Chương 14
Để trốn chạy nỗi buồn, Tristan suốt ngày đi săn lùng khắp rừng sâu.
Một bữa cùng đi với hầu tước Hoel, hai người đi tới bên một con sông rộng, nước đổ cuồn cuộn. Hoel nói:
“Lãnh thổ của ta tới con sông này là hết. Bên bờ kia, cho tới biển là lãnh thổ của một người khổng lồ, mang tên Moldagog. Y rất tàn ác và hung hãn. Y thường tới đốt cháy đô thị, tàn phá nông thôn, gϊếŧ hại nhân mạng của ta. Ta thường phải chiến đấu với y. Nhưng hai bên sau đã kết ước: y không tới quấy nhiễu lãnh thổ của ta và không một ai bên ta vượt quá con sông này. Cuộc kết ước đó được phát nguyện trước đông đủ quần thần. Con không nên vi phạm điều kết ước đó, vi phạm con sẽ bị toi mạng và còn mang tiếng xấu.”
Tristan đáp:
“Xin vua cha khỏi quan tâm. Ta sẽ biết lưu ý tới tên Moldagog đó. Trên lãnh thổ nhà quá dư rừng cây để săn bắn rồi.”
Hai cha con lui gót, nhưng Tristan mấy lần còn ngó lại về phía đất của tên khổng lồ.
Sáng hôm sau, Tristan bí mật nai nịt đầy đủ một mình lên ngựa đi tới sông. Tristan thúc ngựa lao xuống nước. Thiếu chút nữa Tristan bị nước cuốn trôi đi. Nhưng Tristan ra sức đáp được sang bờ bên kia. Tới đó Tristan thổi mạnh tiếng kèn, khắp khu rừng vang tiếng động. Tên khổng lồ nghe tiếng chạy tới liền, tay mang cây chùy.
“Người trẻ tuổi vinh quang kia, tên gì? Ngươi ở đâu tới, muốn gì?”
“Tâu nhà vua, tôi tên Tristan, tôi cưới con gái hầu tước Hoel. Tôi trông thấy cánh rừng này coi bộ kín đáo và nhiều cây, cho nên muốn tới cất một toà nhà tại đây.”
Moldagog la lớn:
“Xin Chúa chứng minh cho ta! Nếu ta không kết ước giao hảo với hầu tước, ta đã gϊếŧ chết nhà ngươi tức thì. Hãy mau mau rút lui. May mắn cho nhà ngươi được ta ha toàn mạng đó!”
“Hỡi người khổng lồ, ta đâu có muốn được ngươi ta toàn mạng. ta sẽ cho hạ những cây lớn nhất trong rừng để cất tòa nhà riêng cho ta. Nếu nhà ngươi thấy ý định đó không đẹp ý, chúng ta hãy giao đấu. kẻ chiến thắng sẽ là chúa tể vùng này.”
“To gan cha chả! Nhà ngươi tưởng ta cũng như Urgan râu xồm hay sao, hay người bà con xa của ta mà ngươi đã gϊếŧ chết tại Tây Ban Nha. Ta sẽ dạy cho nhà ngươi biết Moldagog xứng gấp mười những kẻ tầm thường đó.”
Tên khổng lồ Moldagog phóng cây trùy tới, Tristan nhảy lên né khỏi. Moldagog chạy đi lượm vũ khí, Tristan tính chặt đầu Moldagog nhưng y quá cao, Tristan chỉ có thể chặt đứt một chân của y, chiếc chân văng ra xa.
Moldagog té nhào, rêи ɾỉ:
“Tâu hiệp sĩ Tristan, nếu hiệp sĩ tha cho ta toàn mạng, ta nguyện sẽ trung thành phục vụ hiệp sĩ. Hiệp sĩ hãy sử dụng tòa lâu đài của ta, kho tàng châu báu của ta, quân hầu của ta, lãnh thổ của ta. Nhân danh Chúa, hiệp sĩ hãy tha cho ta toàn mạng.”
Tristan nhận lời tha cho Moldagog, Tristan đẽo cho Moldagog một cái chân bằng cây, cột chặt vào chiếc chân cụt cho Moldagog. Rồi tên khổng lồ phát nguyện trước mặt đông đủ quần hầu, suốt đời trung thành phục vụ Tristan. Tristan hạ lệnh cho Moldagog phải lo nhân công và vật dụng thực hiện tòa nhà mà Tristan mơ ước.
Tối hôm đó, Tristan nói thác rằng cả ngày đuổi theo con heo rừng quá lớn. Tảng sáng hôm sau. Tristan trở lại với Moldagog.
Ở bìa rừng, quay ra biển có một tảng đá lớn bị sóng biển đào xoáy thành một gian phòng rộng lớn và cao. Sóng không lên tới gian phòng, nhưng phải chờ khi thủy triều rút xuống mới có thể vào bên trong mà không phải lội nước. Có một lỗ hổng lớn bên trên chiếu sáng gian phòng. Moldagog đưa Tristan tới thăm gian phòng. Tristan lấy làm thích thú. Cây ván, đá và kim khí được đưa tới đó cùng với những công nhân do tên khổng lồ kêu tới. Thợ hồ, thợ mộc, thợ sắt, thợ sơn, hết thảy mọi nghệ thuật được sử dụng trong căn phòng đá. Tường đá được chạm trổ, sơn phết cành là và chim bướm. Lỗ hỏng trở thành một cửa sổ kính màu. Cây loại cứng chắc nhất được đóng thành một cánh cửa lớn, có nẹp vàng. Đích thân Tristan điều khiển đám thợ. Sáng sớm Tristan đến, chiều tối lại ra về.
