Chương 1
(Thư của cử nhân Anne Shirley, hiệu trưởng trường Trung học Summerside, gửi tới Gilbert Blythe, sinh viên Y khoa ở Đại học Redmond, Kingsport.)
“Bạch Dương Lộng Gió.
“Đường Ma,
“Summerside, đảo Hoàng Tử Edward
“Thứ hai, ngày 12 tháng Chín.
“ANH YÊU:
“Địa chỉ này thật ngộ quá phải không? Anh đã nghe cái gì hay ho đến thế chưa? Bạch Dương Lộng Gió là tên nhà mới của em và em thích nó. Em cũng thích đường Ma nữa, dẫu cái tên này chẳng có chút giá trị pháp lý nào. Lẽ ra phải gọi nó là đường Trent, nhưng chẳng ai gọi như thế ngoại trừ Tuần tin nhanh năm thì mười họa đề cập tới… để rồi mọi người nhìn nhau thắc mắc, ‘Nơi quái nào thế?’ Nó chỉ có thể được gọi là đường Ma mà thôi… Mặc dù lý do vì sao thì em không thể cho anh biết được. Em có hỏi Rebecca Dew, nhưng chị ấy chỉ có thể đáp là trước giờ nó vẫn luôn được gọi là đường Ma, và nhiều năm trước có vài ba lời đồn nhảm rằng nơi này bị ma ám. Nhưng bản thân chị ấy thì chưa từng nhìn thấy trên con đường này có thứ gì xấu hơn chính chị ấy.
“Tuy nhiên, em không nên nói nhanh quá như thế. Anh vẫn chưa biết Rebecca Dew mà. Nhưng anh sẽ biết thôi, ôi, vâng, anh sẽ biết thôi. Em thấy trước rằng Rebecca Dew góp mặt khá nhiều trong thư từ tương lai của em.
“Giờ trời đã chập choạng tối, anh yêu ạ (Nhân tiện, từ ‘chập choạng’ nghe thật hay phải không anh? Em thích nó hơn hẳn từ ‘chạng vạng’. Nghe rất mượt mà, huyền bí và… chấp chới.) Trong ánh sáng ban ngày em thuộc về thế giới này… ban đêm em thuộc về giấc ngủ và sự vĩnh hằng. Nhưng lúc trời chập choạng, em thoát khỏi mọi trái buộc và chỉ thuộc về chính bản thân mình… và anh. Vì vậy, em sẽ dành riêng giờ phút này để viết thư cho anh. Tuy nhiên lá thư này không phải là một lá thư tình đâu. Em đang dùng một cây bút nham nhở và em không thể viết thư tình với một cây bút nham nhở… hoặc một cây bút quá nhọn… hoặc một cây bút quá cùn. Vì vậy, anh sẽ chỉ nhận được loại thư ấy khi em cầm một cây bút thích hợp. Trong thời gian chờ đợi, em sẽ kể cho anh nghe về nơi cư trú mới của em và những cư dân của chốn này. Gilbert, bọn họ thật dễ thương.
“Em đến đây vào ngày hôm qua để tìm chỗ trọ. Bà Rachel Lynde đi cùng em, lấy lý do là cần mua sắm vài thứ, nhưng em biết thực ra bà muốn giúp em chọn nhà trọ. Mặc cho bốn năm đại học và tấm bằng cử nhân, bà Lynde vẫn nghĩ em là một cô bé nhẹ dạ cần phải được hướng dẫn, chỉ đạo và giám sát.
“Hai bác cháu đi bằng xe lửa và ôi chao, Gilbert, em đã có một cuộc phiêu lưu tức cười chưa từng có. Anh biết rồi đấy, em luôn luôn gặp phải những cuộc phiêu lưu không hẹn trước. Dường như em là nam châm chuyên thu hút chúng vậy.
“Chuyện xảy ra lúc xe lửa chuẩn bị dừng lại ở ga. Em đứng dậy rồi cúi người nhấc chiếc valy của bà Lynde lên (Chủ nhật bà ấy định đến chơi nhà người quen ở Summerside), tiện thể em tì mạnh tay vào tay vịn sáng bóng của ghế ngồi, ít ra đó là em nghĩ như thế. Ngay sau đó, ngón tay em bị thô bạo đẩy ngược lại đánh rắc một tiếng khiến suýt nữa là em rú lên. Gilbert, thứ em tưởng là tay vịn ghế hóa ra lại là cái đầu hói của một người đàn ông. Ông ta hung hãn lườm em với bộ dạng rõ ràng là vừa bị đánh thức khỏi giấc ngủ. Em khốn kha khốn khổ xin lỗi rối rít và cun cút chạy hết tốc lực ra khỏi xe lửa. Lần cuối nhìn lại thì ông ta vẫn đang gườm gườm nhìn em. Bà Lynde sợ phát khϊếp còn đốt ngón tay em vẫn nhức đến tận bây giờ!
“Em không nghĩ là sẽ gặp khó khăn khi tìm nhà trọ, vì một bà Tom Pringle nào đó luôn cho các hiệu trưởng của trường trung học ở trọ suốt mười lăm năm nay. Tuy nhiên, vì một vài lý do không rõ nào đó, bà ta đột ngột chán chuyện ‘phiền phức’ này và không nhận em ở trọ. Một vài nơi khá khẩm khác cũng có những lời từ chối lịch sự tương tự. Một vài nơi còn lại thì không được khá khẩm cho lắm. Hai bác cháu lang thang khắp thị trấn suốt buổi chiều, nóng nực, mệt mỏi, chán nản và đau đầu… ít ra thì em cũng cảm thấy như thế. Em đã sẵn sàng buông tay tuyệt vọng… và rồi đường Ma hiện ra!
