Y trong những năm tháng ấy, đã từng oán hận nhiều như vậy, thất vọng nhiều đến thế, đã có thể chọn thoái thác để dứt mình ra khỏi cục diện chẳng mấy có lợi, nhưng rồi vẫn chọn lao đầu về phía trước, vẫn cứng đầu giữ cho sơ tâm không đổi, vẫn không ngừng hy vọng được gọi trở lại triều đình.
Nhưng rồi đến khi quay đầu nhìn lại, con đường phía trước chỉ còn một mình mình đơn độc, chẳng còn ai đoái hoài, mọi chuyện vẫn diễn ra tự nhiên như cái lẽ tất yếu của nó phải thế.
Lê Lợi lên ngôi, giang sơn hưng thịnh, bọn họ quay lưng với những mối bận tâm mới, phía sau mờ nhòa như khói tỏa, tất cả vẫn sống tốt dù không còn Nguyễn Trãi kề cạnh. Bản thân bất chợt trở thành người thừa, là mảng tối im lìm trong không khí hân hoan của ngày chiến thắng.
Một thời khắc buông tay, đã đánh mất tất cả những điều mình dày công gầy dựng.
Nhiều khi nằm mơ, dòng tộc họ Nguyễn rất nhiều người mắng y vô dụng, mang danh học sĩ làm gì, nhận chức công thần khai quốc làm gì mà chẳng thể giúp vua việc nước, chẳng thể rạng danh gia tộc, thậm chí chẳng thể bảo vệ được những người anh em thân cận của mình, thậm chí tới thân mình còn lo không xong.
Khi ấy chưa có hương trầm chiếu gấm, chưa có ngói bạc rèm châu, thềm lan điện ngọc, triều đình vẫn chưa chia năm sẻ bảy, lòng người vẫn chưa đổi thay, tình nghĩa vẫn chưa nguội lạnh…