Thợ được xếp đặt làm việc trên bãi biển. Những người thợ đúc và thợ chạm tạo nên những bức tượng rất đẹp. Tristan sắp đặt để không ai được trông thấy toàn bộ khi hoàn thành. Một phần công việc sắp đặt cuối cùng do chính tay Tristan lo lấy.
Khi công việc hoàn tất. Moldagog trả công cho thợ và đuổi về hết. Khi đó, Tristan và Moldagog mới cùng nhau đưa những món trang trí từ bãi biển vào bến trong. Giữa phòng, Tristan dựng lên một tượng hình linh động tưởng như sống thật.
Đó là tượng hình hoàng hậu Iseut cầm chiếc nhẫn bằng ngọc thạch màu lục. Dưới chân hoàng hậu đạp lên lưng tên lùn Froncin đang than khóc. Husdent nằm dưới chân bên tay mặt hoàng hậu. Mé trái Brangien đang đưa cho hoàng hậu cái ly pha lê. Chung quanh, Tristan bày bày những tượng hình bằng gỗ, bằng đồng, mô tả những giai đoạn của cuộc tình giữa hai người: cuộc giao chiến với con quái vật và tên tóc đỏ bị mắc lõm, vụ rãi bột trắng trên sàn nhà, mái lều lá trong rừng sâu, tên cùi cõng hoàng hậu trên lưng và con họa mi ca khúc giã từ.
Xong xuôi Tristan đóng kín cửa, hạ lệnh cho Moldagog không một ai được tới gần: khóa cửa do chính Tristan giữ.
Từ đó, mỗi khi có thể được, ban ngày hay ban đêm, Tristan tới hang động ngắm hình bóng hoàng hậu. Khi Tristan vui, thường ôm lấy hoàng hậu mà hôn. Nhưng mỗi khi nếu Tristan nghĩ rằng hoàng hậu đã quên mình, hay đã có bạn nào khác như trong lòng Tristan nghĩ sai vậy, Tristan giận không thèm ngó tới tượng, không thèm nói một lời. Tristan quay lại nói với Brangien: “Em ơi, ta than trách với em về sự đổi lòng và lừa dối với ta của người bạn tình Iseut của ta.”
Với hình tượng, Tristan nói hết nỗi lòng rồi Tristan bối rối ngó trên tay Iseut chiếc nhẫn tặng vật, ngắm mãi khuôn mặt thương yêu của hoàng hậu khi trao chiếc nhẫn.
Thế rồi Tristan khóc và nói lời tha thứ cho hoàng hậu, tha thứ hết nếu quả có đúng như những lời rồ dại của Tristan, Tristan đã cho tạc hình tượng người yêu chỉ để có những lúc được nói hết bao nhiêu vui buồn, đau khổ, hay điên dại, cũng như những lúc nói lên tình yêu tuyệt vời.
Tristan trốn chạy hoàng hậu, nhưng vội trở lại với hoàng hậu.
Trong thời gian đó, Iseut Tay Trắng đêm ngủ bên chồng, nhưng trinh nữ vẫn hoàn trinh nữ. Làm sao biết được hai người có vui vẻ với nhau hay buồn chán trong đời sống như vậy bên nhau? Tristan không đem lại cho Iseut Tay Trắng một chút sung sướиɠ nào của người vợ. Làm sao biết được Iseut Tay Trắng bằng lòng hay thù hận đời sống như vậy. Có lẽ Iseut đã đắn đo, nếu không trong bấy lau đã không giấu bằng hữu.
Nhưng có một bữa, Tristan phải cùng với Caherdin tới dự một buổi lễ và phải lên tiếng thuyết giảng tại đó. Tristan đưa Iseut cùng đi, Iseut cưỡi ngựa đi giữa Tristan và Caherdin.
Ba người vừa đi vừa nói chuyện vui vẻ, trong khi cười đùa họ để mặc cho ngựa tư ý đưa đi. Con ngựa của Iseut bỗng sa chân, Iseut thúc bên hông, con ngựa l*иg lên, khi hạ chân xuống đạp nhằm một vũng nước. Tia nước tung tóe bắn cao lên mãi trên đùi non của Iseut. Bị nước lạnh, Iseut la lên, nhưng vội vui vẻ cười, cười mãi cho tới giáo đường vẫn chưa hết cơn cười. Thấy Iseut cười hoài, Caherdin tưởng em gái mới nói lời ngu dại nào. Caherdin là một hiệp sĩ ngay thật và cả thẹn. Caherdin rất sợ những chuyện bậy bạ, bèn hỏi em gái:
“Iseut sao em cười hoài vậy, cười vui tươi, nhưng ta không hiểu có điều gì đáng để em cười nhiều như vậy. Nếu em không nói rõ cho ta hay, từ nay ta sẽ không nói chuyện với em nữa.”