“Hai bác cháu ghé qua thăm bà Braddock, một bà bạn chí cốt lâu năm của bà Lynde. Và bà Braddock nói là theo bà ấy thì có thể ‘các bà góa phụ’ sẽ nhận em.
“Tôi nghe nói họ muốn nhận một khách trọ để trả lương cho Rebecca Dew. Họ không đủ khả năng giữ lại Rebecca nếu không kiếm thêm được một khoản be bé. Và nếu Rebecca đi, ai sẽ vắt sữa cho con bò già màu đỏ ấy đây?’
“Bà Braddock nhìn em với ánh mắt nghiêm khắc cứ như cho rằng lẽ ra em nên đi vắt sữa bò, nhưng hoàn toàn không tin tưởng vào em dẫu em có thề thốt thế nào.
“ ‘Góa phụ mà chị muốn nói là ai vậy?’ bà Lynde hỏi lại.
“ ‘Ôi trời, dì Kate và dì Chatty đấy mà,’ bà Braddock đáp với giọng đương nhiên cứ như tất cả mọi người, ngay cả một cử nhân dốt nát, phải có nghĩa vụ biết đến họ. ‘Dì Kate là bà Amasa MacComber (bà ấy là vợ góa của ông thuyền trưởng) và dì Chatty là bà Lincoln MacLean, chỉ là một bà góa bình thường thôi. Nhưng ai cũng gọi họ là ‘dì’ cả. Họ sống ở cuối đường Ma.’
“Đường Ma! Thế là đủ quyết định rồi. Em biết ngay là mình phải ở trọ với hai bà góa phụ này.
“ ‘Chúng ta đi xem ngay đi’, em van nài bà Lynde. Em cảm thấy dường như nếu hai bác cháu bỏ lỡ bất kỳ giây phút nào thì đường Ma sẽ biến mất vào xứ sở thần tiên vậy.
“ ‘Cô có thể đến gặp họ, nhưng Rebecca mới là người thực sự quyết định chuyện họ có nhận cô không. Rebecca Dew nắm quyền sinh sát ở Bạch Dương Lộng Gió, tôi nói thế cho cô biết trước đấy.’
“Bạch Dương Lộng Gió! Đó không thể là sự thật… không thể nào. Em chắc là đang nằm mơ đây. Vậy mà bà Rachel Lynde lại phát biểu rằng chỗ ấy có cái tên kỳ cục quá thể.
“ ‘Ôi, thuyền trưởng MacComber đặt tên đấy. Đó vốn là nhà của ông ta, chị biết đấy. Ông ta trồng một đám bạch dương xung quanh và hết sức tự hào vì nó, dẫu ông ta hiếm khi về nhà và chẳng bao giờ ở đó được lâu. Dì Kate từng nói thế thì thật bất tiện, nhưng chúng tôi cũng rõ ý dì ấy muốn nói đến ông chồng rất hiếm khi ở nhà hay chuyện ông ta quay về nhà. Chà, cô Shirley này, tôi hy vọng cô sẽ được nhận vào trọ ở đó. Rebecca Dew nấu ăn ngon và là một thiên tài làm món khoai tây lạnh. Nếu chị ta chấm cô thì phen này cô gặp vận may rồi đấy. Còn không thì… à, sẽ không vậy đâu, chỉ thế thôi. Tôi nghe có một tay chủ nhà băng ở thị trấn đang tìm chỗ trọ và chị ta có thể ưng anh ta hơn. Bà Tom Pringle thật tức cười khi không chịu nhận cô. Summerside này đầy nhóc họ nhà Pringle và những kẻ có họ hàng với họ. Bọn họ được coi là ‘Hoàng tộc’ ở đây và cô phải được họ chấp nhận, cô Shirley ạ, nếu không thì cô sẽ không thể nào yên thân ở Trung học Summerside đâu. Họ nắm toàn quyền sinh sát ở xung quanh đây mà… Có một con đường được đặt theo tên của lão thuyền trưởng Abraham Pringle. Bọn họ có cả một gia tộc đông đảo, nhưng hai quý bà lớn tuổi sống ở Đồi Phong cầm đầu cả bọn. Tôi nghe đồn rằng bọn họ chẳng ưng cô chút nào.’
“ ‘Sao lại như vậy?’ em kêu lên. ‘Họ có biết gì về cháu đâu nào.’
“ ‘À, một người họ hàng xa của bọn họ nộp đơn xin làm hiệu trưởng và tất cả bọn họ cho rằng ông ta xứng đáng hơn. Khi cô được nhận vào làm, cả bầy cả lũ bọn họ rú rít phản đối dữ dội lắm. Ôi chao, con người vốn là thế mà. Chúng ta phải chấp nhận như họ vốn thế, cô biết đấy. Họ sẽ trơn tuột như lươn với cô cho coi, nhưng lúc nào cũng chống đối lại cô cả. Tôi không muốn làm cô mất tinh thần, nhưng biết trước sớm chút nào thì hay chút nấy. Tôi hy vọng cô sẽ làm việc thật tốt cho họ tức ấm ách chơi. Nếu hai góa phụ nhận cô ở trọ, cô sẽ không phiền chuyện phải ăn cùng Rebecca Dew chứ? Chị ta không phải người hầu đâu, cô biết đấy. Chị ta có họ hàng xa với ông thuyền trưởng. Chị ta không ngồi bàn trên khi có khách đến… Khi cần thì chị ta cũng biết điều lắm… nhưng nếu cô ở trọ thì đương nhiên chị ta sẽ không coi cô là khách đâu.’
