử nghiệm với tân sinh viên của sáu khoa chuyên nghiệp năm 1985. – Baidu

Phong cách có thể giống bg, giống như tác phẩm《 Chớ nói chuyện yêu đương với nhà đầu tư》, một nửa tuyến sự nghiệp, một nửa tuyến tình cảm. BL trước kia đều lấy tình yêu làm chủ, tác phẩm này có khả năng không giống như vậy.

Bởi năm nay là tròn ba mươi năm điện ảnh độc lập của Trung Quốc, nên muốn viết về đoạn lịch sử này, cũng viết về người trong thời đó. Nó cũng không đơn giản đánh giá đen trắng đúng sai thị phi phải trái, cũng không nói chống đối kiểm duyệt là đúng hoặc kiểm duyệt là không. Mỗi bên đều có lập trường riêng, tác phẩm này chủ yếu kể về trận cờ 30 năm giữa các bên, thỏa hiệp, phát triển, lặp lại, từ góc độ lịch sử thử xem có thể sáng tác tự do làm chút gì đó.

Tuyến tình cảm thì là ngọt ngào.

Part 1 là năm 1991, part cuối là 2015, nhân vật chính khi đó 45 tuổi.