Iseut hiểu, nếu không nói sẽ bị anh giận, bèn phải nói:
“Em cười khi nghĩ tới chuyện lạ mới xảy ra cho em. Nước bắn tung tóe trên đùi em, bắn cao quá tới chỗ mà chưa hề có bàn tay đàn ông nào đυ.ng tới, trong số đó có bàn tay Tristan. Đó, em cười là vì vậy, chớ em có giấu anh điều gì?”
Caherdin ngạc nhiên hỏi em:
“Iseut, em nói sao? Hai vợ chồng em không ngủ chung trong giường như những cặp vợ chồng đã làm lễ cưới đúng nghi thức của Giáo Hội hay sao? Phải chăng hai vợ chồng em sống như một tu sĩ và một nữ tu? Tristan đã không phải là chồng em, không coi em như là người vợ yêu quý, nếu bàn tay y không đυ.ng tới em trong giường khi em tя͢ầи ͙ȶя͢υồиɠ nằm bên, nếu y không cùng em bày trò ái tình.”
“Không hề bao giờ Tristan bày trò chơi đó với em. Đôi khi Tristan hôn em, chỉ thế thôi.”
Vừa lúc đó, Tristan đi tới; hai người liền nín lặng, như vậy cho tới hết buổi lễ Caherdin lặng thinh không nói. Từ nay, Caherdin ngó bạn bằng con mắt không thiện cảm nữa.
Tristan buồn vì sự lạnh nhạt bất ngờ đó. Một bữa, Tristan bèn hỏi:
“Này bạn, tôi nhận thấy rõ quá, lòng bạn đã thay đổi. Tôi có tội gì để bạn phải thay đổi như vậy?”
Caherdin cố nén giận, nhẹ nhàng đáp:
“Tristan hỡi, nếu ta có thù ghét bạn không ai trong gia đình ta lại cho đó là không đúng. Bạn không tôn trọng dòng dõi của bạn. Bạn đã cưới Iseut trở thành người vợ yêu quý của bạn, Tại sao vậy?”
“Bạn nói đúng, khốn khổ cho tôi, hễ tôi yêu thương ai tôi đều đem đau buồn khổ đến cho người đó, vì đau khổ tôi sẵn sàng mang trong mình. Em gái của bạn xinh đẹp và trang nhã. Nhưng tôi lỡ có một Iseut khác trang nhã hơn, xinh đẹp hơn hết thảy mọi phụ nữ trên đời này. Tình yêu của hai chúng tôi. Tôi đã cố gắng hết sức để nguôi quên đi; tôi không thể rũ bỏ niềm tin của tôi đối với mối tình của người đó; vì mối tình của chúng tôi sống mãi khi nào hai chúng tôi sống.”
“Bạn nói dối! Nếu bạn không dẫn cho ta thấy Iseut đó, và ta thấy đúng xinh đẹp như bạn nói, ta sẽ thách đấu với bạn”.
“Tôi sẽ chỉ cho bạn thấy. Bạn hãy theo tôi vào rừng, tôi sẽ chỉ cho bạn thấy.”
Hai người ruổi ngựa mãi tới bên bờ sông. Khi Caherdin thấy Tristan sắp qua sông, bèn hoảng sợ. Nhưng Tristan thúc một hồi kèn Moldagog liền chạy tới, cất tiếng lớn hỏi:
“Chủ tướng cần điều chi?”
“Nhà ngươi hãy để cho con trai hầu tước cùng ta tới lãnh thổ của nhà ngươi. Hãy liệng cây trùy đi.”
Tên khổng lồ vâng dạ tuân theo. Tristan khi đó mới nói cho Caherdin biết mình đã chiến thắng và thu phục được tên khổng lồ như thế nào.
Hai người tới hang động, cùng bước vào bên trong. Caherdin trầm trồ khen ngợi. Tristan dẫn bạn tới trước hình tượng hoàng hậu.
“Đây là hình tượng người tình của tôi, nàng Iseut Tóc Vàng.”
Dõi theo bức tượng, Tristan kể lại cho Caherdin nghe rõ cuộc tình phiêu lưu của Tristan và Iseut. Caherdin nghe, cảm thấy, tuy không muốn, tiêu tan hết mối giận:
“Bạn Tristan, những lời nói của bạn khiến ta tin lời, nhưng ta vẫn ngại bị bạn lừa gạt, Ta muốn biết rõ mối tình của bạn, nhưng bạn mới cho ta thấy những hình tượng bằng đá. Nếu ta được ngó mặt thật của người bạn tình, ta mới tin chắc nơi bạn.”
“Ý của bạn thật hợp với ý tôi. Nếu bạn đã muốn, chúng ta hãy đi gặp hoàng hậu.”
Trên chiếc thuyền gần nhất ra khơi, hai người bạn cùng đi, mỗi người chỉ đưa theo một tên hầu. Hai người tới thẳng miền Cornouaille.