“Em đảm bảo với bà Braddock lo xa rằng em sẽ rất vui khi được ăn cùng Rebecca Dew rồi kéo bà Lynde đi. Em phải tới đó trước tay chủ nhà băng.
“Bà Braddock tiễn hai bác cháu ra cửa.
“ ‘Và cô sẽ không làm tổn thương cảm xúc của dì Chatty chứ? Cảm xúc của dì ấy mỏng manh dữ lắm. Dì ấy hết sức nhạy cảm, thật đáng thương. Cô biết đấy, tiền của dì ấy không cạnh nổi tiền của dì Kate… mặc dù dì Kate cũng không dư dả mấy đâu. Hơn nữa, dì Kate thương chồng của dì ấy nhiều lắm… ý tôi là chồng của chính dì Kate ấy… nhưng dì Chatty thì không… không mấy ưa chồng của mình, ý tôi là thế. Chẳng có gì phải lấy làm lạ cả! Lincoln MacLean là một lão già kỳ quặc… nhưng dì ấy cứ ngỡ mọi người trách móc mình vì chuyện này. May là hôm nay là thứ Bảy. Nếu là thứ Sáu thì dì Chatty thậm chí sẽ không thèm xem xét việc có nên nhận cô ở trọ hay không. Chắc cô cứ tưởng dì Kate mới là kẻ mê tín chứ gì? Bọn thủy thủ thường thế. Nhưng thực ra thì dì Chatty mới mê tín… dẫu chồng của dì ấy chỉ là thợ mộc thôi. Bà dì đáng thương, hồi trẻ dì ấy đẹp lắm cơ.’
“Em trấn an bà Braddock rằng em sẽ coi cảm xúc của dì Chatty là điều thiêng liêng, nhưng bà ta vẫn cứ đi theo hai bác cháu ra tận ngoài đường.
“ ‘Kate và Chatty sẽ không lục lọi đồ đạc của cô khi cô không có nhà đâu. Bọn họ đàng hoàng lắm. Rebecca Dew có thể làm thế, nhưng cô ả sẽ không ngồi lê đôi mách gì về cô đâu. Và nếu tôi là cô thì tôi sẽ không gõ cửa chính. Họ chỉ dùng nó cho những dịp cực kỳ quan trọng mà thôi. Tôi nghĩ nó chưa hề được mở kể từ lễ tang của Amasa. Đi cửa hông ấy. Họ giấu chìa khóa dưới chậu hoa trên bệ cửa sổ cho nên nếu không ai có nhà thì cô cứ mở khóa cửa đi vào ngồi đợi thôi. Và cô muốn làm gì cũng được, chỉ cần đừng khen ngợi con mèo thôi, vì Rebecca Dew không ưa nó.’
“Em hứa sẽ không khen con mèo và cuối cùng chúng em cũng thoát ra được. Chẳng bao lâu sau, hai bác cháu đã đặt chân lên đường Ma. Đó là một con đường ngang rất ngắn dẫn thẳng ra ngoài thị trấn, một ngọn đồi xanh lơ xa tít trở thành bức phông màn tuyệt đẹp cho nó. Một bên đường không có nhà cửa gì hết, đất dốc xuống tận bến cảng. Bên còn lại chỉ có ba căn nhà thôi. Căn đầu tiên chỉ là một ngôi nhà bình thường… chẳng có gì nhiều để kể về nó. Kế tiếp là một tòa nhà lớn nguy nga ảm đạm với tường gạch đỏ viền đá, mái kiểu Pháp lỗ chỗ những ô cửa tò vò, lan can sắt bao quanh chóp mái bằng, vô số vân sam và linh sam chen chúc vây quanh đến mức khó mà nhìn thấy căn nhà. Và căn thứ ba, cũng là căn cuối cùng, là Bạch Dương Lộng Gió, nằm ngay góc đường, đằng trước là con phố um tùm cỏ còn bên hông là một con đường nông thôn thực thụ, xinh đẹp và rợp bóng cây.
“Em yêu nó ngay tắp lự. Anh biết đấy, có những ngôi nhà gây ấn tượng mạnh với chúng ta ngay từ cái nhìn đầu tiên vì một lý do nào đó khó mà xác định nổi. Bạch Dương Lộng Gió là một căn nhà như thế. Em có thể mô tả về nó cho anh như sau: một căn nhà khung trắng… rất trắng… cửa chớp màu xanh lá cây… rất xanh… với một ‘phòng tháp’ ở góc và cửa sổ tò vò ở hai bên, một bức tường đá thấp ngăn cách giữa nó và con đường, dọc theo bức tường những cây dương lá rung[1] mọc cách đều nhau, một khu vườn lớn ở đằng sau nơi hoa và rau được khéo léo trồng xen lẫn… nhưng tất cả những điểm trên vẫn chưa thể truyền đạt hết vẻ duyên dáng của căn nhà đâu. Nói tóm lại, nó là một ngôi nhà có cá tính thú vị và dường như có phảng phất chút hương vị của Chái Nhà Xanh.
[1] Loại bạch dương có cuống lá dẹt khiến lá rung rinh khi gió thoảng.
“ ‘Đây chính là chỗ dành cho cháu… duyên tiền định đó mà,’ em hào hứng kêu lên.
