M1- Bắc Kim Thang (3) Tích.
Trên Sách kể lại một số câu chuyện dân gian, trong đó có một câu chuyện mang tên là Bắc Kim Thang được viết lại như sau:" Ngày xưa, ở một ngôi làng nọ có hai người bạn thân, họ sống cạnh nhau và ngày ngày bầu bạn cũng như khuyên răn nhau sống sau cho tốt. Nghèo cho sạch rách cho thơm, yêu thương đùm bọc nhau, cả hai đều chưa có lập gia đình vì nhà quá nghèo, tuổi thì cũng chưa lớn lắm chỉ tầm 20, 21 tuổi. Nhà họ ở cạnh bờ sông, một anh làm nghề bán dầu, còn một anh thì bán ếch, vì tính tình hiền hoà nên mọi người trong làng ai cũng yêu mến cả hai người, cũng có vài cô gái nhỏ muốn cùng họ nên gia thất nhưng vì cả hai còn ngại mình nghèo, chỉ biết hẹn để dành tiền rồi sau này mới gọi người mai mối. Nhà họ nằm bên bờ sông, muốn đi đến chợ phải đi qua cây cầu khỉ trước nhà bắc qua sông lớn.
( Cột qua kèo là kèo qua cột hình dung cầu khỉ, một loại cầu chỉ có một thân cây lõng lẽo bắt qua sông bằng những cây cột xiêu vẹo không chắc chắn, một loại cầu rất phổ biến ở miền tây nam bộ việt nam lúc xưa, bạn nào không biết thì lên sreach trên Google nha. Đây là loại cầu rất khó đi, đa số mọi người hiện nay không còn có khả năng đi qua loại cầu này nữa.)
Một buổi chiều nọ, anh bán ếch trên đường đi bắt ếch về bán vô tình nhìn thấy một con bìm bịp ( Một loài chim ác tựa như chim cắt, ăn chim con, gà con, ốc) đang bắt một con le le con chuẩn bị ăn thịt. Thương cho con non nên anh bán ếch đã dùng ná bắn bị thương con bìm bịp để cứu con le le con ( le le là loài chim có phần tương tự với vịt trời). Trả con le le con về tổ ẩn nấp để tránh cho con bìm bịp lại bắt ăn.
Le le là loài tựa như vịt trời, cũng bơi lội và bây, một buổi chiều tà khi nó đi tìm cá thì bắt gặp hai con Ma Da ( Ma Da, cách gọi của người miền tây nam bộ chỉ những oan hồn chết đuối biến thành, Ma Da có khi là người, có khi nhìn nó như một vũng bùn lầy lội).
Hai con Ma Da đang trò chuyện với nhau
- Sắp hết thời gian rồi, nếu không bắt được người thay thế thì sẽ không đi đầu thay được. Một con Ma Da nói.
- Tôi thấy ở phía đầu sông có hai người, ngày nào cũng qua cầu trước khi gà gáy để đem đồ đi chợ bán, hay là tụi mình qua đó, chờ đợi bắt họ thay thế đi.*
*( Tục truyền những hồn ma chết đuối cần phải bắt một hồn khác để thay thế cho mình mới được đi đầu thai chuyển kiếp, thường là trong một năm, nếu không sẽ còn cơ hội đi đầu thai và biến thành dã quỷ vất vưởng tại dương gian mãi không siêu thoát được.)
- Vậy chúng ta chuẩn bị đi qua đó.
Đợi hai con Ma Da đi mất, con le le vội vàng bay đến nơi hai con Ma Da nói vì đó là nhà của anh bán ếch đã cứu con của nó.
Nhìn thấy anh bán ếch đang chuẩn bị mồi để đi câu, con le le đậu trên nóc nhà anh bán ếch và báo cho anh biết.
- Cà lang, Bí rợ, Thủy Tai, Thất Dạ. *
- Cà lang, Bí rợ, Thủy Tai, Thất Dạ.
- Cà lang, Bí rợ, Thủy Tai, Thất Dạ.
* ( Con le le không thể nói lưu loát, cho nên chỉ có thể báo cho anh biết, Cà lang, Bí rợ là tên của anh bán dầu và anh bán ếch, Thủy tai là sẽ gặp tai hoạ với nước, nên tránh xa nước, thất Dạ là 7 đêm. Nghĩa là 2 anh phải tránh xa khu vực có nhiều nước trong 7 đêm.)