Tới Tintagel, hai người hay tin triều đình đã rời tới vùng Bãi Trắng, vì ngày mai nhà vua xử kiện. Mới tảng sáng, hai người đi ra khỏi thành, đi theo con đường sẽ đi qua của đoàn tùy tòng nhà vua.
Hai người dừng lại trong một cánh rừng, buộc ngựa cùng tấm khiên tại một nơi vắng, giao cho hai tên hầu trông coi, rồi hai người tới núp trong bụi ở bên đường. Trước bụi, Tristan cột sẵn một cành trắng có lẫn một nhánh hoa kim ngân.
Chẳng bao lâu, đoàn tùy tòng của nhà vua tới. Đi đầu là những tên hầu nhỏ, rồi tới lũ hầu cận, theo sau là đoàn chó săn, đưa tin, phụ săn, đám hầu ngựa cùng những người lo việc nhà bếp. Rồi tới đoàn xe kéo, đoàn ngựa cỡi. Dây cương cầm bên tay mặt, chim mồi mắt bịt kín đậu trên cánh tay trái, các vương tước và hiệp sĩ kéo tới. Và sau cùng là nhà vua. Đoàn tùy tòng đông đảo, kéo dài trên đường mãi không hết.
Theo sau là đoàn tùy tòng của hoàng hậu. Đi đầu là hai thị nữ chuyên lo giặt rũ và may vá khăn trải giường.
Caherdin la lên, ngạc nhiên: “Ta trông thấy hoàng hậu rồi!” Tristan đáp: “Không đâu, đó chỉ là những thị nữ lo nhưng công việc nặng. “Tới các công tử, các cậu cất tiếng hát những bài ca đồng nội, hay hát ví, cùng đi với các công tử là các tiểu thư, con gái các hoàng đế và các vương tước. Mọi người ca hát những bài ca tình tứ. Bỗng Caherdin la lên: “Đây rồi! Người đi trước kia đích thị là hoàng hậu!”. Tristan đáp: “Không phải, đó là một vị tiểu thư xin được hầu cận hoàng hậu mà thôi.”
Khi đó, mới thật hoàng hậu đi tới, có Perinis và Brangien theo hầu hai bên. Lần này Caherdin không còn hồ nghi gì nữa, vì nhớ lại hình tượng bằng đá và hoàng hậu quả tình xinh đẹp hơn hết thảy phụ nữ nào trên đời.
Đi ngang bụi rậm, bỗng nhiên đủ các loại chim lần lượt cất tiếng hót. Iseut sung sướиɠ quay đầu lại ngó thấy cánh trắng. Iseut biết Tristan đã trở về đang ở gần đây. Trong tim Iseut như nghe thấy Tristan nói:
“Chúng ta khác nào nhành kim ngân quấn quít lây cành trắng. Nếu hai loại cây quấn lấy nhau có thể tươi tốt mãi. Nhưng có ai tách rời ra, cây trắng sớm muộn sẽ chết, cũng như nhánh kim ngân. Bạn đẹp hỡi hai chúng ta như vậy đó. Có bạn phải có ta, không có bạn không thể có ta.”
Hoàng hậu bèn lớn tiếng nói với Perinis:
“Nhà ngươi hãy chạy tới tâu với nhà vua, xin nhà vua cho phép ta tạm nghỉ tại lâu đài Thánh Lubin, đột nhiên ta cảm thấy mỏi mệt không thể đi theo nhà vua tới Bãi Trắng được.”
Tristan nghe thấy trong lòng vui sướиɠ quá.
Vì tới một khúc quanh, để mau tới gần nhà vua, Perinis băng ngang một quãng rừng. Nhưng đường đi đó lại gần nơi hai tên hầu của Tristan và Caherdin đang núp đợi. Perinis trông thấy trên một mũi dáo lá cờ hiệu của Tristan, bèn lại gần. Nhưng hai tên hầu hoảng sợ, vội nhảy lên ngựa chạy trốn. Perinis tưởng một người là Tristan, bèn chạy theo cất tiếng gọi:
“Hỡi hiệp sĩ Tristan, tôi là Perinis đây. Xin hiệp sĩ hãy ngừng lại, nhân danh hoàng hậu Iseut!”
Ba lần Perinis nhắc tới tên hoàng hậu, nhưng hai tên hầu tảng lờ không nghe tiếng. lát sau mất hút hai người.
Perinis bèn tới gần vua Marc thông báo ý muốn của hoàng hậu, rồi buồn rầu quay lại nói với hoàng hậu:
“Tâu hoàng hậu, khi tới gặp nhà vua tôi có trông thấy hiệp sĩ Tristan. Nhưng thấy tôi, hiệp sĩ đã hoảng sợ bỏ chạy. ba lần tôi lên tiếng gọi trở lại, nhưng hiệp sĩ tiếp tục chạy đi, không quay đầu lại nữa.”
Iseut sung sướиɠ bao nhiêu khi hay tin Tristan đã về gần mình, lại tức giận bấy nhiêu khi thấy thông báo Tristan tỏ ra chẳng tin tưởng chút nào nơi mối thâm tình của mình. Như vậy quả có đúng Iseut đã mất người bạn tình rồi sao, bằng chứng là ba lần nhắc đến tên mình Tristan chẳng thèm quay cổ lại. Tên Iseut không còn mảnh lực gì nữa đối với Tristan. Bây giờ mãnh lực đã đổi sang cho Iseut, con gái hầu tước miền Bretagne rồi.