“Nhìn bà Lynde thì biết bà ấy chẳng đặt chút niềm tin nào vào duyên tiền định cả.
“ ‘Đi bộ khá xa mới đến trường đấy,’ bà nhận xét vẻ nghi ngờ.
“ ‘Cháu chẳng ngại đâu. Coi như là tập thể dục tốt cho sức khỏe vậy. Ôi, nhìn rừng bu lô và cây thích đáng yêu bên kia đường kìa.’
“Bà Lynde nhìn theo nhưng chỉ nhận xét cộc lốc:
“ ‘Ta hy vọng cháu sẽ không bị đám muỗi quấy rầy.’
“Em cũng hy vọng là thế. Em căm ghét muỗi. Một con muỗi có thể khiến em ‘thao thức’ còn hơn là lương tâm bị cắn rứt nữa.
“Em mừng vì chúng em không phải đi qua cửa trước. Nó trông có vẻ hằn học quá… cửa đôi lớn hằn thớ gỗ với những ô kính đỏ vẽ hoa. Nó dường như không hề thuộc về căn nhà này. Một lối mòn duyên dáng với những ô sa thạch lát chìm cách quãng trên cỏ dẫn hai bác cháu đến cánh cửa hông nhỏ sơn màu xanh lá, nhìn thân thiện và mời gọi hơn hẳn. Dọc hai bên lối mòn là những luống hoa được cắt tỉa gọn ghẽ, trồng cỏ ruy băng, hoa ti gôn, hoa ly da báo, hoa cẩm chướng lùn, cây ngải bụi, bìm bìm, cúc trắng đỏ, và loại hoa mà bà Lynde vẫn gọi là ‘mũ đơn’. Đương nhiên chúng không đồng loạt trổ hoa vào mùa này, nhưng nhìn là biết chúng đều trổ hoa đúng mùa, và còn rất rực rỡ nữa. Có một khoảnh đất trồng hoa hồng ở một góc xa, và chặn giữa Bạch Dương Lộng Gió và ngôi nhà ảm đạm kề bên là một bức tường gạch phủ cây kim ngân um tùm, ở giữa để lộ một cánh cửa xanh bạc màu với một giàn mắt cáo hình vòm bên trên. Một dây nho mọc vắt ngang cánh cửa rõ ràng đã lâu không được mở. Thật ra đó không hẳn là một cánh cửa, bởi phía trên là một ô trống hình chữ nhật, qua đó có thể thấy loáng thoáng khu vườn um tùm ở đầu bên kia.
“Ngay khi hai bác cháu bước qua cổng vườn nhà Bạch Dương Lộng Gió, em để ý có một cụm me đất mọc ở bên lối đi. Một chút bốc đồng giục em cúi xuống nhìn kỹ nó. Anh có tin nổi không Gilbert? Ở đó, ngay trước mắt của em, là ba cụm me đất có bốn lá! Nhắc vận may là vận may đến ngay tắp lự! Đến nhà Pringle cũng không thể chống nổi. Và em hoàn toàn chắc chắn rằng tay chủ nhà băng ấy sẽ không có tí xíu cơ hội nào.
“Cửa hông mở rộng, rõ ràng là có người ở nhà, thế là hai bác cháu không phải tìm chìa khóa dưới chậu hoa. Chúng em gõ cửa và Rebecca Dew xuất hiện. Chúng em biết ngay là chị Rebecca Dew bởi vì đó chẳng thể là bất kỳ ai khác trên thế gian rộng lớn này. Và chị cũng không thể mang bất kỳ cái tên nào khác.
“Rebecca Dew ‘xấp xỉ 40’ và nếu một quả cà chua có mái tóc đen chải ngược ra sau trán, đôi mắt ti hí đen lấp lánh, chiếc mũi bé xíu với đầu mũi gồ ghề và miệng như một đường kẻ, thì nó sẽ trông hệt như chị. Tất cả mọi thứ ở chị đều hơi ngắn một tẹo… tay và chân, cổ và mũi… tất cả mọi thứ ngoại trừ nụ cười của chị. Nó rộng ngoác đến tận mang tai.
“Nhưng lúc ấy thì chúng em vẫn chưa nhìn thấy nụ cười của chị. Chị tỏ vẻ rất nghiêm nghị khi em xin gặp bà MacComber.
“ ‘Ý cô là muốn gặp bà thuyền trưởng MacComber ấy à?’ chị nói với vẻ trách móc cứ như là có ít nhất một chục MacComber ở trong nhà vậy.
“ ‘Vâng,’ em ngoan ngoãn đáp. Và thế là hai bác cháu lập tức được dẫn vào phòng khách và để cho đứng đợi ở đó. Căn phòng nhỏ khá xinh, hơi lộn xộn với đám vải bọc ghế nhưng lại chìm trong bầu không khí yên tĩnh, thân thiện khiến em thích thú. Mỗi một món đồ nội thất đều có chỗ riêng đã chiếm giữ nhiều năm ròng. Ôi! Chúng sáng bóng lên đến phát sợ! Không có thứ xi bóng bán ngoài cửa hiệu nào có thể tạo ra độ sáng bóng như gương đến thế. Em biết đó là thành quả lao động vất vả của Rebecca Dew. Một chiếc thuyền buồm thu nhỏ trong chai đặt trên bệ lò sưởi khiến bà Lynde hết sức tò mò. Bà không tưởng tượng nổi người ta nhét nó vào trong chai bằng cách nào… nhưng bà cho rằng nó đem lại cho phòng khách chút ‘khí vị biển cả’.