Anh bán ếch nghe vậy, vội vàng cảm ơn con le le rồi bỏ luôn không đi bắt ếch nữa, tranh thủ lúc trời còn sớm nên qua cầu mua rượu, tối đến mượn cớ thất tình nên lôi anh bán dầu ra nhậu tới quắc cần câu, hôm đó cả 2 đều ngủ đến trưa, không đi bán lúc sớm.
Chuyện cứ thế được 6 ngày, chỉ cần kiên trì thêm một ngày nữa là tai qua nạn khỏi. Sáng sớm ngày thứ 7, con bìm bịp đi bắt ốc cạnh bờ sông gần nhà anh bán dầu vô tình nghe được hai con Ma Da trò chuyện.
- Làm sao đây, còn một đêm nữa thôi, nếu không bắt được 2 người Cà lang Bí rợ thì chúng ta sẽ vĩnh viễn không còn được lấy mạng họ nữa. Một con Ma Da nói.
- Chết tiệt tên Bí rợ ngày nào cũng mua rượu ép Cà lang uống nên nó không đi bán được. Con còn lại nói.
- Dù sao cũng không tìm ai được nữa rồi, ráng chịu thôi, được ăn cả, ngã về không, ngày cuối cùng rồi.
Nghe vậy, trưa đó con bìm bịp bay đến nhà của bà bán rượu, len lén uống hết 1/3 rượu chứa trong bình mà anh bán ếch dặn trước, nó muốn trả thù vì anh bán ếch đã bắn bị thương cánh nó.
Tối đó anh bán ếch lại giở trò ép anh bán dầu nhậu với mình, nhưng lần này anh bán dầu từ chối vì anh muốn đi bán.
- Hôm nay là ngày giỗ của mẹ tôi, tôi chỉ có anh là bạn, anh cũng không chịu ở lại bầu bạn cùng tôi sao? Vậy coi như tôi nhìn lầm rồi, không có người bạn này vậy. Anh bán ếch nói giọng giận dỗi, đòi tuyệt giao.
Là bạn nối khố từ nhỏ đến lớn, ngày giỗ mẹ anh bạn lẽ nào anh không biết, nhưng không biết bạn mình muốn làm gì, không thể hỏi nên anh bán dầu đành chấp nhận, anh nói.
- Hôm nay nữa thôi nha, tôi rõ ràng không biết anh muốn gì, nhưng anh đã đem tình bạn này ra ép thì tôi chiều anh thêm một ngày vậy.
Thế là hai anh bạn lại nhậu lu bù cho đến khi hết rượu thì xỉn ngủ rồi. Đêm dài dằng dặc, hai con Ma Da càng ngày càng gấp vì trời sắp sáng.
Anh bán dầu tỉnh lại trước, đồng hồ vừa điểm 4 giờ 30 sáng, vì hôm qua lượng rượu bị con bìm bịp uống hết 1/3 nên anh không say đến sáng, dù đầu còn hơi đau, nhưng nhìn đồng hồ còn sớm, đủ giờ ra chợ, nghỉ gần một tuần nên anh vội vàng gánh hai gánh dầu, bước thấp bước cao tiến về phía cây cầu đi qua chợ bán. Hai con Ma Da đang chán nản thì nhìn thấy anh bán dầu bước thấp bước cao đi qua cầu, liền biến thành một vũng bùn lầy trơn nằm vất ngang đầu cầu, anh bán dầu chếch choáng bước trợt rơi ngay xuống sông bị kéo chết không thể bơi lên được.
Anh bán ếch tinh thần kéo căng cả tuần, cuối cùng cũng hoàn thành nhiệm vụ cứu bạn nên thả lỏng ngủ một giấc đến mặt trời lên ngang khung cửa sổ anh mới thức dậy. Tưởng bạn mình về nhà rồi nên anh cũng yên tâm ăn sáng rồi chạy qua nhà bạn. Nhìn tới nhìn lui thì không thấy 2 gánh dầu của bạn đâu, nổi bất an dâng trào, anh chạy vội ra bờ sông thì thấy con bìm bịp đang đậu trên ngọn cây, ánh mắt hung hăng nhìn anh.
" Quác quác quác
Thương tao một cánh, trả tao một mạng.
Quác quác quác
Rượu mua một lít, trả còn xị hai."