Cho nên đêm hôm đó, khi Tristan và Caherdin, cải trang thành hai hành giả, tới trước lâu đài Thánh Lubin xin vào yết kiến hoàng hậu, Iseut đã hạ lệnh cho quân hầu xua đuổi. Bị xua đuổi gắt, hai người bạn đành mau mau đáp thuyền ra khơi.
Một bữa cùng đi với hầu tước Hoel, hai người đi tới bên một con sông rộng, nước đổ cuồn cuộn. Hoel nói:
“Lãnh thổ của ta tới con sông này là hết. Bên bờ kia, cho tới biển là lãnh thổ của một người khổng lồ, mang tên Moldagog. Y rất tàn ác và hung hãn. Y thường tới đốt cháy đô thị, tàn phá nông thôn, gϊếŧ hại nhân mạng của ta. Ta thường phải chiến đấu với y. Nhưng hai bên sau đã kết ước: y không tới quấy nhiễu lãnh thổ của ta và không một ai bên ta vượt quá con sông này. Cuộc kết ước đó được phát nguyện trước đông đủ quần thần. Con không nên vi phạm điều kết ước đó, vi phạm con sẽ bị toi mạng và còn mang tiếng xấu.”
Tristan đáp:
“Xin vua cha khỏi quan tâm. Ta sẽ biết lưu ý tới tên Moldagog đó. Trên lãnh thổ nhà quá dư rừng cây để săn bắn rồi.”
Sáng hôm sau, Tristan bí mật nai nịt đầy đủ một mình lên ngựa đi tới sông. Tristan thúc ngựa lao xuống nước. Thiếu chút nữa Tristan bị nước cuốn trôi đi. Nhưng Tristan ra sức đáp được sang bờ bên kia. Tới đó Tristan thổi mạnh tiếng kèn, khắp khu rừng vang tiếng động. Tên khổng lồ nghe tiếng chạy tới liền, tay mang cây chùy.
“Người trẻ tuổi vinh quang kia, tên gì? Ngươi ở đâu tới, muốn gì?”
“Tâu nhà vua, tôi tên Tristan, tôi cưới con gái hầu tước Hoel. Tôi trông thấy cánh rừng này coi bộ kín đáo và nhiều cây, cho nên muốn tới cất một toà nhà tại đây.”
Moldagog la lớn:
“Xin Chúa chứng minh cho ta! Nếu ta không kết ước giao hảo với hầu tước, ta đã gϊếŧ chết nhà ngươi tức thì. Hãy mau mau rút lui. May mắn cho nhà ngươi được ta ha toàn mạng đó!”
“To gan cha chả! Nhà ngươi tưởng ta cũng như Urgan râu xồm hay sao, hay người bà con xa của ta mà ngươi đã gϊếŧ chết tại Tây Ban Nha. Ta sẽ dạy cho nhà ngươi biết Moldagog xứng gấp mười những kẻ tầm thường đó.”
Tên khổng lồ Moldagog phóng cây trùy tới, Tristan nhảy lên né khỏi. Moldagog chạy đi lượm vũ khí, Tristan tính chặt đầu Moldagog nhưng y quá cao, Tristan chỉ có thể chặt đứt một chân của y, chiếc chân văng ra xa.
Moldagog té nhào, rêи ɾỉ:
“Tâu hiệp sĩ Tristan, nếu hiệp sĩ tha cho ta toàn mạng, ta nguyện sẽ trung thành phục vụ hiệp sĩ. Hiệp sĩ hãy sử dụng tòa lâu đài của ta, kho tàng châu báu của ta, quân hầu của ta, lãnh thổ của ta. Nhân danh Chúa, hiệp sĩ hãy tha cho ta toàn mạng.”
Tối hôm đó, Tristan nói thác rằng cả ngày đuổi theo con heo rừng quá lớn. Tảng sáng hôm sau. Tristan trở lại với Moldagog.
Ở bìa rừng, quay ra biển có một tảng đá lớn bị sóng biển đào xoáy thành một gian phòng rộng lớn và cao. Sóng không lên tới gian phòng, nhưng phải chờ khi thủy triều rút xuống mới có thể vào bên trong mà không phải lội nước. Có một lỗ hổng lớn bên trên chiếu sáng gian phòng. Moldagog đưa Tristan tới thăm gian phòng. Tristan lấy làm thích thú. Cây ván, đá và kim khí được đưa tới đó cùng với những công nhân do tên khổng lồ kêu tới. Thợ hồ, thợ mộc, thợ sắt, thợ sơn, hết thảy mọi nghệ thuật được sử dụng trong căn phòng đá. Tường đá được chạm trổ, sơn phết cành là và chim bướm. Lỗ hỏng trở thành một cửa sổ kính màu. Cây loại cứng chắc nhất được đóng thành một cánh cửa lớn, có nẹp vàng. Đích thân Tristan điều khiển đám thợ. Sáng sớm Tristan đến, chiều tối lại ra về.
