Chương 5
Sau khi Lý Thánh Đế lên ngôi, quy chế tuyển chọn quan lại đã thay đổi. Việc tuyển chọn quan lại từ chỉ có con đường tiến cử, nay đã có 3 đường:
Đỗ đạt thông qua thi cử, Các quan tiến cử và con cháu công thần được hưởng tập tước.
Trong đó, thi cử được Lý Thánh Đế đặc biệt coi trọng.
Với thi tuyển chọn quan văn, kỳ thi chia làm 3 giai đoạn: Thi Hương, Hội, Đình. 3 năm tổ chức một cuộc thi Hương, những ai đỗ thi Hương thì 1 năm sau được tham gia thi Hội, những người đỗ thi Hội thì 1 năm sau được thi Đình. Thi Đình do chính vua ra đề, chấm điểm. Trong số những người đỗ, chọn ra 3 người đứng đầu (Tam Khôi): Trạng Nguyên, Bảng Nhãn, Thám Hoa. Những người đỗ kỳ thi Hương được trọng vọng, được vua ban áo mũ, thiết tiệc, áo gấm lều chõng võng đưa. Như vậy, phải mất 3 năm để hoàn thành 1 kỳ tuyển quan.
Với thi tuyển chọn võ quan, kỳ thi chỉ có 2 giai đoạn: thi Sở cử và thi Bác cử. Quy chế thi cử cứ ba năm mở một kỳ thi, lấy các năm Tý, Ngọ, Mão, Dậu thi Sở cử; một năm sau khi thi Sở cử thì thi Bác cử. Thi Sở cử là kỳ thi tổ chức ở các trấn, chọn người đỗ cho sự thi ở Kinh đô. Thi Bác cử là kỳ thi tổ chức ở Kinh đô, được tổ chức ngay trong hoàng thành, nhà vua làm chủ khảo. Kỳ thi võ không chỉ để các thí sinh bộc lộ sức mạnh mà còn xem xét tài trí, trí dũng song toàn. Nhà vua sẽ đưa ra 3 đề: Đề thứ nhất, hỏi sơ lược về ý nghĩa bảy bộ sách binh thư; đề thứ hai, thi võ nghệ; đề thứ 3, hỏi sơ lược một bài văn sách. Những ai qua được đề thi thứ nhất và thứ hai nhưng thứ ba chưa hợp cách thì chỉ lấy người trội nhất; những người vượt qua cả 3 vòng thì đỗ, trong đó lấy 2 người trội nhất làm trạng nguyên và phó bảng. Như vậy, khác với thi tuyển văn quan, thi tuyển võ quan chỉ có 2 người đứng đầu là trạng nguyên và phó bảng.
Vạn Thiên quốc chính là trọng hiền tài, không phân biệt nam tôn nữ ti, nữ nhi cũng đều được tham gia thi cử. Ngoài ra, những người từng làm ca kỹ nếu biết hối cải, được quan viên bảo đảm cũng được tham dự.
Những kẻ không được phép thi chính là con cháu 3 đời kẻ phản nghịch, suy đồi đạo đức, kẻ lσạи ɭυâи, gian ngoa, bất hiếu.
Kỳ thi lần đầu được tổ chức thành công, cũng đã chọn ra 5 vị anh tài đứng hàng đầu. Ngay sau khi bảng vàng đề tên triều đình liền tổ chức thiết tiệc tại Thanh Long đại điện. Các quan nhất phẩm và những người đỗ thi Đình, thi Bác cử đều được tham gia.
Thanh Long đại điện hai màu chính là vàng kim và đỏ, chín trụ rồng màu vàng phân bố đồng đều chống đỡ khung trần ở trên. Bên dưới, nơi cao nhất là long ỷ, bên cạnh là phượng ỷ. Thấp dần là vị trí các phi tần, hoàng tử, công chúa, các quan theo phẩm cấp từ cao tới thấp.
Nay Phùng Ngưng cũng tới cung yến, hắn thân Tả Đô đốc Trung phủ, thuộc tùng nhất phẩm đương nhiên phải xuất hiện. Nay hắn cũng đem theo Phùng Vân Phong vào cung, muốn cho nàng nhìn rõ chút bậc anh tài, tránh cho nàng tại Phùng phủ kiêu ngạo. Dù gì hoàng thượng cũng cho phép các quan đưa trưởng tử theo, cũng là một dịp để bọn họ mở mang kiến thức.