Kêu xong liền bay đi mất, anh bán ếch bi thương nhìn thùng dầu trôi dạt bên bờ sông, thiết nghĩ đã làm hết sức nhưng vẫn không cứu được bạn, lòng buồn như chết thơ thẩn về nhà chuẩn bị ma chay cho bạn mình.
Con le le bay đến trước cửa nhà anh, nhìn anh ủ dột, nghe anh kể lại mọi việc thì bày cách cho anh.
Tận phía bắc rừng tre có một cây tre có 3 lóng tre màu vàng, con bìm bịp đυ.c thủng một lóng để làm tổ bên trong, anh phải bắt con bìm bịp gϊếŧ chết nó rồi lấy viên ngọc trong bụng nó, chặt lấy 3 đốt tre vàng đó rồi làm thành 1 cây thước, nạm viên ngọc đó vào giữa cây thước. Sau đó rơi xuống chỗ bạn anh chết để thay bạn anh, như thế bạn anh có thể đi đầu thai mà không cần hại người, còn anh dùng cây thước đó để gϊếŧ luôn con Ma Da còn lại, lấy công đức đó bù vào anh cũng có thể đi đầu thai cùng bạn mình.
Thế là anh bán ếch lặn lội suốt một tuần tới tận cùng phía bắc của rừng tre, anh tìm được cây tre có 3 đốt vàng rồi ẩn nấp ở gần đấy.
Chiều đó, khi con bìm bịp bay khắp xung quanh để tìm ổ của con le le nhưng không thấy, buồn bực nó lại bay đến nhà của ông bán rượu uống trộm rượu. Chếch choáng bay về tổ, vào thẳng trong tổ và ngủ lăn như chết. Anh bán ếch tìm bắt được rồi gϊếŧ con bìm bịp, lấy ra viên ngọc rồi chặt 3 đốt tre vàng về nhà làm thước. Anh mang xác con bìm bịp về cho ông bán rượu để ông ngâm rượu, có vay thì có trả, ăn của người thì trả lại cho người.
Sau khi làm xong thước vàng, tối đó anh bán ếch đợi trăng lên, ra giữa đầu cầu thì nhảy ngay xuống, con Ma Da còn lại trồi lên níu anh xuống, nhưng anh dùng thước đánh cho một thước hồn phi phách tán. Sau đó anh và anh bán dầu cùng nhau bước vào cánh cổng luân hồi. Cây thước vàng biến thành một hòn đá dạt vào bờ, vì trấn áp tà ma nên được dân làng thờ cúng, vật cực tất linh, nó luôn phù hộ cho dân làng tránh thoát tai nạn không đáng có, nó được người đời gọi là Bắc Kim Thang. ( Bắc Kim Thang, cây thước vàng của phương Bắc.)
Một trăm năm sau, sau sự kiện anh bán dầu và anh bán ếch, Bắc Kim Thang phù hộ dân làng không còn gặp tà ma, vì không còn tà ma nên người đời dần dần quên đi sự tồn tại của nó, chỉ còn sót lại một bài đồng dao dành cho nhi đồng mà không ai còn hiểu về sự tích của nó nữa.
" Bắc Kim Thang,Cà lang Bí rợ.
Cột qua kèo là kèo qua cột.
Chú bán dầu qua cầu mà té.
Chú bán ếch ở lại làm chi.
Con le le đánh trống thổi kèn.
Con bìm bịp thổi tò tí te."
Một buổi chiều nọ, anh bán ếch trên đường đi bắt ếch về bán vô tình nhìn thấy một con bìm bịp ( Một loài chim ác tựa như chim cắt, ăn chim con, gà con, ốc) đang bắt một con le le con chuẩn bị ăn thịt. Thương cho con non nên anh bán ếch đã dùng ná bắn bị thương con bìm bịp để cứu con le le con ( le le là loài chim có phần tương tự với vịt trời). Trả con le le con về tổ ẩn nấp để tránh cho con bìm bịp lại bắt ăn.
Hai con Ma Da đang trò chuyện với nhau
- Sắp hết thời gian rồi, nếu không bắt được người thay thế thì sẽ không đi đầu thay được. Một con Ma Da nói.
- Tôi thấy ở phía đầu sông có hai người, ngày nào cũng qua cầu trước khi gà gáy để đem đồ đi chợ bán, hay là tụi mình qua đó, chờ đợi bắt họ thay thế đi.*
*( Tục truyền những hồn ma chết đuối cần phải bắt một hồn khác để thay thế cho mình mới được đi đầu thai chuyển kiếp, thường là trong một năm, nếu không sẽ còn cơ hội đi đầu thai và biến thành dã quỷ vất vưởng tại dương gian mãi không siêu thoát được.)