“Các bà ‘góa phụ’ bước vào. Em thích họ ngay tắp lự. Dì Kate cao gầy tóc bạc và có chút khắc khổ… đúng kiểu người như bác Marilla, còn dì Chatty thấp gầy tóc bạc và có chút khát khao. Khi xưa có thể dì rất đẹp, nhưng giờ thì vẻ đẹp của dì đã phai tàn hết cả, chỉ còn đọng lại ở đôi mắt. Chúng rất đáng yêu… to, nâu và dịu dàng.
“Em nói lý do ghé thăm và hai bà góa phụ nhìn nhau.
“ ‘Chúng ta phải hỏi ý Rebecca Dew mới được,’ dì Chatty tuyên bố.
“ ‘Hẳn thế rồi,’ dì Kate tuyên bố.
“Thế là Rebecca Dew được gọi vào từ nhà bếp. Con mèo vào cùng với chị ấy… một chú mèo Malta lớn lông xù, ức trắng và vòng cổ trắng. Em rất muốn được vuốt ve cu cậu, nhưng nhớ đến lời cảnh báo của bà Braddock, em đành lờ nó đi.
“Rebecca chăm chăm nhìn em không có tí xíu tươi cười nào.
“ ‘Rebecca,’ dì Kate lên tiếng, và em nhận ra dì là người không bao giờ phí lời. ‘Cô Shirley mong muốn đến trọ ở đây. Tôi không nghĩ rằng chúng ta có thể nhận cô ấy.’
“ ‘Tại sao không?’ Rebecca Dew hỏi.
“ ‘Tôi e rằng vậy sẽ phiền cô nhiều lắm đấy,’ dì Chatty giải thích.
“ ‘Tôi bận bịu quen rồi,’ Rebecca Dew đáp trả. Anh không thể tách rời hai tên này ra, Gilbert ạ. Không thể nào... dẫu hai bà góa phụ này làm được. Lúc trò chuyện họ gọi chị ấy là Rebecca. Em không biết bằng cách nào mà họ làm được thế.
“ ‘Chúng ta lớn tuổi quá rồi, không thể chịu cảnh đám thanh niên hết đến rồi đi,’ dì Chatty kiên quyết.
“ ‘Đừng có vơ đũa cả nắm,’ Rebecca Dew bật lại. ‘Tôi chỉ mới bốn lăm và chân tay còn lanh lợi lắm. Và tôi cho rằng có một người trẻ tuổi ngủ lại trong nhà thì rất hay. Một cô gái bao giờ cũng tốt hơn một anh con trai. Anh ta sẽ hút thuốc lá cả ngày lẫn đêm... thiêu chết chúng ta trong giấc ngủ ấy chứ. Nếu các bà phải nhận một khách trọ, tôi khuyên các bà nên nhận cô ấy. Nhưng đương nhiên đây là nhà của các bà mà.’
“Chị nói xong rồi biến mất... Homer[2] vẫn hay phát biểu câu ấy. Em biết mọi chuyện đã đâu vào đấy nhưng dì Chatty bảo em nên lên xem có hợp với gian phòng hay không.
[2] Homer: người được coi là tác giả hai sử thi vĩ đại Iliad và Odyssey.
“ ‘Chúng tôi sẽ để cho cháu ở căn phòng tháp, cháu thân mến. Nó không rộng như phòng dành cho khách, nhưng nó có ống thông khói cho lò sưởi trong mùa đông và tầm nhìn đẹp hơn. Từ cửa sổ cháu có thể nhìn thấy nghĩa địa cũ.’
“Em biết mình sẽ rất thích căn phòng... cái tên của nó, ‘phòng tháp’, khiến em phấn khích. Em cảm thấy như đang sống trong bài hát cũ mà chúng mình thường hay hát ở trường Avonlea, về cô thiếu nữ ‘ẩn mình trong tháp cao bên bờ biển xám’. Quả thật gian phòng dễ thương nhất trần đời. Hai bác cháu lên phòng bằng bậc góc cầu thang rẽ ngang từ chiếu nghỉ cầu thang chính. Nó khá nhỏ... nhưng không nhỏ như căn phòng ngủ trong hành lang khủng khϊếp mà em từng ở năm đầu tiên đến Redmond. Nó có hai cửa sổ, một ô cửa tò vò nhìn về phía Tây và một cửa đầu hồi hướng Bắc, thêm một cửa sổ ba mặt khuôn cánh mở ra ngoài có kệ để sách bên dưới nằm ở góc tạo bởi tháp nhà. Những tấm thảm bện tròn trải dưới sàn, chiếc giường lớn trên có phủ màn và một tấm chăn hoa văn kiểu ‘cuộc săn ngỗng trời’ nhìn phẳng phiu và mềm mượt đến mức thật đáng xấu hổ khi nằm vào làm hỏng nó. Và Gilbert ạ, chiếc giường cao đến mức em phải dùng một cái bục nhỏ di động rất tức cười mới trèo lên được, ban ngày thì cái bục được đẩy gọn vào bên dưới gầm giường. Hình như thuyền trưởng MacComber mua món đồ kỳ quặc này từ một nơi ‘xa xôi’ nào đó rồi mang về nhà.