Nơi Phùng gia ngự không cách xa long ỷ, chỉ dưới vị trí Tam Công (Thái sư, Thái phó, Thái bảo) cùng Thái Uý. Tam Công đại diện quan văn ngồi bên phía Đông, hướng mặt về phía Tây. Thái Uý đại diện quan võ ngồi bên phía Tây, hướng mặt phía Đông. Phùng lão ngồi cạnh Thái Uý, bái quyền làm lễ rồi từ tốn ngồi xuống. Phùng Vân Phong ngồi kế đó. Những người đỗ qua kỳ thi Đình cũng lần lượt theo ban văn võ mà ngồi.
Ngồi một lúc thì hoàng thượng cùng hoàng hậu tiến vào. Ngay sau là các hoàng tử, công chúa, cuối cùng nổi bật nhất là ngũ công chúa Lý Thanh Nhã.
Lý Thiên Nguyên nói một hồi cũng qua phần lễ, tiếp đó là phần hội, ca múa nhạc linh đình. Qua một hồi, hoàng thượng lên tiếng:
- Chư vị ái khanh, nay trẫm thiết tiệc mừng Vạn Thiên quốc ta có hiền tài phò tá. Những người đỗ hạng cao năm nay đâu?
Lý Thiên Nguyên vừa dứt lời, 5 người từ phía dưới chậm rãi đi lên, chia thành 2 hàng quy củ, từng người một báo tên.
Bên văn ban, trạng nguyên là Nguyễn Văn An, bảng nhãn là Lưu Ý Tuyết, thám hoa là Trần Dạ Hưng.
Bên võ ban, trạng nguyên là Dương Tự Dự, phó bảng là Võ Văn Kiệt.
Lý Thiên Nguyên hướng mắt nhìn từng người đánh giá, thầm hài lòng. Nhìn tới Lưu Ý Tuyết, trong đám nam nhân chỉ có mình nàng là nữ nhân, liền lên tiếng tán thưởng. Ngay sau đó lập tức ban thưởng.
Thái giám bên cạnh cầm thánh chỉ lớn tiếng đọc:
- Phụng thiên thừa vận, hoàng đế chiếu viết. Chiếu theo lệ, đối văn quan, trạng nguyên được hàm chánh lục phẩm, Bảng nhãn được hàm tòng lục phẩm, Thám hoa được hàm chánh thất phẩm. Những người khác đều hàm chánh bát phẩm. Phong Nguyễn Văn An nhận chức Hàn Lâm viện thị thư, Lưu Ý Tuyết nhận chức Hàn Lâm viện Đãi chế, Trần Dạ Hưng nhận chức Hàn Lâm viện Hiệu Lý. Đối võ quan, trạng nguyên được hàm tùng chánh lục phẩm, Phó bảng được hàm tùng lục phẩm, những người khác đều được hàm chánh thất phẩm. Dương Tự Dự nhận chức Phó Trung uý, Võ Văn Kiệt nhận chức Hiệu úy. Ban thưởng mỗi người 20 tấm tơ lụa, 500 lượng bạc. Khâm thử.
- Tạ chủ long ân. Hoàng thượng vạn tuế! Vạn tuế! Vạn vạn tuế!
Đỗ đạt thông qua thi cử, Các quan tiến cử và con cháu công thần được hưởng tập tước.
Trong đó, thi cử được Lý Thánh Đế đặc biệt coi trọng.
Với thi tuyển chọn quan văn, kỳ thi chia làm 3 giai đoạn: Thi Hương, Hội, Đình. 3 năm tổ chức một cuộc thi Hương, những ai đỗ thi Hương thì 1 năm sau được tham gia thi Hội, những người đỗ thi Hội thì 1 năm sau được thi Đình. Thi Đình do chính vua ra đề, chấm điểm. Trong số những người đỗ, chọn ra 3 người đứng đầu (Tam Khôi): Trạng Nguyên, Bảng Nhãn, Thám Hoa. Những người đỗ kỳ thi Hương được trọng vọng, được vua ban áo mũ, thiết tiệc, áo gấm lều chõng võng đưa. Như vậy, phải mất 3 năm để hoàn thành 1 kỳ tuyển quan.