Đợi hai con Ma Da đi mất, con le le vội vàng bay đến nơi hai con Ma Da nói vì đó là nhà của anh bán ếch đã cứu con của nó.
Nhìn thấy anh bán ếch đang chuẩn bị mồi để đi câu, con le le đậu trên nóc nhà anh bán ếch và báo cho anh biết.
- Cà lang, Bí rợ, Thủy Tai, Thất Dạ. *
- Cà lang, Bí rợ, Thủy Tai, Thất Dạ.
- Cà lang, Bí rợ, Thủy Tai, Thất Dạ.
* ( Con le le không thể nói lưu loát, cho nên chỉ có thể báo cho anh biết, Cà lang, Bí rợ là tên của anh bán dầu và anh bán ếch, Thủy tai là sẽ gặp tai hoạ với nước, nên tránh xa nước, thất Dạ là 7 đêm. Nghĩa là 2 anh phải tránh xa khu vực có nhiều nước trong 7 đêm.)
Anh bán ếch nghe vậy, vội vàng cảm ơn con le le rồi bỏ luôn không đi bắt ếch nữa, tranh thủ lúc trời còn sớm nên qua cầu mua rượu, tối đến mượn cớ thất tình nên lôi anh bán dầu ra nhậu tới quắc cần câu, hôm đó cả 2 đều ngủ đến trưa, không đi bán lúc sớm.
Chuyện cứ thế được 6 ngày, chỉ cần kiên trì thêm một ngày nữa là tai qua nạn khỏi. Sáng sớm ngày thứ 7, con bìm bịp đi bắt ốc cạnh bờ sông gần nhà anh bán dầu vô tình nghe được hai con Ma Da trò chuyện.
- Làm sao đây, còn một đêm nữa thôi, nếu không bắt được 2 người Cà lang Bí rợ thì chúng ta sẽ vĩnh viễn không còn được lấy mạng họ nữa. Một con Ma Da nói.
- Chết tiệt tên Bí rợ ngày nào cũng mua rượu ép Cà lang uống nên nó không đi bán được. Con còn lại nói.
- Dù sao cũng không tìm ai được nữa rồi, ráng chịu thôi, được ăn cả, ngã về không, ngày cuối cùng rồi.
Nghe vậy, trưa đó con bìm bịp bay đến nhà của bà bán rượu, len lén uống hết 1/3 rượu chứa trong bình mà anh bán ếch dặn trước, nó muốn trả thù vì anh bán ếch đã bắn bị thương cánh nó.
Tối đó anh bán ếch lại giở trò ép anh bán dầu nhậu với mình, nhưng lần này anh bán dầu từ chối vì anh muốn đi bán.
- Hôm nay là ngày giỗ của mẹ tôi, tôi chỉ có anh là bạn, anh cũng không chịu ở lại bầu bạn cùng tôi sao? Vậy coi như tôi nhìn lầm rồi, không có người bạn này vậy. Anh bán ếch nói giọng giận dỗi, đòi tuyệt giao.
Là bạn nối khố từ nhỏ đến lớn, ngày giỗ mẹ anh bạn lẽ nào anh không biết, nhưng không biết bạn mình muốn làm gì, không thể hỏi nên anh bán dầu đành chấp nhận, anh nói.
- Hôm nay nữa thôi nha, tôi rõ ràng không biết anh muốn gì, nhưng anh đã đem tình bạn này ra ép thì tôi chiều anh thêm một ngày vậy.
Thế là hai anh bạn lại nhậu lu bù cho đến khi hết rượu thì xỉn ngủ rồi. Đêm dài dằng dặc, hai con Ma Da càng ngày càng gấp vì trời sắp sáng.
Anh bán dầu tỉnh lại trước, đồng hồ vừa điểm 4 giờ 30 sáng, vì hôm qua lượng rượu bị con bìm bịp uống hết 1/3 nên anh không say đến sáng, dù đầu còn hơi đau, nhưng nhìn đồng hồ còn sớm, đủ giờ ra chợ, nghỉ gần một tuần nên anh vội vàng gánh hai gánh dầu, bước thấp bước cao tiến về phía cây cầu đi qua chợ bán. Hai con Ma Da đang chán nản thì nhìn thấy anh bán dầu bước thấp bước cao đi qua cầu, liền biến thành một vũng bùn lầy trơn nằm vất ngang đầu cầu, anh bán dầu chếch choáng bước trợt rơi ngay xuống sông bị kéo chết không thể bơi lên được.