Thợ được xếp đặt làm việc trên bãi biển. Những người thợ đúc và thợ chạm tạo nên những bức tượng rất đẹp. Tristan sắp đặt để không ai được trông thấy toàn bộ khi hoàn thành. Một phần công việc sắp đặt cuối cùng do chính tay Tristan lo lấy.
Khi công việc hoàn tất. Moldagog trả công cho thợ và đuổi về hết. Khi đó, Tristan và Moldagog mới cùng nhau đưa những món trang trí từ bãi biển vào bến trong. Giữa phòng, Tristan dựng lên một tượng hình linh động tưởng như sống thật.
Đó là tượng hình hoàng hậu Iseut cầm chiếc nhẫn bằng ngọc thạch màu lục. Dưới chân hoàng hậu đạp lên lưng tên lùn Froncin đang than khóc. Husdent nằm dưới chân bên tay mặt hoàng hậu. Mé trái Brangien đang đưa cho hoàng hậu cái ly pha lê. Chung quanh, Tristan bày bày những tượng hình bằng gỗ, bằng đồng, mô tả những giai đoạn của cuộc tình giữa hai người: cuộc giao chiến với con quái vật và tên tóc đỏ bị mắc lõm, vụ rãi bột trắng trên sàn nhà, mái lều lá trong rừng sâu, tên cùi cõng hoàng hậu trên lưng và con họa mi ca khúc giã từ.
Xong xuôi Tristan đóng kín cửa, hạ lệnh cho Moldagog không một ai được tới gần: khóa cửa do chính Tristan giữ.
Từ đó, mỗi khi có thể được, ban ngày hay ban đêm, Tristan tới hang động ngắm hình bóng hoàng hậu. Khi Tristan vui, thường ôm lấy hoàng hậu mà hôn. Nhưng mỗi khi nếu Tristan nghĩ rằng hoàng hậu đã quên mình, hay đã có bạn nào khác như trong lòng Tristan nghĩ sai vậy, Tristan giận không thèm ngó tới tượng, không thèm nói một lời. Tristan quay lại nói với Brangien: “Em ơi, ta than trách với em về sự đổi lòng và lừa dối với ta của người bạn tình Iseut của ta.”
Với hình tượng, Tristan nói hết nỗi lòng rồi Tristan bối rối ngó trên tay Iseut chiếc nhẫn tặng vật, ngắm mãi khuôn mặt thương yêu của hoàng hậu khi trao chiếc nhẫn.
Thế rồi Tristan khóc và nói lời tha thứ cho hoàng hậu, tha thứ hết nếu quả có đúng như những lời rồ dại của Tristan, Tristan đã cho tạc hình tượng người yêu chỉ để có những lúc được nói hết bao nhiêu vui buồn, đau khổ, hay điên dại, cũng như những lúc nói lên tình yêu tuyệt vời.
Tristan trốn chạy hoàng hậu, nhưng vội trở lại với hoàng hậu.
Trong thời gian đó, Iseut Tay Trắng đêm ngủ bên chồng, nhưng trinh nữ vẫn hoàn trinh nữ. Làm sao biết được hai người có vui vẻ với nhau hay buồn chán trong đời sống như vậy bên nhau? Tristan không đem lại cho Iseut Tay Trắng một chút sung sướиɠ nào của người vợ. Làm sao biết được Iseut Tay Trắng bằng lòng hay thù hận đời sống như vậy. Có lẽ Iseut đã đắn đo, nếu không trong bấy lau đã không giấu bằng hữu.
Nhưng có một bữa, Tristan phải cùng với Caherdin tới dự một buổi lễ và phải lên tiếng thuyết giảng tại đó. Tristan đưa Iseut cùng đi, Iseut cưỡi ngựa đi giữa Tristan và Caherdin.
Ba người vừa đi vừa nói chuyện vui vẻ, trong khi cười đùa họ để mặc cho ngựa tư ý đưa đi. Con ngựa của Iseut bỗng sa chân, Iseut thúc bên hông, con ngựa l*иg lên, khi hạ chân xuống đạp nhằm một vũng nước. Tia nước tung tóe bắn cao lên mãi trên đùi non của Iseut. Bị nước lạnh, Iseut la lên, nhưng vội vui vẻ cười, cười mãi cho tới giáo đường vẫn chưa hết cơn cười. Thấy Iseut cười hoài, Caherdin tưởng em gái mới nói lời ngu dại nào. Caherdin là một hiệp sĩ ngay thật và cả thẹn. Caherdin rất sợ những chuyện bậy bạ, bèn hỏi em gái:
“Iseut sao em cười hoài vậy, cười vui tươi, nhưng ta không hiểu có điều gì đáng để em cười nhiều như vậy. Nếu em không nói rõ cho ta hay, từ nay ta sẽ không nói chuyện với em nữa.”
Iseut hiểu, nếu không nói sẽ bị anh giận, bèn phải nói:
“Em cười khi nghĩ tới chuyện lạ mới xảy ra cho em. Nước bắn tung tóe trên đùi em, bắn cao quá tới chỗ mà chưa hề có bàn tay đàn ông nào đυ.ng tới, trong số đó có bàn tay Tristan. Đó, em cười là vì vậy, chớ em có giấu anh điều gì?”