“Có một tủ búp phê nhỏ xinh nằm nơi góc phòng, kệ trải giấy cắt hoa trắng, cửa khắc hoa văn hình bó hoa. Một chiếc gối tròn màu xanh lơ đặt trên bậu cửa sổ... cái nút đính ở ngay chính giữa khiến nó trông hệt như một chiếc bánh rán bụ bẫm màu xanh. Và còn một kệ rửa mặt dễ thương với hai ngăn... ngăn trên cùng chỉ đủ để đặt một chậu rửa mặt và bình nước màu xanh trứng sáo, kệ bên dưới để hộp xà phòng và bình nước nóng. Phòng còn có thêm một chiếc tủ nhỏ tay nắm bằng đồng chứa đầy khăn tắm, một quý cô bằng sứ ngồi ở kệ bên trên, cô nàng mang giày màu hồng, khăn quàng quai mạ vàng và cài một đóa hồng đỏ bằng sứ trên mái tóc vàng cũng bằng sứ nốt.
“Cả căn phòng như được dát vàng bởi ánh mặt trời xuyên qua những tấm rèm màu bắp chín, bóng của hàng dương lá rung dệt hoa văn rọi lên bức tường quét vôi trắng, tạo thành một tấm thảm treo tường cực kỳ hiếm lạ... một tấm thảm sống động, không ngừng thay đổi và đong đưa. Chẳng hiểu vì sao nhưng gian phòng này có vẻ thật hạnh phúc. Em cảm thấy như em là cô gái giàu có nhất trên thế giới này.
“ ‘Cháu sẽ sống ổn ở nơi này thôi, thế đấy,’ bà Lynde nói khi hai bác cháu rời đi.
“ ‘Cháu nghĩ cháu sẽ cảm thấy bức bối chật chội tí đỉnh sau những ngày tự do ở nhà Patty,’ em nói chỉ để trêu bà ấy một chút.
“ ‘Tự do!’ Bà Lynde khịt mũi. ‘Tự do! Đừng nói chuyện như một tay Yankee, Anne ạ.’
“Em chuyển đến vào ngày hôm nay, tay xách nách mang. Đương nhiên là em ghét phải rời xa Chái Nhà Xanh. Dẫu em rời xa nó thường xuyên đến đâu, lâu lắc đến đâu, một khi kỳ nghỉ đến em lại trở thành một phần của nó cứ như em chưa bao giờ rời khỏi, và trái tim em tan vỡ mỗi lúc phải nói lời từ biệt. Nhưng em biết em sẽ thích cuộc sống ở đây. Và nơi đây cũng thích em. Em luôn luôn biết khi nào một căn nhà có thích em hay không.
“Tầm nhìn từ cửa sổ phòng em tuyệt lắm... kể cả khu nghĩa địa cũ được bao quanh bởi hàng linh sam sậm màu cùng con đường quanh co men theo con đê dẫn đến đó. Từ cửa sổ phía Tây em có thể nhìn thấy toàn cảnh bến cảng, đến tận những bờ biển xa tít mờ sương, cùng những chiếc thuyền buồm nhỏ nhắn mà em rất yêu thích và những chiếc tàu rời bến đi đến những ‘bến bờ vô định’... một cách diễn tả thật quyến rũ quá chừng! Nó hàm chứa thật nhiều ‘phạm vi dành cho trí tưởng tượng’! Từ cửa sổ phía Bắc em có thể nhìn thấy rừng bu lô và cây thích bên kia đường. Anh biết em luôn là người tôn thờ cây cối mà. Khi chúng mình học về Tennyson trong lớp Văn chương ở Redmond, em lúc nào cũng đồng cảm với nàng Enone tội nghiệp, mãi khóc than cho những hàng thông xanh bị đốn ngã.
“Bên ngoài lùm cây và khu nghĩa trang là một thung lũng đáng yêu với con đường quanh co băng ngang lấp loáng như dải lụa đỏ và những ngôi nhà trắng điểm xuyết hai bên. Một số thung lũng thực sự rất đáng yêu... anh không thể nói rõ lý do vì đâu. Chỉ cần ngắm chúng là anh đã đủ vui sướиɠ rồi. Và ngoài xa kia nữa là ngọn đồi xanh mướt của em. Em định đặt tên nó là Vua Bão... niềm đam mê thống trị, vân vân và vân vân.
“Em có thể hết sức cô độc ở trên này khi em muốn. Anh biết mà, thỉnh thoảng cô độc một tí thì thật tuyệt. Gió sẽ là bạn của em. Chúng sẽ rêи ɾỉ, thở dài và nức nở quanh tòa tháp em đang ẩn mình... gió đông trắng muốt... gió xuân xanh lá... gió hạ xanh lơ... gió thu đỏ tía... và gió mọi mùa hoang dại... ‘Gió bão vâng theo lời Người.’ Em lúc nào cũng rung động trước câu thơ trong Thánh Kinh ấy... cứ như mỗi một cơn gió đều đưa một thông điệp nào đó đến với em vậy. Em luôn ghen tị với cậu bé bay cùng gió bấc trong câu chuyện cổ đầy hấp dẫn của George MacDonald. Một vài đêm, Gilbert ạ, em sẽ mở cửa chớp của tòa tháp và bước thẳng vào vòng tay của gió... và Rebecca Dew sẽ không bao giờ biết vì sao đêm đó giường em không còn người ngủ.
“Anh yêu dấu ơi, em hy vọng khi chúng mình tìm thấy ‘ngôi nhà mơ ước’, những ngọn gió sẽ quấn quýt chung quanh. Em tự hỏi nó sẽ nằm ở đâu... ngôi nhà vô định ấy. Liệu em sẽ yêu nó hơn dưới ánh trăng hay vào lúc bình minh? Tổ ấm tương lai là nơi chúng mình sẽ có đủ tình yêu, tình bạn và công việc... thêm vào vài ba cuộc phiêu lưu ngộ nghĩnh đủ mang lại tiếng cười cho tuổi già của chúng mình. Tuổi già! Liệu chúng mình có bao giờ già không hở Gilbert? Dường như đó là điều không thể.