Anh bán ếch tinh thần kéo căng cả tuần, cuối cùng cũng hoàn thành nhiệm vụ cứu bạn nên thả lỏng ngủ một giấc đến mặt trời lên ngang khung cửa sổ anh mới thức dậy. Tưởng bạn mình về nhà rồi nên anh cũng yên tâm ăn sáng rồi chạy qua nhà bạn. Nhìn tới nhìn lui thì không thấy 2 gánh dầu của bạn đâu, nổi bất an dâng trào, anh chạy vội ra bờ sông thì thấy con bìm bịp đang đậu trên ngọn cây, ánh mắt hung hăng nhìn anh.
" Quác quác quác
Thương tao một cánh, trả tao một mạng.
Quác quác quác
Rượu mua một lít, trả còn xị hai."
Kêu xong liền bay đi mất, anh bán ếch bi thương nhìn thùng dầu trôi dạt bên bờ sông, thiết nghĩ đã làm hết sức nhưng vẫn không cứu được bạn, lòng buồn như chết thơ thẩn về nhà chuẩn bị ma chay cho bạn mình.
Con le le bay đến trước cửa nhà anh, nhìn anh ủ dột, nghe anh kể lại mọi việc thì bày cách cho anh.
Tận phía bắc rừng tre có một cây tre có 3 lóng tre màu vàng, con bìm bịp đυ.c thủng một lóng để làm tổ bên trong, anh phải bắt con bìm bịp gϊếŧ chết nó rồi lấy viên ngọc trong bụng nó, chặt lấy 3 đốt tre vàng đó rồi làm thành 1 cây thước, nạm viên ngọc đó vào giữa cây thước. Sau đó rơi xuống chỗ bạn anh chết để thay bạn anh, như thế bạn anh có thể đi đầu thai mà không cần hại người, còn anh dùng cây thước đó để gϊếŧ luôn con Ma Da còn lại, lấy công đức đó bù vào anh cũng có thể đi đầu thai cùng bạn mình.
Thế là anh bán ếch lặn lội suốt một tuần tới tận cùng phía bắc của rừng tre, anh tìm được cây tre có 3 đốt vàng rồi ẩn nấp ở gần đấy.
Chiều đó, khi con bìm bịp bay khắp xung quanh để tìm ổ của con le le nhưng không thấy, buồn bực nó lại bay đến nhà của ông bán rượu uống trộm rượu. Chếch choáng bay về tổ, vào thẳng trong tổ và ngủ lăn như chết. Anh bán ếch tìm bắt được rồi gϊếŧ con bìm bịp, lấy ra viên ngọc rồi chặt 3 đốt tre vàng về nhà làm thước. Anh mang xác con bìm bịp về cho ông bán rượu để ông ngâm rượu, có vay thì có trả, ăn của người thì trả lại cho người.
Sau khi làm xong thước vàng, tối đó anh bán ếch đợi trăng lên, ra giữa đầu cầu thì nhảy ngay xuống, con Ma Da còn lại trồi lên níu anh xuống, nhưng anh dùng thước đánh cho một thước hồn phi phách tán. Sau đó anh và anh bán dầu cùng nhau bước vào cánh cổng luân hồi. Cây thước vàng biến thành một hòn đá dạt vào bờ, vì trấn áp tà ma nên được dân làng thờ cúng, vật cực tất linh, nó luôn phù hộ cho dân làng tránh thoát tai nạn không đáng có, nó được người đời gọi là Bắc Kim Thang. ( Bắc Kim Thang, cây thước vàng của phương Bắc.)
Một trăm năm sau, sau sự kiện anh bán dầu và anh bán ếch, Bắc Kim Thang phù hộ dân làng không còn gặp tà ma, vì không còn tà ma nên người đời dần dần quên đi sự tồn tại của nó, chỉ còn sót lại một bài đồng dao dành cho nhi đồng mà không ai còn hiểu về sự tích của nó nữa.
" Bắc Kim Thang,Cà lang Bí rợ.
Cột qua kèo là kèo qua cột.
Chú bán dầu qua cầu mà té.
Chú bán ếch ở lại làm chi.
Con le le đánh trống thổi kèn.
Con bìm bịp thổi tò tí te."