Caherdin ngạc nhiên hỏi em:
“Iseut, em nói sao? Hai vợ chồng em không ngủ chung trong giường như những cặp vợ chồng đã làm lễ cưới đúng nghi thức của Giáo Hội hay sao? Phải chăng hai vợ chồng em sống như một tu sĩ và một nữ tu? Tristan đã không phải là chồng em, không coi em như là người vợ yêu quý, nếu bàn tay y không đυ.ng tới em trong giường khi em tя͢ầи ͙ȶя͢υồиɠ nằm bên, nếu y không cùng em bày trò ái tình.”
“Không hề bao giờ Tristan bày trò chơi đó với em. Đôi khi Tristan hôn em, chỉ thế thôi.”
Vừa lúc đó, Tristan đi tới; hai người liền nín lặng, như vậy cho tới hết buổi lễ Caherdin lặng thinh không nói. Từ nay, Caherdin ngó bạn bằng con mắt không thiện cảm nữa.
Tristan buồn vì sự lạnh nhạt bất ngờ đó. Một bữa, Tristan bèn hỏi:
“Này bạn, tôi nhận thấy rõ quá, lòng bạn đã thay đổi. Tôi có tội gì để bạn phải thay đổi như vậy?”
Caherdin cố nén giận, nhẹ nhàng đáp:
“Tristan hỡi, nếu ta có thù ghét bạn không ai trong gia đình ta lại cho đó là không đúng. Bạn không tôn trọng dòng dõi của bạn. Bạn đã cưới Iseut trở thành người vợ yêu quý của bạn, Tại sao vậy?”
“Bạn nói đúng, khốn khổ cho tôi, hễ tôi yêu thương ai tôi đều đem đau buồn khổ đến cho người đó, vì đau khổ tôi sẵn sàng mang trong mình. Em gái của bạn xinh đẹp và trang nhã. Nhưng tôi lỡ có một Iseut khác trang nhã hơn, xinh đẹp hơn hết thảy mọi phụ nữ trên đời này. Tình yêu của hai chúng tôi. Tôi đã cố gắng hết sức để nguôi quên đi; tôi không thể rũ bỏ niềm tin của tôi đối với mối tình của người đó; vì mối tình của chúng tôi sống mãi khi nào hai chúng tôi sống.”
“Bạn nói dối! Nếu bạn không dẫn cho ta thấy Iseut đó, và ta thấy đúng xinh đẹp như bạn nói, ta sẽ thách đấu với bạn”.
“Tôi sẽ chỉ cho bạn thấy. Bạn hãy theo tôi vào rừng, tôi sẽ chỉ cho bạn thấy.”
Hai người ruổi ngựa mãi tới bên bờ sông. Khi Caherdin thấy Tristan sắp qua sông, bèn hoảng sợ. Nhưng Tristan thúc một hồi kèn Moldagog liền chạy tới, cất tiếng lớn hỏi:
“Chủ tướng cần điều chi?”
“Nhà ngươi hãy để cho con trai hầu tước cùng ta tới lãnh thổ của nhà ngươi. Hãy liệng cây trùy đi.”
Tên khổng lồ vâng dạ tuân theo. Tristan khi đó mới nói cho Caherdin biết mình đã chiến thắng và thu phục được tên khổng lồ như thế nào.
Hai người tới hang động, cùng bước vào bên trong. Caherdin trầm trồ khen ngợi. Tristan dẫn bạn tới trước hình tượng hoàng hậu.
“Đây là hình tượng người tình của tôi, nàng Iseut Tóc Vàng.”
Dõi theo bức tượng, Tristan kể lại cho Caherdin nghe rõ cuộc tình phiêu lưu của Tristan và Iseut. Caherdin nghe, cảm thấy, tuy không muốn, tiêu tan hết mối giận:
“Bạn Tristan, những lời nói của bạn khiến ta tin lời, nhưng ta vẫn ngại bị bạn lừa gạt, Ta muốn biết rõ mối tình của bạn, nhưng bạn mới cho ta thấy những hình tượng bằng đá. Nếu ta được ngó mặt thật của người bạn tình, ta mới tin chắc nơi bạn.”
“Ý của bạn thật hợp với ý tôi. Nếu bạn đã muốn, chúng ta hãy đi gặp hoàng hậu.”
Trên chiếc thuyền gần nhất ra khơi, hai người bạn cùng đi, mỗi người chỉ đưa theo một tên hầu. Hai người tới thẳng miền Cornouaille.
Tới Tintagel, hai người hay tin triều đình đã rời tới vùng Bãi Trắng, vì ngày mai nhà vua xử kiện. Mới tảng sáng, hai người đi ra khỏi thành, đi theo con đường sẽ đi qua của đoàn tùy tòng nhà vua.
Hai người dừng lại trong một cánh rừng, buộc ngựa cùng tấm khiên tại một nơi vắng, giao cho hai tên hầu trông coi, rồi hai người tới núp trong bụi ở bên đường. Trước bụi, Tristan cột sẵn một cành trắng có lẫn một nhánh hoa kim ngân.