“Từ cửa sổ bên trái trên tháp em có thể thấy những mái nhà của thị trấn... nơi em sẽ sống ít nhất một năm trời. Những người đang sống trong những ngôi nhà đó sẽ là bạn của em, mặc dù giờ em vẫn chưa biết họ. Và có lẽ sẽ là kẻ thù của em nữa. Bởi hạng người như bà Pye ở đâu cũng có, với đủ tên gọi khác nhau, và em biết đám người họ Pringle cũng thuộc hạng ấy. Ngày mai là khai giảng rồi. Em sẽ phải dạy môn hình học! Hẳn là không thể nào khủng khϊếp hơn chuyện phải học nó rồi. Em cầu nguyện trời cao ban phước để không có thiên tài toán học nào họ Pringle.
“Em chỉ mới ở đây được nửa ngày, nhưng em cảm thấy như mình đã quen hai bà góa và Rebecca Dew từ lâu lắm rồi. Họ bảo em gọi họ là ‘dì’ và em cũng bảo họ gọi em là Anne. Có lần em gọi Rebecca Dew là ‘chị Dew’...
“ ‘Chị gì cơ?’ chị ấy hỏi lại.
“ ‘Dew,’ em yếu ớt đáp. ‘Không phải là tên của chị hay sao?’
“ ‘À, ừ, đúng thế, nhưng lâu lắm rồi chẳng ai gọi tôi là chị Dew cả nên tôi nghe mà giật bắn mình. Tốt nhất là đừng gọi tôi như vậy nữa, cô Shirley ạ, tôi nghe không quen chút nào.’
“ ‘Em sẽ nhớ, chị Rebecca... Dew,’ em cố gắng hết sức để không gọi thẳng họ Dew của chị ra nhưng không thành công.
“Bà Braddock khá đúng khi nhận xét rằng dì Chatty rất nhạy cảm. Em phát hiện điều này trong bữa ăn tối. Dì Kate đã nói gì đó về ‘sinh nhật thứ sáu mươi sáu của Chatty.’ Tình cờ đưa mắt sang dì Chatty và em thấy dì đã... không, không phải là òa lên khóc. Thuật ngữ đó quá dữ dội so với hành động thực tế của dì. Dì chỉ trào nước mắt mà thôi. Những giọt nước mắt dâng đầy trong đôi mắt nâu to của dì rồi tràn ra ngoài một cách thầm lặng và dễ như không.
“ ‘Lại gì đây hở Chatty?’ dì Kate hỏi có phần nghiêm khắc.
“ ‘Đó... đó chỉ mới là sinh nhật thứ sáu mươi lăm của em thôi,’ dì Chatty sụt sịt.
“ ‘Tôi xin lỗi nhé, Charlotte,’ dì Kate lên tiếng... và thế là sau cơn mưa trời lại sáng.
“Con mèo trong nhà là một chú mèo đực to đùng rất đáng yêu với đôi mắt vàng, lớp lông duyên dáng hệt một tấm vải lanh Malta màu xám tro không chê vào đâu được. Dì Kate và dì Chatty gọi nó là Xám Tro, bởi vì đó đúng thật là cái tên dành cho nó, và Rebecca Dew gọi nó là Mèo vì chị ấy ghét nó và hậm hực trước việc phải cắt cho nó hẳn một miếng gan mỗi buổi sáng và mỗi buổi chiều, dùng một bàn chải đánh răng cũ để quét lông nó khỏi chiếc ghế bành nơi phòng khách mỗi khi nó lẻn vào, và lùng bằng được nó mỗi khi nó ở bên ngoài quá khuya.
“ ‘Rebecca Dew vốn ghét mèo sẵn rồi,’ dì Chatty kể với em, ‘và cô nàng đặc biệt không yêu Xám Tro. Con chó của bà già Campbell... hồi đó bà ấy vẫn còn nuôi chó... ngậm nó trong miệng đưa đến đây hai năm trước. Tôi nghĩ con chó ấy cho rằng đưa mèo đến cho bà Campbell thì cũng chẳng ích gì. Con mèo con khốn khổ đáng thương, ướt chèm nhẹp, run cầm cập, bộ xương bé xíu tội nghiệp như lòi cả ra ngoài. Tim có bằng đá cũng chẳng nỡ từ chối không cho nó vào nhà. Thế là Kate và tôi nhận nuôi nó, nhưng Rebecca Dew không bao giờ thực sự chịu tha thứ cho chúng tôi. Lúc ấy chúng tôi cư xử chưa thực sự uyển chuyển cho lắm. Lẽ ra chúng tôi nên từ chối không nuôi nó. Không biết cháu có để ý...’ Dì Chatty thận trọng liếc nhìn ra cánh cửa thông giữa phòng ăn và nhà bếp... ‘đến cách thức chúng tôi đàm phán với Rebecca Dew không.’
“Em quả thực có để ý thấy thế... và chỉ xem thôi cũng đủ thú vị rồi. Summerside và Rebecca Dew có thể cho rằng chị ấy mới là sếp sòng trong nhà, nhưng các bà góa thì nghĩ khác cơ.