Những kẻ không được phép thi chính là con cháu 3 đời kẻ phản nghịch, suy đồi đạo đức, kẻ lσạи ɭυâи, gian ngoa, bất hiếu.
Kỳ thi lần đầu được tổ chức thành công, cũng đã chọn ra 5 vị anh tài đứng hàng đầu. Ngay sau khi bảng vàng đề tên triều đình liền tổ chức thiết tiệc tại Thanh Long đại điện. Các quan nhất phẩm và những người đỗ thi Đình, thi Bác cử đều được tham gia.
Thanh Long đại điện hai màu chính là vàng kim và đỏ, chín trụ rồng màu vàng phân bố đồng đều chống đỡ khung trần ở trên. Bên dưới, nơi cao nhất là long ỷ, bên cạnh là phượng ỷ. Thấp dần là vị trí các phi tần, hoàng tử, công chúa, các quan theo phẩm cấp từ cao tới thấp.
Nơi Phùng gia ngự không cách xa long ỷ, chỉ dưới vị trí Tam Công (Thái sư, Thái phó, Thái bảo) cùng Thái Uý. Tam Công đại diện quan văn ngồi bên phía Đông, hướng mặt về phía Tây. Thái Uý đại diện quan võ ngồi bên phía Tây, hướng mặt phía Đông. Phùng lão ngồi cạnh Thái Uý, bái quyền làm lễ rồi từ tốn ngồi xuống. Phùng Vân Phong ngồi kế đó. Những người đỗ qua kỳ thi Đình cũng lần lượt theo ban văn võ mà ngồi.
Ngồi một lúc thì hoàng thượng cùng hoàng hậu tiến vào. Ngay sau là các hoàng tử, công chúa, cuối cùng nổi bật nhất là ngũ công chúa Lý Thanh Nhã.
Lý Thiên Nguyên nói một hồi cũng qua phần lễ, tiếp đó là phần hội, ca múa nhạc linh đình. Qua một hồi, hoàng thượng lên tiếng:
- Chư vị ái khanh, nay trẫm thiết tiệc mừng Vạn Thiên quốc ta có hiền tài phò tá. Những người đỗ hạng cao năm nay đâu?
Lý Thiên Nguyên vừa dứt lời, 5 người từ phía dưới chậm rãi đi lên, chia thành 2 hàng quy củ, từng người một báo tên.
Bên văn ban, trạng nguyên là Nguyễn Văn An, bảng nhãn là Lưu Ý Tuyết, thám hoa là Trần Dạ Hưng.
Bên võ ban, trạng nguyên là Dương Tự Dự, phó bảng là Võ Văn Kiệt.
Lý Thiên Nguyên hướng mắt nhìn từng người đánh giá, thầm hài lòng. Nhìn tới Lưu Ý Tuyết, trong đám nam nhân chỉ có mình nàng là nữ nhân, liền lên tiếng tán thưởng. Ngay sau đó lập tức ban thưởng.
Thái giám bên cạnh cầm thánh chỉ lớn tiếng đọc:
- Phụng thiên thừa vận, hoàng đế chiếu viết. Chiếu theo lệ, đối văn quan, trạng nguyên được hàm chánh lục phẩm, Bảng nhãn được hàm tòng lục phẩm, Thám hoa được hàm chánh thất phẩm. Những người khác đều hàm chánh bát phẩm. Phong Nguyễn Văn An nhận chức Hàn Lâm viện thị thư, Lưu Ý Tuyết nhận chức Hàn Lâm viện Đãi chế, Trần Dạ Hưng nhận chức Hàn Lâm viện Hiệu Lý. Đối võ quan, trạng nguyên được hàm tùng chánh lục phẩm, Phó bảng được hàm tùng lục phẩm, những người khác đều được hàm chánh thất phẩm. Dương Tự Dự nhận chức Phó Trung uý, Võ Văn Kiệt nhận chức Hiệu úy. Ban thưởng mỗi người 20 tấm tơ lụa, 500 lượng bạc. Khâm thử.
- Tạ chủ long ân. Hoàng thượng vạn tuế! Vạn tuế! Vạn vạn tuế!