Chẳng bao lâu, đoàn tùy tòng của nhà vua tới. Đi đầu là những tên hầu nhỏ, rồi tới lũ hầu cận, theo sau là đoàn chó săn, đưa tin, phụ săn, đám hầu ngựa cùng những người lo việc nhà bếp. Rồi tới đoàn xe kéo, đoàn ngựa cỡi. Dây cương cầm bên tay mặt, chim mồi mắt bịt kín đậu trên cánh tay trái, các vương tước và hiệp sĩ kéo tới. Và sau cùng là nhà vua. Đoàn tùy tòng đông đảo, kéo dài trên đường mãi không hết.
Theo sau là đoàn tùy tòng của hoàng hậu. Đi đầu là hai thị nữ chuyên lo giặt rũ và may vá khăn trải giường.
Caherdin la lên, ngạc nhiên: “Ta trông thấy hoàng hậu rồi!” Tristan đáp: “Không đâu, đó chỉ là những thị nữ lo nhưng công việc nặng. “Tới các công tử, các cậu cất tiếng hát những bài ca đồng nội, hay hát ví, cùng đi với các công tử là các tiểu thư, con gái các hoàng đế và các vương tước. Mọi người ca hát những bài ca tình tứ. Bỗng Caherdin la lên: “Đây rồi! Người đi trước kia đích thị là hoàng hậu!”. Tristan đáp: “Không phải, đó là một vị tiểu thư xin được hầu cận hoàng hậu mà thôi.”
Khi đó, mới thật hoàng hậu đi tới, có Perinis và Brangien theo hầu hai bên. Lần này Caherdin không còn hồ nghi gì nữa, vì nhớ lại hình tượng bằng đá và hoàng hậu quả tình xinh đẹp hơn hết thảy phụ nữ nào trên đời.
Đi ngang bụi rậm, bỗng nhiên đủ các loại chim lần lượt cất tiếng hót. Iseut sung sướиɠ quay đầu lại ngó thấy cánh trắng. Iseut biết Tristan đã trở về đang ở gần đây. Trong tim Iseut như nghe thấy Tristan nói:
“Chúng ta khác nào nhành kim ngân quấn quít lây cành trắng. Nếu hai loại cây quấn lấy nhau có thể tươi tốt mãi. Nhưng có ai tách rời ra, cây trắng sớm muộn sẽ chết, cũng như nhánh kim ngân. Bạn đẹp hỡi hai chúng ta như vậy đó. Có bạn phải có ta, không có bạn không thể có ta.”
Hoàng hậu bèn lớn tiếng nói với Perinis:
“Nhà ngươi hãy chạy tới tâu với nhà vua, xin nhà vua cho phép ta tạm nghỉ tại lâu đài Thánh Lubin, đột nhiên ta cảm thấy mỏi mệt không thể đi theo nhà vua tới Bãi Trắng được.”
Tristan nghe thấy trong lòng vui sướиɠ quá.
Vì tới một khúc quanh, để mau tới gần nhà vua, Perinis băng ngang một quãng rừng. Nhưng đường đi đó lại gần nơi hai tên hầu của Tristan và Caherdin đang núp đợi. Perinis trông thấy trên một mũi dáo lá cờ hiệu của Tristan, bèn lại gần. Nhưng hai tên hầu hoảng sợ, vội nhảy lên ngựa chạy trốn. Perinis tưởng một người là Tristan, bèn chạy theo cất tiếng gọi:
“Hỡi hiệp sĩ Tristan, tôi là Perinis đây. Xin hiệp sĩ hãy ngừng lại, nhân danh hoàng hậu Iseut!”
Ba lần Perinis nhắc tới tên hoàng hậu, nhưng hai tên hầu tảng lờ không nghe tiếng. lát sau mất hút hai người.
Perinis bèn tới gần vua Marc thông báo ý muốn của hoàng hậu, rồi buồn rầu quay lại nói với hoàng hậu:
“Tâu hoàng hậu, khi tới gặp nhà vua tôi có trông thấy hiệp sĩ Tristan. Nhưng thấy tôi, hiệp sĩ đã hoảng sợ bỏ chạy. ba lần tôi lên tiếng gọi trở lại, nhưng hiệp sĩ tiếp tục chạy đi, không quay đầu lại nữa.”
Iseut sung sướиɠ bao nhiêu khi hay tin Tristan đã về gần mình, lại tức giận bấy nhiêu khi thấy thông báo Tristan tỏ ra chẳng tin tưởng chút nào nơi mối thâm tình của mình. Như vậy quả có đúng Iseut đã mất người bạn tình rồi sao, bằng chứng là ba lần nhắc đến tên mình Tristan chẳng thèm quay cổ lại. Tên Iseut không còn mảnh lực gì nữa đối với Tristan. Bây giờ mãnh lực đã đổi sang cho Iseut, con gái hầu tước miền Bretagne rồi.
Cho nên đêm hôm đó, khi Tristan và Caherdin, cải trang thành hai hành giả, tới trước lâu đài Thánh Lubin xin vào yết kiến hoàng hậu, Iseut đã hạ lệnh cho quân hầu xua đuổi. Bị xua đuổi gắt, hai người bạn đành mau mau đáp thuyền ra khơi.