“ ‘Chúng tôi không muốn nhận tay chủ nhà băng ở trọ... một tay trẻ tuổi quá sức không an toàn và chúng tôi sẽ phải băn khoăn nhiều nếu anh ta không chịu đi nhà thờ thường xuyên. Nhưng chúng tôi giả vờ là đồng ý và Rebecca Dew đến lắng nghe cũng chẳng thèm nữa là. Tôi rất vui vì có cháu đến trọ, cưng ạ. Tôi chắc rằng nấu ăn cho một người dễ thương như cháu thì thật bõ công. Tôi hy vọng cháu sẽ quý mến tất cả chúng tôi. Rebecca Dew có một vài phẩm chất cực kỳ tốt. Khi mới tới đây mười lăm năm trước. Cô nàng không được ngăn nắp sạch sẽ như bây giờ đâu. Có lần Kate phải viết tên của cô nàng... ‘Rebecca Dew’... ngay trên gương trong phòng khách để đánh dấu lớp bụi. Nhưng chị ấy không bao giờ phải làm chuyện này thêm một lần nữa. Rebecca Dew hiểu ý rất nhanh. Tôi hy vọng cháu sẽ thấy thoải mái trong phòng của mình, cưng ạ. Cháu có thể mở cửa sổ vào ban đêm. Kate không mấy tán thành không khí lạnh vào buổi tối, nhưng chị ấy hiểu là khách trọ cũng có quyền riêng của mình. Tôi và chị ấy ngủ chung, chúng tôi thỏa thuận là đêm này thì cửa sổ đóng theo ý chị ấy, đêm sau thì cửa sổ mở theo ý tôi. Những vấn đề nhỏ nhặt như thế luôn có cách giải quyết mà, cháu có nghĩ vậy không? Muốn là được thôi. Đừng sợ khi nghe tiếng Rebecca lục đυ.c trong đêm. Cô nàng luôn nghe thấy những tiếng động lạ và thức dậy đi xem tận mắt. Tôi cho rằng đó là lý do cô nàng không muốn tay chủ nhà băng trọ. Cô nàng sợ bị anh ta bắt gặp trong bộ đồ ngủ mà. Tôi mong cháu sẽ không phiền khi Kate chẳng mấy khi mở miệng. Tính chị ấy là thế, mà chị ấy có bao nhiêu là chuyện để mà nói... hồi trẻ chị ấy từng chu du khắp thế giới với Amasa MacComber đấy. Ước gì tôi có đủ chuyện để nói như chị ấy, nhưng tôi chưa từng đặt chân ra khỏi đảo Hoàng Tử Edward. Tôi từng tự hỏi sao chuyện trên đời lại sắp đặt ra thế này... tôi mê tám chuyện nhưng chẳng có chuyện gì để tám, còn Kate có tất cả nhưng lại ghét mở miệng. Nhưng tôi cho rằng Chúa Trời biết điều gì là tốt nhất cho chúng ta.’
“Mặc dù dì Chatty đúng là thích luyên thuyên thật nhưng dì ấy không nói hết tất cả những điều trên mà không thèm nghỉ lấy hơi. Em có chen vào vài ba câu nhận xét tại những thời điểm phù hợp, nhưng chúng chẳng mấy quan trọng.
“Bọn họ nuôi một con bò thả rông trong nông trại của ông James Hamilton ở đầu đường, và Rebecca Dew đi đến đó để vắt sữa. Muốn bao nhiêu kem cũng có và mỗi buổi sáng chiều, em thấy Rebecca Dew đưa một cốc sữa mới qua lỗ hổng trên cánh cổng vườn cho ‘bà giúp việc’ của bà Campbell. Đó là dành cho ‘bé Elizabeth’, người phải uống sữa theo lệnh của bác sĩ. Em vẫn chưa khám phá ra bé Elizabeth hay ‘bà giúp việc’ là ai. Bà Campbell là bà chủ nhà sống ở ngay trong tòa pháo đài láng giềng... có tên là Thường Xuân.
“Em không nghĩ là tối nay mình sẽ ngủ được đâu... Em không bao giờ ngủ đêm đầu tiên trên một chiếc giường lạ, mà chiếc giường này là chiếc giường lạ nhất mà em từng thấy. Nhưng em không phiền đâu. Em lúc nào cũng yêu ban đêm và em thích nằm yên đó mà ngẫm nghĩ về mọi chuyện trong cuộc sống, quá khứ, hiện tại và tương lai. Đặc biệt là tương lai.
“Đây là một bức thư cực kỳ tàn nhẫn, Gilbert ạ. Em sẽ không hành hạ anh bằng một bức thư nào dài như thế này nữa đâu. Nhưng em muốn kể cho anh biết tất cả mọi chuyện, để anh có thể tự mình hình dung những gì đang diễn ra quanh em. Em phải dừng bút thôi, bởi ở ngoài bến cảng xa tít, mặt trăng đang ‘chìm vào cõi mơ’.[3] Em còn phải viết một lá thư cho bác Marilla nữa. Nó sẽ đến Chái Nhà Xanh vào ngày mốt và Davy sẽ đem nó về từ bưu điện, cu cậu và Dora sẽ xúm quanh Marilla khi bác ấy mở thư và bà Lynde sẽ dỏng cả hai tai lắng nghe... Ôiii! Cảnh tượng ấy làm em nhớ nhà rồi. Ngủ ngon nhé, anh yêu nhất đời, từ cô gái bây giờ và mãi mãi sẽ là,
“Người yêu quý nhất của anh,
“ANNE SHIRLEY.”
[3] Trích trong bài thơ Trăng lặn của Emily Pauline Johnson.